باز شدن راه تعامل با جهان لازمه توسعه صادرات

توسعه صادرات، به مولفه ‌ ها و بسترهای متعددی وابسته است. باید تمامی حلقه ‌ های وابسته به فعالیت تجاری در جای مناسب خود قرار گیرند تا بتوانیم برای کالای موردنظر، بازار صادراتی مناسبی ایجاد کنیم. پس از آن، می ‌ توان درباره آینده صادرات و واردات کالاهای موردنیاز در برابر صادرات تولیدات ایرانی به بحث و تشریح پرداخت. تجارت ایران به ‌ ویژه در بحث صادرات را نمی ‌ توان موفق و پررونق توصیف کرد. در حال ‌ حاضر صادرات کشور، صادرات اثرگذار و کلانی در سطوح جهانی نیست. برای تسهیل صادرات و توسعه فعالیت ‌ های موثر جهانی، باید دولت راهکارها و دستورالعمل ‌ های سازنده به ‌ کار گیرد. تولید حلقه نخست فعالیت صادراتی است و باید در ابتدا مشکلات این بخش را حل کنیم. مهم ‌ ترین مانع تولید، در حال ‌ حاضر تحریم ‌ های بین ‌ المللی علیه ایران است. به ‌ دلیل وجود محدودیت ‌ های تحریمی، تولید کالای ایرانی باکیفیت و صادرات آن با موانع مختلفی همراه است. در چند سال اخیر، واردات مواد اولیه برای تولید کالاهای رقابتی، با مشکل مواجه است، چرا که همواره یا در تامین مواد اولیه با موانع روبه ‌ رو هستیم یا باید مبالغ زیادی را برای تهیه آنها بپردازیم، بنابراین هزینه تمام ‌ شده تولید کالای صادراتی ایران، بالاتر از سایر کشورها بوده و مزیت رقابتی بودن از کالای ما سلب شده است، همچنین از سویی دیگر، به ‌ دلیل تحریم ‌ ها، فناوری روز جهانی برای تولید در سال ‌ های اخیر، وارد کشور نشده است. همین موضوع سبب شده تا تولید با روش ‌ های قدیمی و با فناوری ‌ هایی عقب ‌ تر از کشورهای توسعه ‌ یافته انجام شود، در این صورت، بدیهی است که کیفیت کالاهای تولیدشده در سطح بین ‌ المللی نباشد. این یکی دیگر از محدودیت ‌ هایی است که به ‌ دلیل تحریم ‌ ها، بر تولیدات و صنایع ایران تحمیل شده است. از دیگر مانع ‌ آفرینی ‌ های تحریم ‌ ها بر تجارت ایران، ناتوانی تجار ایرانی برای ارائه خدمات پس از فروش کالا به مشتریان جهانی است. تمامی این مسائل در کنار یکدیگر سبب می ‌ شود تا نه ‌ تنها تولید مناسب برای صادرات نداشته باشیم، بلکه حضور ما در بازارهای جهانی مختل شود، از این ‌ رو تا زمانی که مشکلات پایه ‌ ای در بحث رابطه با بین ‌ الملل در ایران وجود دارد، نمی ‌ توان به تولید و ارائه کالاهای صادرات ‌ محور، امید داشت.

همان ‌ طور که پیش ‌ تر اشاره شد، وجود موانع مختلف منجر شده تا صادرات، واردات و تمامی حلقه ‌ های وابسته به این فعالیت ‌ ها دچار مشکل شوند. در گام نخست، حضور در بازارهای رقابتی جهانی، نیازمند دارا بودن مزیت ‌ های مختلف است. قیمت، کیفیت و خدمات به ‌ موقع برای کالاها، از ارکان اصلی توسعه صادرات است. به ‌ دلیل وجود تحریم ‌ ها علیه ایران، تمامی فعالیت ‌ های مربوط به این 3 بخش مختل شده ‌ اند. اصلی ‌ ترین و مهم ‌ ترین راه ‌ حل برای توسعه تجارت خارجی و تسهیل صادرات، باز کردن درهای تعامل با جهان است. تنها در این شرایط، ایران می ‌ تواند ضمن تولید کالاهایی با مزیت نرخ و کیفیت، وارد رقابت ‌ های بین ‌ المللی شود. از ابزارهای مهم دستیابی به اهداف صادراتی، تدوین برنامه توسعه اقتصادی و صنعتی است. با تدوین چنین برنامه ‌ هایی، فعالیت ‌ ها بر بستر توانایی ‌ ها و ظرفیت ‌ های داخلی شکل خواهند گرفت. در این شرایط، اهداف فعالان اقتصادی و همچنین سیاست ‌ گذاران، تنها بر محوریت خودکفایی نبوده و با بینش کامل، به ‌ سمت فعالیت در حوزه ‌ هایی که کشور در آن جنبه ‌ ها مزیت و توانایی تولید دارد، حرکت خواهیم کرد. از مهم ‌ ترین پیامد این اقدام توسعه ‌ ای نیز می ‌ توان به حضور ایران در برخی بازارهای کالایی بین ‌ المللی به ‌ عنوان کشوری تعیین ‌ کننده در جهان اشاره کرد. پیش ‌ تر به سیاست ‌ های مناسبی که دولت می ‌ تواند با به ‌ کار گرفتن آنها، مسیر صادرات را هموار و بسترهای ارزآوری را برای تاجران مهیا کند، متاسفانه مشکل اساسی در سیاست ‌ های فعلی صادراتی کشور، توجه زیاد به خام ‌ فروشی است و زمانی که ارزش جهانی مواد خام بالا رود، دروازه واردات بازتر از دروازه صادرات کشور می ‌ شود. این رویه، نه ‌ تنها برای تجارت کشور راهگشا نیست، بلکه در میان ‌ مدت باعث شکل ‌ گیری مشکلات اقتصادی بیشتر برای کشور خواهد شد.