مشکلات ارزی ادامه دارد
پیمان مولوی-تحلیلگر بازارهای مالی
در ماهی که گذشت فضای متفاوتی در بازار ارز کشور حاکم بوده است. از یک طرف، نرخ ارز با افزایش فزاینده مواجه شد و به محدوده بالای ۴۰ هزار تومان رسید و از سوی دیگر نوسانات فزاینده ای بر بازارهای کشور حاکم شد. واکنش دولت به این فضای متراکم، تغییر رئیس کل بانک مرکزی و برخی تصمیمات مقطعی مانند دستگیری فعالان بازار ارز بود. در ادامه هم رئیس کل جدید بانک مرکزی اعلام کرد نرخ ارز پایه ای حول و حوش ۲۸۵۰۰ تومان را برای تحولات بازار ارز در نظر گرفته است. در اقدامی دیگر جناب فرزین خبر از راه اندازی سامانه مبادله دلار و طلا داد؛ اما نگفت چرا و چگونه؟
در ماه گذشته دلار مرز قیمتی ۴۳ هزار تومان را رد کرد و حالا پیش بینی ها گویای این است که روند نرخ افزایشی است؛ مگر اینکه بانک مرکزی قوی تر از گذشته حاضر شود. با این حال روند نرخ دلار در هفته گذشته در بازار آزاد صعودی بود، زیرا لیست جدید تحریم های اتحادیه اروپا علیه ایران سیگنال افزایشی به نرخ دلار داده و سبب افزایش نرخ این ارز شاخص شده است.تحریم های جدید امریکا و اتحادیه اروپا شرکت هایی را نشانه گرفته که محصولات پتروشیمی ایران را به چین، هند و امارات صادر می کردند.
همین مسئله به بازار سیگنال افزایش نرخ داده است. البته افزایش تحریم ها تنها عامل افزایش نرخ دلار نیست و بازار ارز ایران از چندین مولفه اثر می گیرد. جز تحریم ها، یکی دیگر از مولفه های تاثیرگذار بر نرخ ارز، تراز تجاری است.
به نظر می رسد تثبیت نرخ ارز در سامانه نیما نیز کاری از پیش نخواهد برد. همچنین وضعیت فعلی و واقعیت های اقتصادی کشور نشان می دهد فعلا نشانه ای از حل مشکل تورم و احیای برجام مشاهده نمی شود و در مرحله دوم هم نشانه ای از بهبود سیاست های پولی و کنترل تورم وجود ندارد.
نه مذاکرات برجامی در مسیر احیا قرار دارد و نه سیاست گذاری های اقتصادی و مدیریتی به گونه ای است که نشانه ای از بهبود نمایان شود. با این وضعیت بعید است سیستم بتواند راهکار اقتصادی درستی برای تقویت ارزش پول ملی تدارک ببیند؛ بنابراین افزایش تورم، نوسانات ارزی و تداوم مشکلات ارزی محتمل است و اضافه کردن سامانه های متعدد در بازارهای مالی کاری از پیش نخواهد برد.
مجموع سیگنال هایی که به بازار ارز می رسد نشان می دهد ورود دلار به کشور احتمالا با مشکل مواجه می شود. نرخ دلار پیش از این هم تحت تاثیر اخبار آماده جهش بود، اما بازارساز با تزریق سنگین ارز به بازار مانع این جهش شده است. فعلا بانک مرکزی به لحاظ منابع ارزی در شرایط خوبی قرار دارد و با کمک این منابع جلوی افزایش نرخ دلار را گرفته است. چنانچه ارزپاشی بانک مرکزی نبود اکنون دلار بر قله ۵۰ هزار تومان ایستاده بود.
فعلا میزان عرضه بازارساز در بازار ارز افزایش پیدا کرده است. افزایش فاصله نرخ دلار آزاد و رسمی باعث می شود تقاضای سفته بازانه نیز به تقاضا در بازار ارز اضافه شود، زیرا سود حاصل از فاصله قیمتی دلار آزاد و رسمی، جذابیت زیادی دارد.
از منظر اقتصادی کانال ۴۰ هزار تومانی برای ادامه روند صعودی نرخ دلار، کانال بسیار مهمی است، زیرا اگر نرخ به رقمی بیش از این رقم افزایش یابد، یعنی اینکه دلار از نرخ تعادلی فاصله گرفته و تقاضای مازاد نرخ ارزش شاخص را بالا برده است.
اگر پول های بلوکه شده ایران برای سال ۱۴۰۲ آزاد نشود، این گمان وجود دارد که بانک مرکزی نتواند ارزپاشی قدرتمندی انجام دهد، زیرا منابع ارزی بانک مرکزی در شرایطی نیست که برای بهار و تابستان امکان ارزپاشی قوی در بازار فراهم باشد، به همین دلیل این احتمال وجود دارد که نرخ دلار به ویژه در ماه های آغازین سال ۱۴۰۲ مسیر متفاوتی در پیش گیرد.
