از آسفالت خودترمیم‌کننده تا اسکنر هویت‌یاب
چند سالی می‌شود که در اقتصاد و تولید کشور سخن از دانش‌بنیان‌ها بسیار به‌گوش می‌خورد، از شعارهای پیاپی که در طول چند سال گذشته ابتدای هر سال گذاشته شد تا تصویب لایحه جهش دانش‌بنیان که تبدیل به قانون شد.
چند سالی می شود که در اقتصاد و تولید کشور سخن از دانش بنیان ها بسیار به گوش می خورد، از شعارهای پیاپی که در طول چند سال گذشته ابتدای هر سال گذاشته شد تا تصویب لایحه جهش دانش بنیان که تبدیل به قانون شد. با رشد چندبرابری شرکت های دانش بنیان در 2 سال اخیر اکنون ۷ هزار شرکت مشغول فعالیت هستند که هرکدام دستاوردهای ویژه خود را دارند و کمابیش می توانیم هر روز شاهد تولید یک محصول فناورانه جدی باشیم. به همین دلیل صمت در راستای شناخت و ترویج این محصولات چهارشنبه های هر هفته به معرفی جدیدترین دستاوردهای شرکت های دانش بنیان می پردازد و ضمن گفت وگو با تولیدکنندگان چالش های موجود را بررسی می کند.
هوشمندی، این بار در قیر کف خیابان
از آنجایی که مسئله خرابی جاده ها در کشور و آسیب های ناشی یکی از موضوعات پرچالش میان کارشناسان راهسازی است، نیاز به ورود فناوری در این زمینه به شدت احساس می شود. هزینه های سنگین برای ترمیم و ساخت، تصادفات و خسارت های جانی ناشی از خرابی راه تنها بخشی از معضلات راهسازی است. یکی از دستاوردهای اخیر اکوسیستم دانش بنیانی کشور، تولید آسفالت هوشمند ضمن ارتقای کیفیت جاده ها است که به کاهش سطح تصادفات کمک می کند. گفتنی است، نسل جدید قیرهای هوشمند به روش پلیمریزاسیون، بسیاری از مشکلات قیرهای پیشین را ندارد و از آن در تهیه آسفالت های جدید استفاده می شود. یکی از ویژگی های مهم این آسفالت ها، خاصیت خودترمیم شوندگی آنها است. این آسفالت از حافظه شکلی برخوردار است. به عبارت دیگر، پس از تغییر حالت و خرابی احتمالی، می تواند به حالت اولیه خود بازگردد.
مسعود علیزاده، مدیر آرندی این شرکت دانش بنیان که موفق به تولید این قیر هوشمند شده است، در گفت وگو با صمت گفت: یکی از معضلات کشور در زمینه راهسازی این است که با استفاده از قیرهای موجود نمی توان تمام نیازهای مربوط به ساخت یک راه با دوام و استاندارد را برطرف کرد. به طورمعمول قیرهایی که برای آسفالت مورداستفاده قرار می گیرند، در شرایط دمایی و ترافیکی ظرف مدت زمان 5 سال متفاوت خراب می شوند. در شرایط استاندارد آنچه استفاده می شده است، قیرهای تولیدشده با پلیمرهای خارجی و استفاده از آنها جدا از اینکه در شرایط تحریم ها مشکل ساز بوده است، هزینه های زیادی را هم می طلبد.
وی افزود: تولید قیر به روش پلیمریزاسیون، نتیجه بیش از ۱۶ سال تحقیق و پژوهش بوده است که خوشبختانه به ثبت اختراع انجامید. برای تولید این کار پودرهایی تولید شد که مواد اولیه آن از لاستیک های فرسوده تهیه می شود. گفتنی است، استفاده از پودر لاستیک از چند دهه قبل در دنیا مرسوم بوده است، اما تفاوتی که این شرکت دانش بنیان در تولید قیر ایجاد کرد، این بود که توانستیم پودر لاستیک را در قیر حل کنیم. چنین روندی تاکنون در دنیا رخ نداده است، بیشتر شرکت ها از این پودر به عنوان پرکننده روی قیر استفاده می کنند و به عبارتی آن را اضافه می کنند، نه آنکه آن را حل کنند.
علیزاده گفت: انحلال پودر لاستیک با قیر به روش پلیمریزاسیون، موجب کشسانی و چسبنده شدن قیر می شود که این فرآیند خاصیت خودترمیم شوندگی به قیر می دهد. در واقع این ویژگی مربوط به ساختار شیمیایی لاستیک است که نسبت به حلال های شیمیایی و نفتی کاملا مقاوم است و منجر به تولید یک آسفالت منسجم می شود.
یک فایده زیست محیطی
به گفته علیزاده در ایران بالغ بر ۳۰ میلیون لاستیک غیرمستعمل تولید می شود که در بهترین شرایط یک چهارم آنها دوباره به چرخه مصرف بر می گردد و سه چهارم آن در طبیعت می ماند یا سوزانده می شود که یک معضل زیست محیطی به وجود می آورد.
وی ادامه داد: همان گونه که گفته شد، وجود پلاستیک های فرسوده که به عنوان یک معضل زیست محیطی شناخته می شود، مزیتی بود که توانستیم با استفاده از آنها مواد اولیه محصول خود را تامین کنیم. گفتنی است، دوره بازگشت پلاستیک های فرسوده به طبیعت ۶۰۰ سال است که توانستیم با این پلاستیک ها آسفالتی حتی باکیفیت تر از آسفالت های پلیمری خارجی ایجاد کنیم. خوشبختانه توانستیم بیش از صد هزار تن از این آسفالت را تولید کنیم و امسال هفتمین سالی است که در راه ها و جاده های شهر مشهد از این نوع آسفالت استفاده می شود و شاهد بازدهی مثبت آن هستیم. یکی دیگر از خصوصیات این محصول دانش بنیان، عمق و دوام بیشتر آنها است، همچنین در برابر یخ زدگی مقاومت بیشتری دارد و از لغزندگی کمتری برخوردار است. این ویژگی های مختلف باعث شده است که سطح تصادفات در این نوع آسفالت ها کاهش یابد.
به گفته این فعال دانش بنیان، این آسفالت ها ضخامت کمی دارد. معمولا ضخامت آسفالت ها ۷ یا ۸ سانتیمتر است که با مقاومت و حفاظت لایه بالاتر امکان تولید آسفالت ۲ . ۵ سانتیمتری فراهم شد، مزیت آسفالت لایه نازک این است که علاوه بر دوام بالا ماندگاری زیادی هم دارد.
وی افزود: معمولا عمر آسفالت های فعلی 5ساله است که هزینه ترمیم های بعدی افزایش می یابد. استفاده از قیر هوشمند به روش پلیمریزاسیون هزینه آسفالت را می کاهد و در کل، موجب کاهش هزینه راهسازی می شود. تاکنون شهرداری مشهد بیشترین همکاری را داشته است و خوشبختانه توانستیم گواهینامه مرکز تحقیقات شهرسازی را دریافت کنیم و موردتایید این مرکز قرار بگیریم و به عنوان تنها شرکت دانش بنیان تولیدکننده تولید قیر پلیمری شناخته شویم.
به گفته وی، این محصول در حدود ۱۰۰ هزار تن در شهر مشهد و دیگر شهرهای خراسان، اجرا شده است. همچنین، آسفالت هایی که با استفاده از پلیمر خارجی تولید شده اند، معمولا ۲۵۰ درصد از نمونه مشابه آسفالت های معمولی گران تر هستند، در حالی که نرخ آسفالت هوشمند و پلیمری این شرکت تنها ۱۵ درصد از آسفالت معمولی بالاتر است.
تشخیص مدارک جعلی در کمترین زمان ممکن
امروزه فناوری هوش مصنوعی بسیاری از صنایع را متحول کرده و باعث تغییرات و بهبود خدمات الکترونیکی شده است. بهبود فناوری های پردازش تصویر با هوش مصنوعی خطای انسانی را نیز کاهش داده است و سرعت و کیفیت خدمت رسانی را بالا می برد. یک شرکت دانش بنیان توانست ایران را در بین ۶ کشور تولیدکننده اسکنر هوشمند قرار دهد. این دستگاه با قابلیت های نوآورانه می تواند در بسیاری از ارگان ها و بخش های دولتی مورداستفاده قرار گیرد.
مهدی هاشمی، مدیرعامل این شرکت دانش بنیان درباره این اسکنر هوشمند به صمت گفت: اسکنر هوشمند، دستگاهی است که به خوانش اطلاعات مدارکی نظیر پاسپورت و شناسنامه می پردازد و پردازش آن توسط هوش مصنوعی انجام می شود. ایده طراحی دستگاه از زمانی شروع شد که با چالش جعلی بودن اطلاعات در هتل ها و مکان هایی که جعلی بودن مدارک ارزیابی نمی شدند، مشکلاتی را به وجود می آورد. حال وقتی اطلاعات و تصویر مدارک از سوی اشعه این اسکنر بازخوانی شود، جعلی بودن یا نبودن مدارک صرف مدت زمان کوتاهی مشخص می شود.
هاشمی گفت: تاکنون دستگاه های مشابهی وجود داشته است، اما پردازش اطلاعات آنها امری زمانبر و بیشتر فاقد استفاده از فناوری های هوش مصنوعی بودند. فرآیند تشخیص مدارک جعلی به 2 موضوع برمی گردد؛ یکی استفاده از سامانه ها که به صورت آنلاین با ارتباط مراکز مربوطه انجام می گیرد؛ یک فرآیند هم به شکل آفلاین است که در مراکز هویتی وجود دارد و سازکار خاص خودش را دارد که هردو زمانبر بودند. همان گونه که گفته شد، این اسکنر هوشمند می تواند در کمترین زمان ممکن جعلی بودن شناسنامه یا گذرنامه را تایید کند.
وی افزود: فرآیند تبدیل تصویر به متن که یکی از چالش های این حوزه بوده، اسکنر هوشمند فرآیند را راحت تر کرده است و اطلاعات تصویر در این سیستم تبدیل به متن می شود تا کاربر مجبور به تایپ یا ثبت اطلاعات نباشد. در عمل، در پس زمینه این سیستم پیچیده از فرآیندهای هوش مصنوعی استفاده می کنیم که در نهایت منجر به خروجی متن می شود.
وی ادامه داد: چالش اصلی تا پیش از تولید این دستگاه پردازش پس زمینه پیچیده بود که توانستیم این چالش را برطرف کنیم، علاوه بر آن، تکنولوژی خوانش چیپ (تراشه الکتریکی) هم یکی دیگر از مزیت های این دستگاه است که در عمل اطلاعات تراشه مدارک خوانده می شود. در کل، مجموعه ای از این مولفه که خوانش چیپ و تبدیل تصویر به متن فرآیندی را ایجاد کرده که منجر به منحصر که فرد بودن این دستگاه شده است.
وی بااشاره به وارداتی بودن این دستگاه گفت: تا پیش از سال ۹۷ ، دستگاه اسکنر مدارک از کشورهای چین یا کشورهای اروپایی وارد می شد و مشکلات خاصی داشت. از جمله، اینکه پشتیبانی و ارائه خدمات پس از فروش انجام نمی شد. در دستگاه تولیدی این شرکت، امکانات جدید و منحصربه فردی هم به دستگاه اضافه شده است.
هاشمی درباره ویژگی های دستگاه عنوان کرد: در دستگاه اسکنر هوشمند مدارک، تمامی اطلاعات هویتی به صورت کاملا هوشمند و بدون دخالت اپراتور یا کاربر استخراج می شود و همان گونه که پیش تر هم اشاره شد، نیازی به تایپ کردن یا ورود اطلاعات توسط کاربر نیست. این دستگاه قابلیت تشخیص جعلی بودن مدارک را نیز دارد و می تواند جعل مدارک را با سطوح امنیتی بالا شناسایی کند.
وی بااشاره به مشتریان و متقاضیان این کالا گفت: این دستگاه در ۳ نسخه با قابلیت های مختلف تولید می شود و با حمایت و تسهیلگری صندوق نوآوری و شکوفایی به ویژه در زمینه ساخت قالب دستگاه توانسته ایم، تولید آن را در مقیاس صنعتی دنبال کنیم. اسکنر تولیدی این شرکت به برخی کشورهای همسایه نیز صادر می شود و ۸۰ درصد مشتری ما را بخش خصوصی تشکیل می دهد. این اسکنر می تواند در بخش های مختلفی مثل هتل ها، اورژانس ها، دفاتر پلیس + ۱۰ و ارگان های انتظامی مورداستفاده قرار گیرد.
سخن پایانی
امروزه علم و فناوری در رشد و توسعه اقتصاد کشورها، تولید دانش و استفاده از دانش به یک باور عمومی تبدیل شده است. باتوجه به نقش کلیدی شرکت های دانش بنیان در عرصه پیشرفت فناوری، در اقتصاد دانایی محور نیز رویکرد ویژه ای نسبت به این شرکت ها شکل گرفته است. به گفته کارشناسان، مهم ترین ویژگی جهان امروز، تغییرات گسترده، افزایش پیچیدگی و رقابت ها است، بنابراین شرکت های جدید با محصولات جدید و با فناوری بالا که بتوانند محصولات و خدمات بهتری را برای عرضه به جهانیان تولید کنند، از مهم ترین دغدغه های مدیران و مسئولان هستند. در این میان، شرکت های دانش بنیان به عنوان شرکت های کوچک و متوسط که با استفاده از دانش و فن، محصولات نوین وارد بازار می کنند، از اهمیت بسزایی برخوردار هستند. در شرکت های دانش بنیان، رشد اقتصادی و ایجاد اشتغال، متناسب با ظرفیت نوآوری تحقق می یابد. بدین معنی که دستاوردهای تحقیق و توسعه به طورپیوسته از طریق سرمایه گذاری به محصول، فرآیند یا سیستم های نوین تبدیل می شود و دسترسی به ظرفیت های سرمایه گذاری برای کارآفرینان و پژوهشگران عامل مهمی در ایجاد نوآوری و بهره برداری از توان فناوری در اقتصاد ملی است. بنابراین، توجه به دستاوردهای جدید دانش بنیانی برای ورود انبوه به بازار، امری ضروری است.
