در ارتباط با تاثیر تحریم‌ها ؛ دو نظریه متفاوت وجود دارد. عده‌ای معتقدند تاثیرات سوء تحریم‌ها را می‌توان مدیریت کرد و به حداقل رساند. در مقابل، گروهی دیگر بر این باور هستند که تاثیر تحریم‌ها، حداقل در پاره‌ای موارد؛ فراتر و عمیق‌تر از آن است که بتوان به سلامت از پیامدهای منفی آنها، مصون ماند. روسای جمهور ادوار مختلف، دولتمردان، اقتصاددنان و سیاستگذاران کلان اقتصادی؛ متناسب با باور خود به یکی از دو نظریات، دخیل بستن بر ضریح برجام را بی‌حاصل می‌دانند یا انکه به سرانجام رسیدن مذاکرات برجام را پیش‌شرط توسعه اقتصادی کشور می‌دانند. واقعیات اقتصادی ایران بر کدام یک از این نظریه‌ها صحه می‌نهد؟ برای بررسی بیشتر موضوع با آلبرت بغزیان به گفتگو نشستیم.

در ارتباط با تاثیر وقایع برجامی بر بازار و به دنبال آن التهابات کاذب اقتصادی هرچند موقت، گفت و گویی با یک کارشناس اقتصادی داشتیم. با ما همراه باشید.

آلبرت بغزیان، کارشناس اقتصادی در گفتگو با گسترش نیوز اظهار کرد: از نظر اقتصادی تحریم هیچ وقت به نفع هیچ کشوری نبوده و نیست. شاید تحریم ها باعث شود به خودمان بیاییم؛ کشوری که توانایی داشته باشد مجبور می شود در شرایط تحریمی برای اتکا به داخل به خصوص از نظر تولید کاری بکند. اما در مورد کشوری که از توانایی هایش استفاده نکند وضعیت همین می شود که ما امروز می بینیم؛ بدان معنا که خودرو سازی ما امروز ممنوعیت واردات دارد و حمایت می‌شود ولی وضعیت به شکلی پیش می‌رود که نمی تواند تولید کند چرا که تحت تحریم لوازم یدکی و قطعات است. به عنوان مثال طبیعی است که توسعه دامداری ایده آل ما است اما با سدی به نام تحریم رو به رو هستیم و همچنان لنگ نهاده های دامی مانده ایم، امروز هم تصمیم بر این است که ارز ترجیحی برداشته شود. مسبب تمامی این مسائل تحریم ها هستند که باعث می شود پول نفت ما بر نگردد و وقتی هم بر می گردد با ۴۰ تا ۵۰ درصد آن صرف تبدیل و انتقال ارز می شود. بعد از این مرحله نیز باید کالاهای موردنیاز وارداتی را از قاچاقچی تحویل بگیریم. همه این مسائل تبعات تحریم است. نباید گفت تحریم نقش ندارد چراکه نقش خود تحریمی ها آنچنان زیاد شده است که محتکرین و اختلاس کنندگان و سو استفاده‌گران، فعال‌تر از تحریم هستند. باید گفت صد رحمت به تحریم!

پول‌های آزادشده را محو نکنیم

وی افزود: «دولت می گوید مشکلات را به تحریم ها وصل نکنید اما باید به دولتی ها بگوییم تحریم ها به زندگی مردم وصل شده و باقی مشکلات فقط مزید بر علت هستند و موجب وخامت اقتصادی شده‌اند. از این رو من عقیده دارم هر چه به سمت بهبودی شرایط مذاکرات و نتیجه‌گیری برد- برد برویم اثر روانی و اثرات واقعی از جمله آزاد شدن پول های بلوکه شده و صادرات نفت دیده خواهد شد و به اقتصاد کشور کمک می شود. در این مرحله نیز حواس ما باید جمع باشد و پول های آزاد شده را مثل دوره بعد از برجام محو نکنیم. نتیجه مذاکرات می تواند کمک‌کننده باشد و دیگر هیچ تولیدکننده‌ای بهانه‌تراشی نکند و مشکلات تولید مرتفع شود».

تفاوت استقلال و خودکفایی اقتصادی

بغزیان با تاکید براینکه اتکا به توان داخلی غیر ممکن نیست ادامه داد: «کشور ما می تواند نیاز های داخلی خود را تامین کند؛ البته اگر کیفیت را در نظر نگیریم در حوزه مواد غذایی نعمت آب و هوای چهارفصل را در کشور داریم ولی چرا نتوانسته ایم به خود کفایی برنج و گندم برسیم؟! برنج ایرانی به دلیل کیفیت از برنج خارجی جلو زده است ولی چرا با وجود این نمی توانیم به خودکفایی برسیم؟! می توانیم ولی چرا چنین چیزی اتفاق نمی افتد؟! اخلال‌گرانی هستند که اجازه نمی دهند کشور در صنایع مختلف از وابستگی به واردات خارج شود. استقلال اقتصادی با خودکفایی کامل فرق می کند. ما می توانیم در مسائل بسیاری خودکفا باشیم ولی باید بتوانیم با مازاد آن هم کاری بکنیم. باید به آمایش سرزمینی نگاه داشته باشیم، در برخی مناطق، تنها درآمد مردم از طریق قاچاق و قاچاق سوخت حاصل می‌شود چون درآمد نفتی کشور به طور متناسب توزیع نشده است. مگر اینکه نمایندگان مجلس با فشار سیاسی خود بتوانند برخی منابع را وارد لایحه بودجه کنند و به استان خود برسانند. این حرف رهبری بود که اگر ساختار بودجه را اصلاح کنیم عدالت بیشتری در تخصیص منابع برقرار خواهد شد».

دو هدف ناسازگار

وی خاطرنشان کرد: «مساله منحصر به فردی که چند سال است در ایران تجربه می کنیم این است که هر سال با توجه به وضعیت اقتصادی کشور شعار خاصی مطرح می شود. ما با شعار تولید شروع کردیم و مشکل ما تولید است؛ مشکل ما تقاضا و مصرف نیست. ما اصلاح الگوی مصرف را داشتیم. جهاد اقتصادی را شاهد بودیم. حمایت از تولید ملی را تجربه کردیم و امسال بحث مانع زدایی مطرح است. در بحث تولید گویی هر صنفی برای خود صاحب دارد و اجازه نمی دهد مجوز ها صادر شود؛ وگرنه خوراک دام چیزی نیست که نتوان در داخل تولید کرد. در حقیقت نمی خواهند تولید انجام شود زیرا سود در تجارت است. نام سال به درستی رفع موانع تولید است ولی من هر چه می گردم مصداقی محقق شده برای آن نمی‌یابم. شعار ها بسیارند ولی محقق نمی‌شوند. مثلا گفته می شود بانک ها باید از تولید حمایت کنند ولی در برابر تولید کننده تمکین نمی‌کنند. بانک به دنبال سود است و ما به دنبال تولید و اشتغال هستیم. این دو هدف با هم نمی‌خوانند.

بغزیان در پایان گفت: «شاید مساله باید با گفتگو هایی جناحی حل شود. چه‌بسا آقای رییسی هم نهایتا به این نتیجه برسد. ما انتظار داشتیم در بحث نظارت بر قیمت ها زودتر از این قدم هایی برداشته شود ولی آرامش هنوز به بازار ها برنگشته است؛ در حالی‌که نه تحریم سنگین شده و نه نرخ ارز بالا رفته است! چرا خودرو باید به این صورت گران شود؟ من عضو هیات نظارت بودم و از ابتدا با این برنامه مخالفت کردم. امروز نه در لایحه بودجه و نه در سیاست های پولی بانک مرکزی؛ حمایتی از تولید دیده نمی شود. باید ابتدا هیات مدیره بانک ها شخم بخورند تا افرادی که دغدغه تولید دارند جایگزین شوند».

منبع: گسترش‌نیوز