درمان همگانی با یک نسخه ممکن نیست
استهلاک ماشین‌آلات در بخش معدن به‌طور مستقیم بهره‌وری را نشانه می‌گیرد و همین موضوع می‌تواند کاهش تولید و اشتغالزایی را به همراه داشته باشد، اما وزارت صنعت، معدن و تجارت در تلاش است با حمایت از ساخت داخل و همچنین آزادسازی واردات آن بخش از ماشین‌آلات که در کشور تولید نمی‌شود، این مشکل را حل کند و بهره‌وری را در این بخش افزایش دهد. صمت در این گزارش به بررسی ضرورت‌های تامین ماشین‌آلات برای پایداری فعالیت معادن پرداخته است.
تامین ماشین‌آلات در بخش معدن یکی از مسائل جدی است و کمبود آن می‌تواند حیات این بخش را تحت تاثیر قرار دهد. اصلی‌ترین آسیب در این زمینه برای واحدهای معدنی کوچک و متوسط‌مقیاس است که با نبود ماشین‌آلات می‌توانند با مشکلات جدی مواجه شوند.
تدوین سند راهبردی ماشین‌آلات معدنی و راهسازی
وزارت صنعت، معدن و تجارت در راستای حمایت از تولید داخل سراغ ممنوعیت واردات ماشین‌آلات رفت؛ تصمیمی که شاید برای معادن یادشده به‌نوعی تصمیمی مهلک باشد، زیرا به‌گفته بسیاری از فعالان این بخش امروز بسیاری از معادن به گورستان ماشین‌آلات تبدیل شده‌اند.
صمتالبته سید رضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت در جلسه تدوین سند راهبردی ماشین‌آلات معدنی و راهسازی اظهار کرد: امسال وزارت صمت به‌دنبال اجرای یک سیاست متوازن در حمایت از ماشین‌آلات صنعتی، معدنی، کشاورزی، راهسازی و ساختمان‌سازی است و در این زمینه در نظر داریم در هر حوزه‌ای که ظرفیت ساخت داخل وجود دارد از آن استفاده کنیم و هر جا که ظرفیت فراهم نبود، از طریق واردات اقدام شود، اما این موضوع آن‌طور که باید تحقق پیدا نکرد؛ این در حالی است که با آزادسازی واردات، تولیدکننده داخلی نیز برای رقابتی شدن نیازمند افزایش کیفیت تولیدات و کاهش نرخ خواهد بود و همین موضوع به متعادل شدن بازار کمک خواهد کرد.
تعیین‌تکلیف وضعیت ساخت ماشین‌آلات
مدیرکل دفتر ماشین‌آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت نیز درباره شرایط فعلی تامین ماشین‌آلات معدنی گفت: از ابتدای سال که موضوع تامین ماشین‌آلات معدنی در سطح وزارتخانه خیلی جدی پیگیری شد، یکی از عمده موضوعات موردتوجه، تعیین‌تکلیف وضعیت ساخت ماشین‌آلات در حوزه معدن است و اینکه ما چه میزان امکان تولید در کشور داریم.
وی اضافه کرد: باتوجه به اینکه حوزه ماشین‌‌سازی و در کل ماشین‌آلات معدنی به‌شدت در کسب‌وکار حوزه معدن تاثیرگذار است، تامین ماشین‌آلات به یکی از ماموریت‌های اصلی وزارت صمت بدل شد. براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته مقرر شد برای تامین ماشین‌آلات هم از ظرفیت داخل استفاده کنیم که شواهد نشان داد ظرفیت بسیار خوبی در سطح کشور وجود دارد و هم به ظرفیت واردات توجه شود.
صمتابوذر جمشیدوند افزود: در حوزه ماشین‌آلات کشورمان توانمندی‌های زیادی دارد؛ آن‌هم باوجود مشکلات متعددی که در حوزه واردات وجود دارد. برای بهره از این ظرفیت‌ها جلساتی با حضور معاونت معدن و همه ذی‌نفعان این حوزه از جمله خانه صنعت و معدن و اتاق بازرگانی برگزار شد.
وی در پاسخ به این پرسش که هم‌اکنون در تولید چه ماشین‌آلاتی توانایی داریم، اظهارکرد: در انواع و اقسام بیل‌های مکانیکی، لودرها، گریدرها، دامپتراک، بولدوزر، مینی‌لورز و دیگر ماشین‌آلات امکان تولید مطلوبی در داخل کشور وجود دارد. قطعا ظرفیت موجود کشور پاسخگوی همه نیاز‌های موجود نیست؛ از همین رو تاکید داریم واردات هم در کنار تولید داخل به‌صورت جدی پیگیری شود. ضمن اینکه تولیدکنندگان فعالی در زمینه تولید ماشین‌آلاتی مانند لودر، گریدر، مینی‌لودر و دامپتراک در سطح کشور فعالیت می‌کنند.
مدیرکل دفتر ماشین‌آلات کشاورزی، ساختمانی و معدنی وزارت صمت با بیان اینکه از این تولیدکنندگان درخواست شد ساخت این دستگاه‌ها با جدیت بیشتری دنبال شود، اضافه کرد: موضوعی به‌نام ممنوعیت واردات برای رفع نیاز حوزه معدن و راهسازی نداشتیم و مسئله مهم آن بود که نیاز حوزه معدن، راهسازی و حوزه‌های مرتبط با این ماشین‌آلات رفع شود.
در میان اخبار
شرایط تولید ماشین‌آلات معدنی
صمتبابک اسماعیلی، رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی خانه صنعت، معدن و تجارت ایران نیز با اشاره به شرایط تولید ماشین‌آلات معدنی در کشور به صمت گفت: اصولا آمار و اعدادی که از دنیای معدن در روزنامه‌ها و اخبار می‌بینیم مربوط به معادن بزرگ و دولتی است. اصولا معادن بزرگ در دسترس در اختیار دولت است و در اختیار بخش خصوصی نیست. در کشور ما اگر ذخایر معدنی از حدی بالاتر باشد، آن معدن، ملی محسوب می‌شود. البته معادن همگی ملی و انفال هستند و حق انتفاع آنها و پروانه بهره‌برداری با مدت زمان مشخص به افراد داده می‌شود، اما وقتی ذخایر پروانه‌ها‌ی بهره‌برداری از یک حدی بیشتر باشد آن معدن مربوط به دولت است.
وی ادامه داد: معادنی که در دست بخش خصوصی هستند، معادن کوچک و متوسط‌مقیاس هستند که درآمدها و ذخایر در دسترس و در مجموع سازکار آنها با معادن دولتی متفاوت است. ما در حوزه معدن در کنار مشکلات دیگر در تامین ماشین‌آلات به‌شدت مشکل داریم که همین امر می‌تواند فعالیت در این بخش را با چالش همراه کند.
وی افزود: در صحبت از چالش‌های بخش معدن معمولا از ماشین‌آلات مستهلک اسم می‌برند، اما از دید من بحث اول ما کهنه بودن و مستهلک بودن ماشین‌آلات نیست. بحث، گران بودن این ماشین‌آلات کهنه است که در فضای معدنی وجود دارد.
اسماعیلی چندی پیش اظهار کرد: آماری به من دادند مبنی بر اینکه براساس هدف‌گذاری انجام شده تا پایان سال ۱۴۰۴ باید سالانه حدود ۸۰۰-۷۰۰ میلیون تن عملیات خاکبرداری انجام شود. رقم ۸۰۰-۷۰۰ میلیون تن اصلا در حد معادن خصوصی نیست و در حد معادن دولتی است.
وی ادامه داد: معدنی که می‌خواهد ۸۰۰ میلیون تن سنگ جابه‌جا کند نیاز به تراک ۲۰۰-۱۵۰ تنی دارد. یک دستگاه از این تراک شاید در معادن متوسط و کوچک خصوصی کارآیی نداشته باشد، اما در معادن بزرگ این ماشین‌آلات اصلا نباید غیرفعال شوند.
رئیس کمیسیون معادن خانه صنعت، معدن و تجارت ایران اظهار کرد: شخصی می‌گفت ما در یک معدن حتی فشار و دمای لاستیک ماشین را وقتی در حال عبور است بررسی میکنیم. این مولفه‌ها، مولفه‌‌های معادن بزرگ است و درباره معادن کوچک اصلا مصداقی ندارد. متاسفانه در قانون‌گذاری‌ها، در بسیاری از موارد، معادن کوچک اصلا دیده نمی‌‌شوند. به عنوان مثال، درباره دامپتراک سایز فلان صحبت میکنیم. شما در معادن کوچک و متوسط داخل ایران بگردید و ببینید اصلا یکی از این دستگاه‌هایی که در‌باره‌اش صحبت میکنیم در آنها دیده می‌شود یا خیر؟ معادن کوچک و بزرگ قطعا هر دو مشکل دارند، اما عرض من این است که نوع مشکل معادن کوچک با معادن بزرگ فرق دارد. این دو مریض هستند. هر دو را با یک نسخه نمی‌‌توان درمان کرد؛ آن معدن بیمار نسخه خودش را می‌خواهد و این نسخه خودش را.
سخن پایانی
به‌نظر می‌رسد وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌عنوان متولی بخش معدن در تلاش است مشکلات در حوزه تامین ماشین‌آلات را با حمایت از ساخت داخل رفع کند، این در حالی است که می‌داند تامین برخی نیازها همچنان با واردات است. در این زمینه باید گفت اعطای تسهیلات برای خرید ماشین‌آلات ساخت داخل ازسوی صندوق سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی برای خرید محصولات داخلی می‌تواند بخشی از این مشکل را حل و با حمایت از ساخت داخل به تامین نقدینگی معدنی‌ها برای خرید ماشین‌آلات کمک کند، اما نکته مهم آن است که نباید برای هر مشکلی راهکاری یکسان را برای معادن کوچک و بزرگ در دستور کار قرار داد.
نویسنده:
