مازوتسوزی یعنی افزایش هزینه تولید
علیاکبر الوندیان-فعال صنعت سیمان
براساس سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی، مصرف گاز طبیعی در کشور بهصورتمتوسط سالانه تا سال ۱۴۱۰ بهمیزان ۴.۶ درصد و بین سالهای ۱۴۱۰ تا ۱۴۲۰ نیز بهصورت متوسط سالانه بهمیزان ۳.۲ درصد افزایش مییابد. بهاینترتیب، ناترازی گاز بهویژه در ماههای سرد سال شدت خواهد گرفت. در سال ۱۴۰۰، میانگین مصرف گاز طبیعی در کشور ۶۵۱ میلیون مترمکعب بوده است که بخش نیروگاهی با ۳۲ درصد، صنعت ۳۰ درصد و خانگی و تجاری با ۲۹ درصد بیشترین سهم از مصرف را داشتهاند. طبق آمارهای رسمی وزارت نفت، با شروع فصل سرد میزان مصرف در بخش خانگی و تجاری در سردترین ماه ۶.۷ برابر گرمترین ماه سال میشود که سهم بخش خانگی و تجاری را از ۱۰ به ۴۹ درصد میرساند، بنابراین اختلاف کل مصرف در سردترین با گرمترین ماه سال بهصورتمتوسط به بیش از ۲۲۰ میلیون مترمکعب در روز میرسد. در چنین موقعیتی، از آنجا که تامین گاز برای بخش خانگی ارجحیت دارد، تامین گاز صنایع با محدودیت روبهرو خواهد شد، اما صنایع نیز مجوز استفاده از سوختهای جایگزین را دریافت میکنند. بااینوجود، استفاده از سوخت جایگزین نیز بهسادگی نیست و حتی هزینههای اضافی را به صنایع تحمیل میکند. کمااینکه در حال حاضر فعالان صنعت سیمان کشور نسبت به استفاده از مازوت بهجای گاز و هزینههای آن گلایهمند هستند.در حال حاضر از ۲۷ میلیون مترمکعب دیماند گاز مصرفی صنعت سیمان، تنها ۶ میلیون مترمکعب گاز در اختیار این صنعت قرار میگیرد. یعنی تنها حدود ۲۰ درصد نیاز این صنعت به گاز تامین میشود و در اختیار واحدهایی قرار میگیرد که بهسبب شرایط آلودگی هوا، ممنوعیت مصرف مازوت دارند. وی افزود: مابقی صنایع سیمان یا از سوخت جایگزین استفاده میکنند یا تولید خود را متوقف کردهاند. در واقع این صنایع باتوجه به مشکلاتی که در مسیر تامین سوخت جایگزین وجود دارد و نرخ تمامشده با استفاده از مازوت، ترجیح دادند برای یک دوره زمانی تا رفع این کمبود، کورههای خود را خاموش کنند.متاسفانه بسیاری از صنایع سیمان ناچار هستند مازوت را از فاصلههای بسیار دور تامین کنند. بهعنوانمثال، کارخانههایی که در استان خراسان واقع شدهاند، ناچار هستند سوخت خود را از تهران یا اصفهان تامین کنند. در نتیجه، نزدیک به ۲برابر هزینه سوخت، باید هزینه حملونقل بدهد. بدون تردید تولید در چنین شرایطی صرفه اقتصادی نخواهد داشت. البته در نزدیکی این صنایع انبار نفت وجود دارد، اما اولویت تامین مازوت به پالایشگاهها اختصاص دارد.نرخ مازوت طبق قانون در زمان کمبود گاز، همتراز با بهای گاز است. اما نکته مهم آنجاست که این صنایع باید در تامین مازوت، بهای حملونقل را هم بپردازند. در همین حال، باید خاطرنشان کرد که در امسال، نرخ گاز و بهتبع آن مازوت ۲ برابر شده یا ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
فرآیند تولید سیمان و مصرف مازوت در این بخش با عملکرد نیروگاهها تفاوت اساسی دارد. نیروگاه مازوت میسوزاند و گاز حاصل از اشتعال آن از دودکش خارج میشود. اما در صنعت سیمان با سوخت مازوت، سولفور از مسیر پخت مواد عبور میکند و بخش عمدهای از این سولفور جذب مواد میشود. در نتیجه میزان آلودگی این صنعت بهشدت کاهش خواهد یافت. بااینوجود، ۷ واحد تولید سیمان که در نزدیکی کلانشهرها هستند، مازوت مصرف نکردهاند. این شرکتها با ظرفیت پایین فعالیت دارند و از گاز بهعنوان سوخت استفاده میکنند.تاکنون عرضه سیمان متوقف نشده و نیاز کشور به این محصول تامین شده است، در نتیجه شاهد کمبود و افزایش نرخ نبودهایم. این فعال صنعتی گفت: امید میرود تامین برق و سوخت صنعت سیمان دنبال شود. افزایش نرخ بهدنبال کاهش تولید حاصل میشود. چنانچه تثبیت بازار از اهمیت برخوردار باشد، باید همه روند تولید ادامه پیدا کند. سال گذشته تولید سیمان بهدلیل محدودیت انرژی از میانگین ۷ میلیون تن ماهانه به ۴ میلیون تن کاهش یافت. چنانچه این کمبود در امسال مدیریت شود، هیچ تنشی در بازار حاصل نخواهد شد. در پایان باتوجه به روند رو به رشد نرخ گاز، برق، رشد ۱۰برابری بهای آب و... از سیاستگذاران انتظار میرود که ضمن تامین نیاز فعالان این صنعت، مسیر تولید ما را هموار کنند.