در سال‌های اخیر، مجموعه‌ای از قوانین با هدف حمایت از جامعه فرهنگیان به تصویب رسیده‌اند؛ از جمله قانون رتبه‌بندی معلمان، اصلاحات در ساختار صندوق ذخیره فرهنگیان و آیین‌نامه‌های مرتبط با بهبود مزایای شغلی. با این حال، روند اجرای این مصوبات با موانع و چالش‌های جدی همراه بوده و تحقق کامل اهداف آن‌ها هنوز با ابهام مواجه است.

کارزار «فریاد جامع فرهنگیان کشور»، نمونه‌ای از این واکنش‌هاست که از سوی جمعی از معلمان و فعالان صنفی در اعتراض به وضعیت موجود راه‌اندازی شده و تلاش دارد تا توجه مسئولان را به مشکلات اجرایی و ساختاری جلب کند.

در این کارزار، معلمان با استناد به قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی و مصوبات هیئت دولت، خواستار اجرای کامل و بی‌کم و کاست آنها شده‌اند. یکی از محور‌های اصلی این مطالبه، موضوع «فوق‌العاده ویژه» و «فوق‌العاده خاص» است که به‌رغم تصویب، یا به مرحله اجرا نرسیده یا فاقد آیین‌نامه اجرایی مشخص باقی مانده‌اند. این وضعیت، به‌ویژه در شرایط اقتصادی فعلی، فشار مضاعفی بر معیشت معلمان وارد کرده و موجب نارضایتی گسترده در بدنه آموزش و پرورش شده است.

موضوع صندوق ذخیره فرهنگیان نیز یکی دیگر از محور‌های انتقادی این کارزار است. معلمان به‌عنوان سهامداران اصلی این صندوق، خواستار شفاف‌سازی عملکرد مالی، اصلاح ساختار مدیریتی و بازگرداندن مالکیت واقعی آن به فرهنگیان هستند.

اگر ثروت صندوق ذخیره فرهنگیان را تقسیم کنند، تا ۳۰ سال نیازی به حقوق نداریم

محمدرضا انتظاریان، نویسنده این کارزار با اشاره به رانت‌های صندوق ذخیره فرهنگیان گفت: «جفاهایی به معلم‌ها از طریق صندوق ذخیره صورت می‌گیرد. صندوق ذخیره یک شرکت سهامی است که معلم سهامدار آن است. ثروت آن از هزار میلیارد تومان گذشته است که اگر همان را میان معلم‌ها تقسیم کنند تا ۳۰ سال نیاز به حقوق ندارند. متاسفانه این امر رخ نداده و دولتمردان ما انگیزه‌ای برای انجام آن ندارند. کوچک‌ترین صدایی هم که از معلم در می‌آید برچسب سیاسی می‌خورند. بعضی از همکاران ما تصورشان این است که اگر از این صندوق انصراف دهند، دیگر عضویتشان لغو می‌شود ولی نمی‌دانند که حق مالکیت بر آن دارند و صندوق با سود پول آنها صندوق در جریان است.»

وی درباره مطالبات معلمان از صندوق ذخیره فرهنگیان بیان کرد: «برخی خاندان هزار فامیل در دولت، آشکارا بر بدنه صندوق چنبره زده‌اند و ککشان هم نمی‌گزد. مطالبه اصلی ما این است که اول صندوق ذخیره بازسازی شود و دوم اینکه مانند یک شرکت سهامی، توسط سهامداران اصلی خود مجدد مرامنامه و اساسنامه‌اش بازنویسی و به دست معلمان اداره شود. در غیر این صورت صندوق را منحل کنند و تمام سرمایه‌های صندوق را که هزاران میلیارد تومان است را به معلمان که سهامداران اصلی‌اش هستند، بازگردانند.»

این فعال صنفی ادامه داد: «در حق فرهنگیان کشور بیش از حد دارد ظلم می‌شود. همکاران من حق و حقوق بسیار زیادی دارند اما متاسفانه مجری قانون درباره آن کوتاهی می‌کند. نظر ما این است که تا نگرش جامعه نسبت به فرهنگیان تغییر نکند، هیچ اتفاقی نمی‌افتد. نگرش جامعه به فرهنگیان نگرش مصرف‌گرایانه است و اگر این را در نظر داشته باشند که یک معلم کارخانه تولید اندیشه، انسان متفکر و آینده برای جامعه است دیگر با این دید نگاه نمی‌کنند.»

رتبه‌بندی با فشار معلمان تصویب شد ولی در اجرا جوانمرگ شد

انتظاریان همچنین با تاکید بر اینکه سند تحول بنیادین به نفع معلمان نوشته نشده است، گفت: «۶ سند تحول بنیادین تدوین شده که همه از معلم کار خواسته‌اند و محوریت را به دانش‌آموزان و والدین داده‌اند. در خصوص معیشت، مسائل اخلاقی و شأن اجتماعی معلم هیچ حرفی به میان نیامده و این جزو نقاط ضعف است.»

این فعال بازنشسته فرهنگی درباره علت عقیم ماندن قانون رتبه‌بندی معلمان بیان کرد: «رتبه بندی با فشار معلمان تصویب شد ولی در اجرا جوانمرگ شد. از ۶ ماهه دوم ۱۴۰۰، آموزش و پرورش ادعا می‌کند معوقه‌ها پرداخت شده، ولی هنوز این کار را نکرده است. ماده ۸۵ قانون خدمات مدیریت کشوری می‌گوید مسائل بهداشتی و درمانی کارکنان دولت، به خصوص فرهنگیان باید مجانی انجام شود ولی، چون به نفعشان نیست، اجرا نمی‌کنند. قوانین خوبی داریم ولی به درستی اجرا نشده است. الان رتبه‌های همکاران به درستی اجرا نشده و نتوانستند به حق خود برسند.»

انتظاریان ادامه داد: «حتی در مورد بازنشستگان ۱۴۰۰ به دروغ گفتند رتبه‌بندی را اجرا کردیم. تبصره ۱ و ۲ ماده ۶ قانون رتبه بندی می‌گوید رتبه بندی برای بازنشستگان شهریور به بعد باید به صورت جدا و کامل و خارج از بحث همسان‌سازی و قانون خدمات مدیریت خدمات کشوری، شامل حکم بازنشستگی شود ولی این اتفاق نیفتاده است. فقط قانون همسان سازی برنامه ششم را برای بازنشستگان ۱۴۰۰ انجام داده‌اند و بقیه محروم مانده‌اند.»