ایران به عنوان یکی از ده کشور برتر تولیدکننده فولاد جهان، نیازمند توسعه زیرساخت‌های صنعتی خود به خصوص در حوزه فولاد است و غفلت از این امر می‌تواند در آینده، روند تولید فولاد کشور را با مشکل مواجه نماید و از توان رقابتی با دیگر تولیدکنندگان بکاهد. مسئله برای ما تنها توسعه زیرساخت سخت‌افزاری نیست، بلکه در حوزه نرم‌افزاری نیز نیازمند واقع‌بینی و سنجش علمی هستیم. منظور از حوزه نرم‌افزاری، بحث‌های مربوط به برنامه‌ریزی، هدف‌گذاری، آینده‌پژوهی و منابع انسانی است. بنابر سند چشم‌انداز در افق ۱۴۰۴ ایران باید به تولید ۵۵ میلیون تن برسد که این رقم تا ۵۷ میلیون تن نیز قابل افزایش است. اما شرایط کنونی و ضعف در زیرساخت‌ها، دستیابی به میزان تولید را با اما و اگر مواجه نموده است. در گزارش امروز صمت نگاهی داریم به چالش‌ها و فرصت‌های توسعه صنعت فولاد از نگاه فعالان معدن و صنایع معدنی.

سعید عسگرزاده، دبیر انجمن سنگ آهن ایران درباره صدور مجوز‌های فولادی اظهار کرد: ما نسبت به مجوز‌های که برای تولید فولاد صادر می‌شود مسئله داشتیم و زمانی که مشخص شد حدود ۱۱۲ میلیون تن برای فولاد و متناسب با آن برای صنایع بالاستی مجوز صادر شده، نگرانی‌های خود را بار‌ها اعلام کردیم و در جلساتی که در ستاد ملی فولاد (شرکت ملی فولاد) تشکیل می‌شود در این خصوص بحث و گفت‌وگو کردیم.

هدر دادن سرمایه ملی

به گزارش بورس‌نیوز، عسگرزاده افزود: بر اساس آمار‌های که در ستاد ملی فولاد اعلام شد، مشخص شد این اعداد (صدور مجوزها) نه تنها کاهشی نبوده، بلکه افزایش هم پیدا کرده و هیچ کس به فکر حل این مشکل نبوده است. دبیر انجمن سنگ آهن ایران در ادامه با بیان اینکه این احتمال وجود دارد که با این میزان از صدور مجوز‌ها، اعداد ما به ۱۶۰ میلیون تن در سال خواهد رسید گفت: افزایش میزان صدور بی‌رویه مجوز‌ها آمار خطرناکی است و اینها هدر دادن سرمایه ملی و سرمایه‌ای است که می‌تواند در نقاط دیگر با بهره‌وری بالا‌تر منجر به تولید شود.

چگونه بفروشیم؟

وی افزود: اگر هم اکنون صد میلیون تن فولاد تولید کرده باشیم، نه برای آن زیرساخت‌های مناسب وجود دارد و نه فضای کسب ‌وکار برای آن فراهم است. حتی اگر این میزان فولاد تولید شده در سال داشته باشیم نمی‌دانیم چگونه بفروشیم یا آن را چه کار کنیم، در واقع زیر ساخت‌های مناسب را برای این میزان تولید نداریم و اسکله‌های ما آمادگی پذیرش و صادرات آن را ندارند.عسگرزاده گفت: در بخش آهن و فولاد حتما باید برای این موضوع فکری کرد، به نظرم این موضوع یکی از دغدغه‌های است که در این خصوص وجود دارد. راه‌حل‌هایی در این خصوص وجود دارد، اما کسی به دنبال حل مشکل نیست و گویی نگرانی هم برای آن وجود ندارد.وی افزود: وقتی درباره صنعت فولاد صحبت می‌کنیم، احداث یک کارخانه یعنی هزاران میلیارد تومان پول و سرمایه این کشور که تبدیل به سوله و زمین و ماشین می‌شود و این بسیار مهم است یعنی رها کردنش توسط مجموعه مجلس و دولت کلا نظام حکمرانی کار درستی نیست و حتما باید به آن پرداخته شود.

جایگاه دهم

مدیر انرژی و سیالات شرکت فولاد مبارکه اصفهان معتقد است: سیاست‌گذاری حمایت گرایانه مجلس شورای اسلامی و دولت از صنعت فولاد، موجب ارتقای جایگاه جهانی ایران خواهد شد و اکنون دهمین فولادساز در دنیا هستیم.

به گزارش دنیای معدن سید امیر طباطباییان گفت: تاکنون سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد به درستی پیش رفته است، اما چنانچه خلاف رویه فعلی، سیاست‌گذاری شود که کاهش تولید را به دنبال داشته باشد، تولید رو به افول خواهد رفت و جایگاه جهانی را که با تلاش بسیار در سال‌های گذشته به آن دست یافته ایم، از دست خواهیم داد.

تامین انرژی پایدار

وی تاکید کرد: تامین انرژی پایدار برای صنایع به ویژه فولادسازان‌، پیامد استمرار تولید ۵۰ تا ۶۰ صنعت مصرف‌کننده محصولات ورق فولاد از جمله خودروسازان، لوازم خانگی و...به دنبال خواهد داشت و صنعتی که بدون وابستگی به خارج از کشور نیاز داخل را تامین می‌کند، چنانچه مورد توجه قرار نگیرد، احتمال بازگشت به دوره وابستگی به خارج را به دنبال خواهد داشت.طباطباییان یادآور شد: توسعه انرژی الکتریکی و توسعه گاز، همزمان با رشد صنایع در کشور محقق نشده و در واقع برای تولید انرژی در نیروگاه‌ها و میادین گازی چالش‌هایی داریم.وی اضافه کرد: امروز فولاد مبارکه به جای تمرکز بر حوزه عملکردی خویش و تولید محصولات فولادی‌، ناگزیر به سرمایه‌گذاری در زمینه تامین برق شده و در واقع وظیفه سازمان تامین‌کننده برق، به این واحد بزرگ صنعتی منتقل شده است.مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه ابراز امیدواری کرد: سیاست‌گذاری حمایتی باید به گونه‌ای رقم زده شود. که سرمایه‌گذاران تشویق به حضور در بخش تولید انرژی برق شوند و این مهم ضامن تداوم تولید خواهد شد، در غیر این صورت سرمایه‌گذار رغبتی نخواهد داشت.

تولید برق

وی اضافه کرد: وزارت نیرو نتوانست طبق قرار داد، دیماند مورد نیاز بخش تولید را تامین کند بنابراین مقرر شد وزارت صمت و ایمیدرو به کمک شرکت‌های صنایع معدنی به موضوع تامین برق ورود کنند و وزارت نیرو را یاری دهند تا بخشی از برق مورد نیاز خود را تولید کنند.

به گفته طباطباییان، بنابر توافق بین وزارتخانه‌های صمت و نیرو احداث ۱۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدید پذیر یا حرارتی با مشارکت شرکت‌های فولادی و معدنی در دستور کار قرار گرفت که یک هزار و ۵۰۰ مگاوات آن سهم فولاد مبارکه اصفهان است.

وی خاطرنشان ساخت: هفتم مهرماه گذشته نخستین واحد سیکل ترکیبی شهید احمد کاظمی با حضور رئیس‌جمهوری با ظرفیت ۳۰۷ مگاوات راه‌اندازی شد که در واقع برق مورد نیاز را تامین کنیم و در واقع سهم فولاد مبارکه با بهره‌مندی از این واحد، از شبکه کاهش می‌یابد.هدف از احداث این نیروگاه، تامین پایدار برق فولاد مبارکه و کمک به رفع ناترازی و تامین انرژی در شبکه سراسری است.

انرژی‌های پاک

وی، احداث نیروگاه خورشیدی را یکی دیگر از پروژه‌های فولاد مبارکه معرفی کرد که انرژی خورشیدی الکتریکی تولید می‌کند و تا افق ۱۴۰۴ قادر خواهد شد، ۲۵ تا ۳۰ درصد انرژی مورد نیاز این مجتمع بزرگ صنعتی را تامین کند و گامی جدی در مسیر تولید سبز به‌حساب می‌آید، زیرا پیامد کاهش مصرف سوخت فسیلی را به‌دنبال خواهد داشت.

طباطباییان گفت: احداث نیروگاه‌های بادی‌، توربین‌های انبساطی در دست بحث فنی، اقتصادی‌، عملیاتی و اجرایی قرار دارند که با بهره گیری از این ابزارهای تولید انرژی، نیاز مبارکه تامین خواهد شد.

وی تصریح کرد: کمیته‌های انرژی در فولاد مبارکه با ریاست معاون بهره‌برداری و دبیری ناحیه انرژی و سیالات تلاش می‌کنند که انرژی مورد نیاز خطوط مختلف تولید را فراهم سازند و براین اساس پروژه‌های بهینه‌سازی با تکیه بر فناوری روز دنیا به‌کار گرفته شود تا بامصرف کمتر انرژی، نسبت به وضع موجودبازدهی بالاتری را به‌دنبال داشته باشد.

مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه تایید کرد: امسال در دو مقطع خرداد و شهریور ماه محدودیت شدید برق داشتیم و پیش‌بینی کرد از اوایل آذر تا اوایل اسفند ماه بزرگترین فولاد ساز کشور با محدودیت گاز طبیعی روبه‌رو شود.وی گفت: امسال  جز محدودیت‌های مصرف انرژی در زمان‌های یاد شده، در سایر ایام مشکلی از نظر تامین و ارسال حامل‌های انرژی به واحدهای تولیدی نداریم.

افزایش تولید

مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد در کل ۶ ماهه نخست امسال روند تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته، بیشتر بوده است، براساس پیش‌بینی‌های انجام شده، در ماه‌هایی که با کمبود انرژی روبه‌رو نبودیم، تولیدی بیشتر از طراحی خطوط‌، انجام گرفت.

وی اضافه کرد: تلاش شده تا به نحوی محدویت مصرف انرژی را جبران کنیم و با اقدامات لازم زمان تعمیرات سالیانه را جابه‌جا کرده و به این ترتیب هنگام مواجهه با محدودیت انرژی، با حداقل چالش با آن روبه‌رو شویم.

بازچرخانی آب

مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه پیرامون بهره‌گیری از پساب شهری توضیح داد: سال ۹۲ برنامه خرید پساب شهری در برنامه بزرگ‌ترین فولاد ساز کشور قرار گرفت و با اقدامات لازم بهینه‌سازی آب، ۵۰ درصد مصرف برای فرآیند‌هایی که نیاز به آب کیفی ندارند.از پساب شهری و بازچرخانی آبی تامین شد.

به گفته وی، فولاد مبارکه در این زمینه نقش و سهم خود را در جهت حفظ محیط‌زیست ایفا کرد و با انجام این پروژه‌ها، به پایداری و تاب آوری شرکت مبادرت ورزید و در جمع آوری فاضلاب شهری نقش آفرینی موثری داشت و همچنان تداوم دارد. مدیر انرژی و سیالات فولاد مبارکه تصریح کرد: محدودیت منابع آب کشور تداوم دارد و تغییرات اقلیمی، مسئولان این مجتمع را بر آن داشت که با اجرای پروژه‌هایی، آب مورد نیاز در خطوط تولید را کاهش دهند و یکی از اقدامات که عملیاتی شد، انتقال آب از دریاست.

وی گفت: طرح انتقال آب از دریا به حفظ تولید شرکت کمک می‌کند و فاز دوم انتقال آب از دریا توسط رئیس‌جمهوری کلنگ‌زنی شد و انتظار می‌رود فاز یک ظرف هفت تا هشت ماه آینده مورد بهره‌برداری قرار گیرد و پیش‌بینی شده در سال ۱۴۰۴ بهره‌برداری نهایی این طرح انجام شود.

طباطباییان افزود: نیاز صنایع استان اصفهان و فلات مرکزی در این طرح پاسخ داده خواهد شد و فازهای بعدی برای سایر متقاضیان پاسخگو خواهد شد.

وی ادامه داد: فولاد مبارکه همواره در برنامه‌های خود بهینه‌سازی مصرف انرژی را در دستور کار خود داشته، به گونه‌ای که در ۶ ماهه امسال ۷۰۰ هزار گیگاژول کاهش مصرف ثبت شده و با برنامه‌ریزی در بخش‌های فولادسازی، توسعه کوره‌های نورد گرم در زمینه کاهش مصرف گاز را فراهم ساخته، علاوه بر این در پروژه‌های آهن‌سازی، نورد گرم و سرد کاهش مصرف گاز پیش‌بینی شده است.

سخن پایانی

انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران آمار صادرات زنجیره آهن و فولاد کشور را اعلام کرد.بر اساس این گزارش، مجموع صادرات آهن و فولاد ایران در ۷ماهه ۱۴۰۲ با ثبت حجم ۷.۱ میلیون تن سطح ۷ماهه سال ۱۴۰۰ را هم پشت سر گذاشت و رکورد جدیدی به ثبت رساند.نکات مهم این گزارش آماری عبارت است از: تداوم روند نزولی صادرات میلگرد برای دومین ماه متوالی در امسال؛ تداوم روند نزولی صادرات در ورق‌های سرد و پوشش دار؛ رشد سه رقمی صادرات در کنسانتره و گندله سنگ آهن و آهن اسفنجی و اختصاص نیمی از ارزش صادراتی زنجیره فولاد به شمش و اسلب.