نبود تعاملات بین‌المللی میان ایران و سایر کشورها، بروکراسی‌های پیچیده اداری، تغییر مداوم قوانین و مقررات و همچنین سیاست‌های ضدتولید، مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که در طول سال‌های گذشته همچون سدی در مسیر فعالیت و توسعه صنایع ایجاد شده‌اند. علاوه بر این، در 2 سال گذشته محدودیت جدی انرژی به چالش مضاعفی برای این تولیدکنندگان بدل شده و روند فعالیت آنها را به‌شدت تحت‌تاثیر قرار داده است.

آریا صادق‌نیت حقیقی، دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم بااشاره به چالش‌های پیش‌روی فعالان صنعت آلومینیوم کشور گفت: ایران به‌عنوان نخستین تولیدکننده آلومینیوم در منطقه خاورمیانه از سال ۱۳۵۰ فعالیت خود را آغاز کرد. ظرفیت تولید این صنعت در کشور در حال ‌حاضر و با آغاز به کار سالکو برابر ۷۰۰هزار تن است. این درحالی است که کشورهای حوزه خلیج‌فارس مانند امارات، بحرین و قطر در طول این سال‌ها صنعت آلومینیوم خود را احداث کرده و توسعه داده‌اند. ظرفیت تولید آلومینیوم در این کشورها چند میلیون تن است. به‌گزارش ایسنا، وی افزود: بی‌توجهی به سرمایه‌گذاری در این صنعت موجب شده که ایران در توسعه صنعت آلومینیوم از سایر رقبا عقب بماند. حقیقی درباره برنامه توسعه صنعت آلومینیوم اظهار کرد: در افق ۱۴۰۴، تولید ۱.۵میلیون تن آلومینیوم هدف‌گذاری شده است، اما در خوشبینانه‌ترین شرایط، ظرفیت تولید این فلز در کشور ما به یک میلیون تن می‌رسد. عضو هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران خاطرنشان کرد: تولید این فلز مسئله زیست‌محیطی آنچنانی ندارد. به‌عبارتی، فلز آلومینیوم دوستدار محیط‌زیست است، زیرا تا بالای ۹۰درصد خاصیت بازیابی دارد. وی با بیان اینکه همه‌چیز آلومینیوم قابل‌استفاده است، گفت: میزان مصرف انرژی در فرآیند تولید آلومینیوم قابل‌توجه است، بنابراین از آن با عنوان برق جامد نیز نام برده می‌شود. این فعال صنعت آلومینیوم بااشاره به محدودیت در تامین انرژی فعالان صنعت آلومینیوم کشور گفت: قسمت نسوز کوره‌های صنایع مادر یکی از گران‌قیمت‌ترین تجهیزات تولید در این صنعت است. اگر جریان برق قطع و مذاب داخل کوره منجمد شود، این تجهیزات در عمل از بین می‌رود. تعمیر چنین خرابی‌هایی به هزینه میلیاردی نیاز دارد و زمانبر است، بنابراین قطع برق لطمات غیرقابل‌جبرانی را به صنایع مادر آلومینیوم کشور تحمیل می‌کند. صنایع پایین‌دستی نیز باوجود محدودیت‌های انرژی با افت تولید روبه‌رو خواهند شد. صنایع کشور از ۱۶خرداد دچار قطعی برق شدند و پیش‌بینی می‌شود این محدودیت تا نیمه شهریور ادامه یابد. بسیاری از صنایع، زمان تعمیر و نگهداری خود را به این بازه زمانی منتقل کرده‌اند.

البته صنایع پایین‌دستی شامل محدودیت‌های عمومی صنعت شده‌اند. این محدودیت‌ها قطع برق برای مدت زمان ۱۲ساعت و یک روز در هفته است. وی با بیان اینکه میزان کمبود برق در سال گذشته و امسال حدود ۱۵هزار مگاوات بوده است، افزود: امسال با تدابیر در نظر گرفته‌شده و همکاری با نیروگاه‌هایی که در مدار هستند، تولید برق نسبت به سال گذشته، ۵ درصد بیشتر شده است.

همزمان مصرف برق نیز از ۷درصد بیشتر شده است. این کمبود برق در سال‌های آتی نیز ادامه خواهد یافت. به‌عبارتی شما نمی‌توانید نیروگاهی احداث کنید تا این کمبود را جبران کند، زیرا نیروگاه به سوخت نیاز دارد. کمبود برق نیروگاه‌ها در زمستان ناشی از کمبود گاز است، پس ابتدا باید در توسعه فازهای پارس‌جنوبی سرمایه‌گذاری شود تا سوخت موردنیاز تامین و بعد به موازات آن، نیروگاه احداث شود.

انرژی، چالش اصلی آلومینیوم‌سازان

هوشنگ گودرزی، رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: صنایع بالادستی آلومینیوم کشور در حال‌ حاضر با 2 چالش اساسی تامین برق و همچنین تامین مواد اولیه روبه‌رو هستند. ایران ذخایر غنی بوکسیت یا آلومینا ندارد و بخشی از مواد اولیه موردنیاز تولیدکنندگان شمش باید از طریق واردات تامین شود. در واقع صنعت آلومینیوم در ایران برپایه بهره‌گیری از ذخایر انرژی احداث‌ شده و از اول بنا بوده بخش مهمی از مواد اولیه این صنعت با واردات تامین شود. با این وجود، واردات بوکسیت و آلومینا در طول سال‌های گذشته و به‌ویژه باتوجه به شرایط تحریم با چالش‌های جدی روبه‌رو بوده است. رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم گفت: زنجیره تولید در صنایع گوناگون به‌هم وابسته است؛ در شرایطی که صنایع بالادستی آلومینیوم به هر علتی از جمله کمبود مواد اولیه از تولید بازبمانند، سایر حلقه‌های این زنجیره تا تولید محصول نهایی نیز در روند فعالیت خود با مشکلات جدی روبه‌رو خواهند شد. این فعال صنعت آلومینیوم در ادامه بااشاره به بحران انرژی در کشور گفت: صنعت آلومینیوم، جزو صنایع انرژی‌بر است، همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، یکی از دلایل احداث و توسعه واحدهای تولیدکننده شمش آلومینیوم در کشور، دسترسی ما به منابع غنی و ارزان انرژی بوده است. با این وجود، بی‌توجهی به توسعه زیرساخت‌های انرژی در کشور همگام با توسعه صنعتی و افزایش جمعیت، اکنون ما را با بحران انرژی روبه‌رو کرده است. تامین نشدن انرژی برای صنعت آلومینیوم کشور، حکم مرگ واحدهای فعال در این صنعت مادر را دارد. گودرزی گفت: در صنعت آلومینیوم هنگامی‌که یک دیگ احیا روشن می‌شود، باید ۵ تا ۷ سال به‌صورت ۲۴ساعته فعال باشد و هرگونه اختلالی در فعالیت آن، سبب کاهش عمر دیگ خواهد شد. وی خاطرنشان کرد: متعلقات هر دیگ (شامل تجهیزات، مواد نسوز و کاتد) علاوه بر گران‌قیمت بودن، از مواردی هستند که در دوران تحریم، واردات آنها با سختی فراوان انجام می‌شود و برای راه‌اندازی مجدد دیگ‌ها باید همه آنها تامین شود. در همین حال باید تاکید کرد که در صنعت تولید آلومینیوم به‌علت پیوستگی فرآیند، نمی‌توان همچون سایر صنایع یک شیفت‌ کاری را تعطیل و شیفت شب را جایگزین آن کرد. این فعال صنعت آلومینیوم گفت: برهمین اساس نیز سال گذشته و امسال جلساتی با مدیران وزارت صنعت، معدن و تجارت برگزار و مقرر شد، برق صنایع آلومینیوم قطع نشود. با این وجود، این صنایع موظف شدند میزان مصرف خود را به حداقل ممکن کاهش دهند.

سخن پایانی

چالش انرژی که از سال گذشته به‌طور جدی بر عملکرد صنعتگران تحمیل شده است، آخرین توان صنعتگران را از آنها سلب کرده است. این محدودیت‌ها به‌طورجدی از سال گذشته آغاز شده و انتظار می‌رود در طول سال‌های آینده نیز ادامه یابد، در واقع تا زمانی که دولت اقدام به سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌های انرژی نکند، نمی‌توانیم به رفع این مشکل امید داشته باشیم.