کلنگ ۸ طرح فولادی در سال‌های ۸۶-۸۵ توسط دولت وقت برای توسعه صنعت فولاد کشور به زمین زده شد، طرح‌هایی شامل چهارمحال و بختیاری، شادگان، نیریز، قائنات، بافق یزد، سبزوار، بافت و میانه بودند که پس از مدتی طرح بافق یزد به بخش خصوصی واگذار و ۸ طرح فولادی را به ۷ طرح تبدیل کرد. این طرح‌ها هر یک دارای ظرفیت ۸۰۰هزار تن هستند که با این حساب مجموع ظرفیت آنها به ۶/۴میلیون تن می‌رسد. اما اجرای این طرح‌ها در میانه راه با مشکلات زیادی مواجه شد که باعث شد پس از ۸ سال همچنان برخی طرح‌ها در پیچ و خم اخذ اعتبار بمانند. پس از گذشت مدتی از بی‌نتیجه ماندن این طرح‌ها خبرهایی از گوشه و کنار به گوش می‌رسید که مکان‌یابی این ۷ طرح فولادی اشتباه بوده و راه‌اندازی این طرح‌ها هیچ توجیه اقتصادی به‌دنبال نخواهد داشت.
برخی از افراد با بیان این موضوع که صنعت فولاد صنعت وابسته به آب است اظهار می‌کنند این طرح‌ها به‌دلیل کمبود آب در مناطق انتخاب شده نمی‌توانند بازده پیش‌بینی‌شده را داشته باشند. موضوع احداث ۷ طرح فولادی موافقان و مخالفان زیادی دارد که شنیدن دیدگاه‌های آنها جالب است.
دولت می‌توانست مکان‌های بهتری را انتخاب کند
رئیس هیات‌مدیره شرکت ملی فولاد با اشاره به این موضوع که کلنگ ۸ طرح فولادی در سال‌های ۸۶-۸۵ به زمین زده شد، اظهار کرد: طرح‌های توسعه استانی یا ۸ طرح فولادی در ۸ نقطه کشور برای تامین نیاز فولاد کشور شروع شدند. البته در همان سال‌ها سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی (ایمیدرو) نیز مطالعاتی روی برخی طرح‌ها انجام داد.
محمدرضا سجادیان درباره این سوال که آیا مکان‌یابی این طرح‌ها درست بوده گفت: البته در همان زمان دولت می‌توانست مکان‌های بهتری را برای اجرای این طرح‌ها انتخاب کند اما با توجه به مصوبات دولت وقت این ۸ نقطه برای توسعه صنعت فولاد کشور انتخاب شدند اما خوشبختانه امروز این طرح‌ها با پیشرفت خوبی مواجه هستند و اقدامات خوبی برای تامین مالی پروژه‌ها انجام شده است.
وی با تاکید بر مکان‌یابی مناسب برای اجرای طرح‌ها، تصریح کرد: امروز دولت و ایمیدرو برای گشایش ال‌سی و انتخاب شرکای خارجی مناسب برای اجرای طرح‌ها قدم‌های خوبی برداشته‌اند و پروژه‌ها یکی پس از دیگری در حال گشایش ال‌سی هستند.
به گفته سجادیان، کلیات اجرای طرح‌ها خوب است و در حال حاضر دولت، ایمیدرو و شرکت ملی فولاد عزم خود را برای اتمام طرح‌ها جزم کرده‌اند.
رئیس هیات‌مدیره شرکت ملی فولاد معتقد است راه‌اندازی این طرح‌ها نقش مهمی در ایجاد زیر‌ساخت‌های منطقه و ایجاد اشتغال خواهد داشت و دولت را به اهداف پیش‌بینی‌شده در سند چشم‌انداز بیست‌ساله نزدیک می‌کند.
طرح‌های فولادی توجیه اقتصادی ندارند
اما از سویی دیگر دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی معتقد است اجرای ۷ طرح فولادی به دلیل عدم مکان‌یابی مناسب توجیه اقتصادی ندارد.
کامران وکیل اظهار کرد: این طرح‌ها در مکان‌هایی انتخاب شده است که صنعت فولاد را با مشکل مواجه می‌کند. کلنگ این طرح‌ها در مناطقی به زمین خورده است که به آب کافی، مواد اولیه، سیستم حمل‌ونقل ریلی دسترسی نداشته و هزینه نیروی کار در آن بسیار بالاست.
وی افزود: کارخانه‌های تولید فولاد باید در کنار آب احداث شوند که دسترسی به آب و گاز راحت باشد اما این طرح‌ها نه‌تنها از آب دور بوده بلکه در مناطقی احداث‌شده‌اند که ازلحاظ زیست‌محیطی بسیار آلوده بوده و دیگر ظرفیتی برای احداث کارخانه‌های فولاد ندارند.
به گفته وکیل باید منتظر ماند تا طرح‌های فولادی به مرحله بهره‌برداری برسند تا مشخص شود که آیا سودده خواهند بود.