آمار اخیر نشان می ‌ دهد در ایران هر نفر به ‌ طور میانگین ۳۰۰ لیتر آب در شبانه ‌ روز مصرف می ‌ کند که این رقم در برخی کلانشهرها مانند تهران به بیش از این مقدار می ‌ رسد. مصرف نهان آب نیز به ‌ ازای هر نفر چیزی حدود ۶۰۰۰ لیتر است که بیش ‌ ترین حجم مصرفی آن مربوط به حمام می ‌ شود. بنا بر این، اگر مصرف روزانه آب برای شما بیش از این مقادیر است، یعنی هزینه بیشتری برای مصرف آب نسبت به میانگین جامعه دارید و میزان هدررفت آب مصرفی شما نیز زیاد است.

قطع آب مشترکان بدمصرف اجرایی می ‌ شود

سرانه مصرف آب در حالی مطرح می ‌ شود که براساس برنامه ‌ ریزی ‌ های انجام ‌ گرفته آب مشترکان بدمصرف از هفته سوم پاییز قطع خواهد شد. معاون امور مشترکان شرکت آب و فاضلاب استان تهران ضمن بیان این مطلب گفت: به ‌ دنبال بی ‌ توجهی مشترکان بدمصرف آب به اخطارها، آب این دسته از مشترکان از روز یکشنبه ۱۷ مهر در ساعاتی از روز قطع خواهد شد. به ‌ گزارش روابط ‌ عمومی شرکت آب و فاضلاب استان تهران، سیدرسول باقری افزود: براساس بند «ی» تبصره ۸ قانون بودجه و همچنین ضرورت حفاظت از منابع آب که در سال ‌ های اخیر به ‌ علت تداوم خشکسالی با محدودیت روبه ‌ رو شده است، آب مشترکان بدمصرف در ساعت ‌ هایی از روز قطع می ‌ شود. وی ادامه داد: در شرایطی که تهران با کمبود جدی منابع آبی و کاهش محسوس بارش ‌ ها روبه ‌ رو است، عدالت حکم می ‌ کند که شهروندان، مسئولیت اخلاقی خود را در مدیریت مصرف آب در نظر داشته باشند تا دسترسی همه شهروندان به آب شرب بهداشتی که با کمبود روبه ‌ رو است، پایدار بماند.

معاون امور مشترکین آب و فاضلاب استان تهران گفت: ۴ درصد از مشترکان تهرانی بدمصرف هستند که ۱۰ درصد از کل حجم آب شرب خانگی را مصرف می ‌ کنند.

باقری بااشاره به تداوم مصرف بالای آب شهر تهران در روزهای پاییز خاطرنشان کرد: برای مدیریت منابع آبی و جلوگیری از تبعات ناشی از کمبود آب، ضروری است مشترکان بدمصرف حداقل ۲۵ درصد از مصرف کنونی خود را کاهش دهند. وی الگوی مصرف آب در تهران را ۱۴ مترمکعب برای هر خانوار در ماه عنوان کرد و گفت: مشترکانی که ماهانه تا 2برابر الگوی مصرف یعنی ۱۴ تا ۲۸ مترمکعب آب مصرف می ‌ کنند، «پرمصرف» و مشترکانی که ماهانه بیش از 2برابر الگوی مصرف؛ یعنی بیش از ۲۸ مترمکعب آب مصرف می ‌ کنند، «بدمصرف» محسوب می ‌ شوند و همین دسته از این ‌ پس با قطع آب مواجه خواهند شد. معاون امور مشترکین شرکت آب و فاضلاب استان تهران افزود: گروه «بدمصرف ‌ ها» معادل ۳۱ میلیون و ۷۲۶ هزار و ۷۷۸ مترمکعب آب را در نیمه نخست امسال مصرف کرده ‌ اند.

افزایش نرخ آب مطرح نیست

سخنگوی صنعت آب کشور ضمن تکذیب افزایش نرخ آب در کشور گفت: اگر قرار باشد افزایش نرخ انجام گیرد، این موضوع در بودجه سال بعد مطرح و درباره آن تصمیم ‌ گیری خواهد شد؛ اکنون برنامه ‌ ای برای افزایش نرخ آب وجود ندارد.

فیروز قاسم ‌ زاده در گفت ‌ وگو با ایسنا، با بیان اینکه تعرفه ‌ ها سالانه یک ‌ بار مشخص می ‌ شود و امسال نیز براساس محاسبه پلکانی تعیین تعرفه صورت گرفته است و بر طبق آن نیز مشترکان پرمصرف و بدمصرف شامل جریمه ‌ هایی می ‌ شوند، اظهار کرد: اگر قرار باشد تعرفه ‌ ها تغییری کند، در تعرفه سال آینده ابلاغ خواهد شد.

وی بااشاره به برنامه ‌ های وزارت نیرو برای برخورد با مشترکان بدمصرف نیز، گفت: برخورد با مشترکان بدمصرف 2 جنبه دارد که در مصوبه هیات وزیران به آن اشاره شده؛ یکی بحث تعرفه ‌ های پلکانی و دیگری بحث قطع آب است.

سخنگوی صنعت آب کشور ادامه داد: در ابلاغیه برای قطع آب یک شرط گذاشته شده، به ‌ طوری که اگر در شهر یا منطقه ‌ ای با بحران و احتمال قطع آب برای مشترکان مواجه باشیم، آب مشترکان بدمصرف با اخطار قبلی قطع خواهد شد. قاسم ‌ زاده با بیان اینکه در تابستان امسال نیز آب ۹ مشترک بدمصرف در همین راستا قطع شد که تاثیرات بازدارندگی نیز به ‌ دنبال داشت، اظهار کرد: اکنون سازکاری را تعریف کرده ‌ ایم که اگر مشترکی بالای 2 برابر الگو مصرف کند، برای او پیامک اخطار و توصیه ‌ ای ارسال می ‌ شود و هر زمانی که بحران در آن شهر و منطقه پیش بیاید،آب این مشترکان قطع خواهد شد.

وی بااشاره به شرایط فعلی تامین آب در کشور و استان ‌ های بحرانی، گفت: در شرایط کنونی، مدل ‌ های تامین آب شرب بیانگر این است که در هیچ شهری دچار مشکل نیستیم، مگر اینکه شرایط تغییر کند و مجبور به اعمال سیاست ‌ های جدید شویم. به ‌ گفته سخنگوی صنعت آب کشور، شرایط در تهران نیز مناسب است و مشکلی برای تامین آب وجود ندارد.

سرانه مصرف آب در ایران و دیگر کشورها

در کشور ایران سهم مصرف آب در بخش کشاورزی در حدود ۹۰ درصد، شرب ۸ درصد و صنعت و معدن ۲ درصد است، در صورتی ‌ که در کشورهای توسعه ‌ یافته سهم بخش کشاورزی ۳۰ درصد، شرب و بهداشت ۱۱ درصد و سهم بخش صنعت و معدن ۵۹ درصد است. در بخش شرب و بهداشت، مصارف به 2 بخش کلی خانگی و غیرخانگی تقسیم می ‌ شود. مصارف غیرخانگی شامل مصارف تجاری، صنعتی، عمومی، اداری، آموزشی، اماکن مذهبی، بنایی، آزاد و سایر است.

براساس آمار، در کشور ایران در بخش شهری میزان مصرف آب (آب فروش ‌ رفته+هدررفت ظاهری+ مصارف بدون درآمد) در سال حدود ۵ . ۴ میلیارد مترمکعب است. از این میزان، مصرف مقدار ۴ . ۳ میلیارد مترمکعب مربوط به مصارف بخش خانگی است، بنابراین باتوجه به جمعیت تحت ‌ پوشش در مناطق شهری میزان سرانه مصرف آب یا همان میانگین مصرف آب به ‌ ازای هر نفر در روز برای کل مصارف ۲۲۴ لیتر و به ‌ ازای هر نفر در روز و برای مصارف خانگی ۱۸۰ لیتر به ‌ ازای هر نفر در روز است.

سرانه مصرف آب به عوامل متعددی از جمله شرایط اقلیمی و وضعیت آب و هوایی، نوع فرهنگ هر منطقه، تعرفه و قوانین بازدارنده، تجهیزات کاهنده مصرف، وضعیت بهداشتی و ... بستگی دارد و در کشورهای مختلف دارای ارقام متفاوتی است. به ‌ طورکلی در بیشتر کشورهای توسعه ‌ یافته به ‌ دلیل وجود زیرساخت ‌ های مناسب و قوانین بازدارنده و تعرفه ‌ های بالای آب میزان سرانه مصرف آب از ایران کمتر است. به ‌ عنوان مثال، سرانه مصرف آب در کشور دانمارک ( ۱۵۹ )، سوئد ( ۱۶۴ )، پرتغال ( ۱۹۴ )، اسپانیا ( ۲۰۰ )، انگلستان ( ۱۵۳ )، اتریش ( ۱۵۳ )، ایرلند ( ۱۴۲ )، فرانسه ( ۱۳۹ )، آلمان ( ۱۲۹ )، هلند ( ۱۲۹ )، بلژیک ( ۱۱۲ )، لهستان ( ۹۸ )، فنلاند ( ۲۱۳ ) و ایتالیا ( ۲۱۳ ) لیتر در روز است. در تعدادی از کشورها نیز سرانه مصرف آب بالاتر از ایران است، از جمله سوئیس ( ۲۵۲ )، استرالیا ( ۲۶۸ )، امریکا ( ۲۹۵ ) و کانادا ( ۳۲۶ ) لیتر به ‌ ازای هر نفر در شبانه ‌ روز.

سخن پایانی

همان ‌ گونه که آمار نشان می ‌ دهد در بسیاری از کشورها که دارای منابع آبی بیشتری از ایران هستند و شرایط آب و هوایی مناسبی نیز دارند، سرانه مصرف آب از کشور ایران پایین ‌ تر است، بنابراین باید در راستای مدیریت بهینه منابع آب و دستیابی به وضع مطلوب در آینده و جلوگیری از بحران ‌ های احتمالی به ‌ ‎ دلیل کمبود منابع ارزشمند آبی، افزایش بهره ‌ وری آب از طریق اقداماتی همچون مدیریت تقاضا و مصرف آب و افزایش آگاهی ‌ های اجتماعی در اولویت مدیریت صنعت بزرگ آب و فاضلاب قرار گیرد.