سیگنال‌ مثبت برجام به بازار خودرو

بازار خودرو که چند سالی است تبدیل به بازار سرمایه شده و افراد برای حفظ ارزش پول خود، مبادرت به خرید خودرو می‌کنند، نیاز به اصلاح داشته و با دستور به آرامش نمی‌رسد. دولت‌های قبل و نمایندگان دوره‌های گوناگون، به‌دلیل حساسیت این بازار و کاهش تنش بازار خودرو، ساماندهی این بازار را در دستور کار قرار داده بودند، اما در نهایت نتایج موردانتظار حاصل نشد و گاهی حتی به التهاب بیشتر بازار دامن زد.

کارشناسان و فعالان بازار بر این باورند که نخست باید مشکلات و چالش‌های صنعت خودرو در بخش تولید حل شود تا در ادامه انتظار بهبود شرایط در بازار را داشت؛ بنابراین تا عرضه افزایش پیدا نکند، هر راهکاری مانند مُسکن بوده و به‌طور موقت، ممکن است قیمت‌ها ریزش کند، اما پس از مدت کوتاهی نرخ‌ها چندبرابر می‌شود. وضعیت بازار خودرو در مرداد نسبت‌به تیر، به‌ویژه با عرضه برخی خودروها در بورس کالا، چگونه بوده است؟

از قول‌ تا وعده

با آغاز به‌کار دولت سیزدهم، رئیسی طی فرمانی هشت‌گانه، رسیدگی به صنعت و بازار خودرو را در دستور کار قرار داد.

افزایش تولید، ارتقای کیفیت محصولات، جایگزین شده محصولات قدیمی با جدید، تولید چند مدل خودرو اقتصادی، واردات ساماندهی‌شده با تعرفه پایین و... از جمله برنامه‌های تدوین‌شده در حوزه خودرو در دولت فعلی است.

در این میان، یکی از دلایل بهای تمام‌شده بالای محصولات تولید داخل، به نرخ مواد اولیه برمی‌گردد. براساس استاندارد جهانی باید مواد اولیه ۵۰ درصد هزینه تولید خودرو باشد، اما در ایران این عدد به ۷۰ درصد می‌رسد.

اگر هزینه‌های سربار نیز به این مبلغ اضافه شود، می‌توان درباره زیان‌ انباشته خودروسازان شفاف‌تر سخن گفت.

عدم‌مدیریت درست تولید و توزیع محصولات، دست دلال‌ها را در بازار خودرو باز گذاشته و به‌راحتی سودهای هنگفت به‌جای تولید، در سوداگری می‌چرخد.

اگر در این راستا قول‌هایی که به وعده تبدیل می‌شوند را هم اضافه کنیم، می‌توان فهمید تا چه حد اعتماد در بازار خودرو زیرسوال رفته است.

مرداد امسال و در چند هفته گذشته، قیمت خودرو در بازار، روند کاهشی داشت و عنوان می‌شود بین ۱۰ تا ۳۰ درصد قیمت محصولات افت پیدا کرده است؛ آیا تولید افزایش یافته یا رایزنی‌های بین‌المللی سیگنال‌های مثبت به بازار داده یا اینکه، عرضه خودرو در بورس کالا، زمینه افت قیمت‌ها را فراهم کرده است؟

درصد کاهش قیمت‌ها

کاظم محمدی‌نیکخواه، فعال بازار خودرو درباره وضعیت فعلی بازار خودرو به صمت گفت: برخی خودروها که تولیدشان محدود بود، قیمت ثابت داشتند، اما محصولاتی که با افزایش تیراژ تولید روبه‌رو بودند، بین ۲ تا ۱۰ درصد کاهش قیمت را در مرداد تجربه کردند. به‌عنوان مثال، پژوپارس جدید به‌دلیل افزایش عرضه، ۱۰ درصد افت قیمت در بازار داشت. در این میان، به این دلیل که بخشی از نرخ‌ها حباب بوده و واقعی نیست، همچنان جا دارد نرخ‌ها پایین‌تر بیاید.

وی افزود: در بازار کاذب نمی‌توان اعلام قیمت کرد و تعیین نرخ‌ها، سلیقه‌ای اعمال می‌شود.

او ادامه داد: با توجه به شرایط رکودی که بر بازار خودرو حاکم است و اینکه مصرف‌کننده واقعی اقدام به خرید می‌کند، امیدواریم آرام‌آرام، واسطه‌ها از این بازار حذف شوند.

عدم‌ثبات اقتصادی و تلاطم بازار

این فعال بازار خودرو درباره عرضه خودرو در بورس کالا و تاثیر آن بر بازار خودرو عنوان کرد: این موضوع نمی‌تواند در ریزش قیمت‌های بازار تاثیر زیادی داشته باشد، زیرا افزایش عرضه و کاهش قیمت ارز، مهم‌ترین شاخص در تعیین قیمت در بازار خودرو به‌شمار می‌رود.

محمدی‌نیکخواه در پاسخ به این پرسش که این وضعیت چقدر دوام خواهد داشت، گفت: بیش از ۴ دهه است با اماواگر گذر کرده‌ایم و در بیشتر اوقات شاهد ثبات اقتصادی در کشور نبوده‌ایم؛ بنابراین درباره دوام یک شرایط نمی‌توان اظهارنظر قطعی کرد؛ از این‌رو گاهی حباب قیمتی محصولات زیاد بوده و در دوره‌ای کوتاه شاهد افت نرخ‌ها خواهیم بود.

این کارشناس بازار با بیان اینکه بازار ارز تاثیر مستقیم و بیشتر در بازار خودرو دارد، عنوان کرد: شرایط به‌گونه‌ای است که حتی دولتمردان هم نمی‌توانند درباره بازار ارز و وضعیت قیمتی آن، نظر قطعی بدهند. اگر در کلان موضوع بخواهیم با توجه به تجربه بازار سنتی به بازار خودرو کشور نگاهی بیندازیم، معمولا در نیمه دوم سال، تلاطم‌ها کاهش می‌یابد. امسال هم با توجه به سخنان زیادی که درباره حذف قرعه‌کشی در عرضه خودرو در محافل صنعتی مطرح می‌شود، مصرف‌کنندگان واقعی بهتر است خرید خودرو را به بعد موکول کنند تا در نیمه دوم سال، برنامه‌ها به‌طور شفاف مشخص شود.

مالیات و رکود بازار خودرو لوکس

محمدی‌نیکخواه گفت: در حال‌حاضر نمایشگاه‌دارهای خودرو در رکود سنگین به‌سر می‌برند و با توجه به مالیاتی که برای خودروهای گران‌قیمت و بالای یک میلیارد تومان، تعیین‌شده، معامله در این بخش از بازار بسیار افت داشته است. او افزود: اخذ مالیات از خودروهای لوکس سختگیرانه است و افراد باید مبلغ را به‌طور کامل بپردازند و تخفیفی برای آن در نظر گرفته نشده است.

گفتنی است براساس قانون و با تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی، برای امسال نیز ارزش انواع خودرو سواری و وانت دوکابین دارای شماره انتظامی شخصی در اختیار مالکان اعم از اشخاص حقیقی (خود و فرزندان کمتر از ۱۸ سال و محجور تحت تکفل) و حقوقی بیش از یک میلیارد تومان مشمول مالیات سالانه به شرح زیر هستند:

۱- تا ۱.۵ میلیارد تومان نسبت ‌به مازاد یک میلیارد تومان، یک درصد؛

۲- تا ۳ میلیارد تومان نسبت ‌به مازاد ۱.۵ میلیارد تومان، ۲ درصد؛

۳- تا ۴.۵ میلیارد تومان نسبت‌ به مازاد ۳ میلیارد تومان، ۳ درصد؛

۴- نسبت ‌به مازاد ۴.۵ میلیارد تومان، ۴ درصد.

احیای برجام و بازار خودرو

محمدی‌نیکخواه در ادامه سخنان خود به مذاکرات برجام و موضوع واردات خودرو اشاره و عنوان کرد: شایعه واردات خودرو در بازار خودروهای خارجی تاثیر داشته و نرخ این خودروها را کاهشی کرده است. البته این موج‌ها همچون مُسکن بوده و قیمت در بازار بیشتر بستگی به نرخ ارز و میزان عرضه دارد.

وی گفت: اگر نرخ ارز کاهش پیدا کند یا دست‌کم ثابت باقی بماند، اثربخشی بیشتر در ساماندهی بازار خودرو نسبت‌به موضوع برجام خواهد داشت.

براساس اخبار اعلام‌شده از سوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، واردات خودرو از حالت شایعه خارج شده و نخستین محموله خودروهای خارجی اقتصادی آذر وارد کشور می‌شود.

در این راستا، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس با بیان اینکه حداکثر در یک ماه آینده شاید بتوان به یک آیین‌نامه اجرایی برای واردات خودرو دست‌ یافت، بهره‌برداری از نخستین محموله وارداتی خودرو خارجی را مربوط به آذر امسال دانست.

همه فروشنده شده‌اند

در ادامه فریدون عطارد، از دیگر کارشناسان بازار خودرو درباره وضعیت فعلی بازار خودرو کشور به صمت گفت: در حال‌حاضر قیمت خودرو کاهشی و همه فروشنده شده‌اند. خودروهای دپو در پارکینگ‌ها وارد بازار شده، اما در بازار تقاضا رکود سنگین است؛ علاوه‌بر اینکه در چند هفته گذشته، عرضه خودروها بیشتر شده و سوداگران برای ضرر کمتر خودروهای دپویی خود را زیرقیمت در بازار عرضه کرده‌اند؛ به‌گونه‌ای که مدل ۹۸ صفر در بازار زیاد شده است.

این کارشناس حوزه بازار خودرو درباره وضعیت کیفیت و ایمنی قطعات این خودروهای دپویی در پارکینگ‌های شخصی افراد، عنوان کرد: به‌طور قطع باتری این خودروها از بین رفته و فروشندگان ناچار باید باتری جدید برای خودرو تهیه کنند، اما فرسودگی و سایش سایر قطعات در حدی نیست که باعث بروز خطر و حادثه برای صاحب خودرو و سرنشینان آن شود.

او اضافه کرد: خریداران بیشتر تمایل دارند خودروهای مدل ۹۹ را خریداری کنند که هم قیمت آنها پایین است و هم نسبت‌به مدل‌های جدید، خیلی قدیمی به‌شمار نمی‌روند.

برجام و ریزش قیمت‌ها

عطارد درباره تداوم وضعیت کاهشی قیمت خودروها در بازار، عنوان کرد: اگر عرضه خودرو در شهریور هم مانند مرداد، روند افزایشی داشته باشد و شاهد ثبات قیمت در بازار ارز باشیم، می‌توان امیدوار بود ثبات نسبی در بازار خودرو برقرار شود، زیرا در حال ‌حاضر خبرهای مثبت در فضای سیاسی کشور در بخش بین‌الملل سبب‌شده تمام سوداگران، فروشنده شوند.

او اضافه کرد: اگر توافق‌های برجامی انجام شود، به‌طور قطع، شاهد ریزش قیمت در بازار خودروهای خارجی خواهیم بود. به‌طوری که در ۳ هفته گذشته بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان قیمت‌ها ریزش داشته‌اند. از سوی دیگر، اگر خرید وفروش به‌طور خیلی محدود در بازار محصولات داخلی انجام می‌شود، این معامله در بازار خودروهای وارداتی تقریبا صفر است. این فعال بازار با اشاره به ریزش ۳۰ درصدی نرخ خودروهای خارجی، ادامه داد: این امر در بازار خودروهای تولید داخل هم بی‌تاثیر نخواهد بود.

افزایش عرضه و کاهش تنش

عطارد در پاسخ به این پرسش که آیا عرضه خودرو در بورس کالا تاثیری بر وضعیت قیمت‌ها در بازار خواهد داشت، توضیح داد: هر تغییری در ابتدا تاثیرگذار است، اما مهم تداوم این تاثیر بوده که بخشی از این تغییرات به جو روانی حاکم برمی‌گردد و خیلی زود از بین می‌رود.

او گفت: در هفته گذشته، یکی از خودروهای مونتاژی داخل که در بازار یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شود، با عرضه در بورس کالا، یک میلیارد و ۳۰ میلیون تومان معامله شد که بسیار از نرخ بازار پایین‌تر است، اما باید دید این شرایط پایدار خواهد ماند یا دوباره با سوداگری دلال‌ها این راهکار هم با مشکل جدی روبه‌رو خواهد شد.

عطارد در پایان تاکید کرد: یک مسئله مهم در بازار خودرو، عرضه است و اگر تولید به اندازه کافی انجام شود، شاهد کمترین تنش در بازار خودرو خواهیم بود.

سخن پایانی

بنابر این گزارش، بازار خودرو مرداد، روزهای به‌نسبت آرامی داشت و ریزش قیمت‌ها در محصولات داخلی و خارجی، سوداگران را ناگزیر به عرضه خودروهای دپو شده خود کرد. بازار تقاضا همچون گذشته راکد بوده و فعالان بازار هم به خریداران پیشنهاد می‌دهند، خرید خود را در نیمه دوم سال انجام دهند که مسئله برجام و برنامه‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت مانند حذف قرعه‌کشی به‌طور شفاف خود را نشان دهند.