تجارت در بخش کشاورزی یکی از حوزه‌های استراتژیک در سیستم‌های اقتصادی است. کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در این زمینه انجام داده‌اند. در کشور ما نیز اگرچه قابلیت‌های فراوانی برای سرمایه‌گذاری و ارزآوری در این زمینه وجود دارد اما تاکنون به شکل مطلوبی درباره آن عمل نشده است. در هر حال با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوای ۴ فصل کشور ما، بدون شک صادرات محصولات کشاورزی می‌تواند یکی از ظرفیت‌های جدی تجارت خارجی و ارزآوری باشد.

تجارت کشاورزی کشور طی سال‌ها دارای چند ویژگی بوده که مهم‌ترین آنها صادرات محصولات خام است. در سال‌های اخیر در حالی که می‌توانستیم با فرآوری محصولات کشاورزی خود، ضمن ایجاد اشتغال در کشور، سود بیشتری را در اقتصاد حاصل کنیم، همواره با صادرات این محصولات به صورت فله و خام، این فرصت را در اختیار کشورهای خریدار محصولات خود قرار داده‌ایم.

سطح قابل توجه زمین با قابلیت کشت دیم در کشور، تولید دانه‌های روغنی درخت‌هایی مثل زیتون را در کشور مقدور می‌کند اما متاسفانه در این زمینه نیز کوتاهی کرده‌ایم و به واردات روغن و دانه‌های روغنی پرداخته‌ایم. از این رو، علاوه‌بر از دست دادن فرصت تولید و صادرات این محصولات، سالانه میزان قابل‌توجهی از محصولات تراریخته را نیز به سبد غذایی مردم وارد کرده‌ایم که تحقیقات نشان می‌دهد دارای زیان‌های بلندمدت هستند.

نکته‌ای که اکنون باید مدنظر قرار گیرد، این است که باید برای تجارت در بخش کشاورزی، دارای شاخص‌های کیفی باشیم. این نظارت‌ها سبب می‌شود از یک سو با واردات، محصولات نامرغوب را به سبد غذایی ایرانیان اضافه نکنیم و از سوی دیگر به دلیل صادرات محصولات نامرغوب، بازار این محصولات در کشورهای هدف را از دست ندهیم.

درحال‌حاضر بازارهای خارجی، بازارهایی رقابتی هستند و خریداران محصولات در این بازارها، با اندک تفاوتی در کیفیت، یک محصول را برای همیشه کنار می‌گذارند و با این کار به‌راحتی یک عرصه سودآوری برای یک کشور از بین خواهد رفت. بنابراین در بخش کشاورزی اگر خواهان رشد مطلوب و حضور در بازارهای بین‌المللی هستیم، باید از کوچک‌ترین موقعیت‌ها استفاده کنیم.

درحال‌حاضر بهترین راهکار برای توسعه تجارت در بخش کشاورزی توجه بیشتر دولت و نهادهای زیرمجموعه آن به توسعه محصولات کشاورزی است. دولت باید از بنگاه‌های تولیدی بخش کشاورزی، توسعه این بنگاه‌ها، ایجاد ارزش افزوده برای محصولات کشاورزی، اشتغالزایی در این بخش و خلق تشکل‌های کشاورزی حمایت کند.

توسعه تجارت در بخش کشاورزی یکی از نقاط مغفول در اقتصاد کشور است که با اندکی توجه و اراده در این زمینه می‌توانیم توان بالقوه آن را بالفعل کنیم. این بخش می‌تواند علاوه‌بر ارزآوری قابل توجه برای کشور، در حوزه اشتغالزایی نیز یک راهکار مطلوب باشد.

بی‌توجهی به ظرفیت‌های موجود در کشور، مهیا نبودن زیرساخت‌های صادراتی، عدم بهره‌وری در صادرات، دستورالعمل‌های متفاوت و متناقض و برخورد سلیقه‌ای و غیرکارشناسی با مقوله صادرات، هر یک به‌تنهایی نیز می‌تواند صادرات یک کشور و نظام اقتصادی آن را با مشکلات بسیاری مواجه کند. این موضوعات در کشور ما علاوه‌بر اینکه صادرکنندگان را برای حضور در این عرصه بی‌انگیزه می‌کند، کفه بازار رقابتی امروز در تجارت بین‌الملل را به نفع رقبای دیگر سنگین می‌کند و باعث می‌شود ایران به‌تدریج بازارهای هدف خود را در منطقه از دست بدهد.

بنابراین دولت و زیرمجموعه‌های آن در بخش کشاورزی باید برنامه‌های کوتاه‌مدت‌ میان‌مدت و بلندمدت را برای رونق این بخش در نظر بگیرند تا بتوانیم این ظرفیت را بالفعل کنیم.