در سال‌های اخیر، سازمان امور مالیاتی در راستای ایجاد نظام یکپارچه مالیاتی، به توسعه زیرساخت‌های هوشمند و برخط توجه ویژه‌ای داشته است. شاهین مستوفی، رئیس مرکز بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان، درباره این روند توضیح می‌دهد: «ما با بهره‌گیری از فن‌آوری‌های نوین و اتصال سامانه‌های اطلاعاتی کشور، موفق شدیم حجم گسترده‌ای از داده‌های اقتصادی را جمع‌آوری و تحلیل کنیم. دسترسی برخط به‌اطلاعات بانکی و معاملاتی موجب شد بسیاری از فعالیت‌های اقتصادی که پیشتر پنهان مانده بود، برای ما شفاف شود.»

نمونه بارز این موفقیت، شناسایی ده‌ها هزار حساب مشکوک، تراکنش‌های غیرمتعارف و کشف درآمدهای پنهان از طریق تجمیع داده‌های بانکی و معاملاتی است.

 سازمان امور مالیاتی این داده‌ها را با اطلاعات اظهارنامه‌های مالیاتی تطبیق می‌دهد که نتیجه آن، کشف بخش زیادی از مودیان جدید یا اصلاح درآمدهای اعلام شده توسط مودیان فعلی است.

برخورد با حساب‌های اجاره‌ای و صورتحساب‌های صوری؛

مقابله با روش‌های جدید فرار مالیاتی

در سال‌های اخیر، برخی فعالان اقتصادی برای دور زدن نظام مالیاتی به استفاده از حساب‌های اجاره‌ای و صدور فاکتورهای جعلی روی آورده‌اند.

در واکنش به این روند، سازمان امور مالیاتی با همکاری بانک مرکزی و سایر دستگاه‌های نظارتی موفق شد شمار زیادی از این حساب‌ها و فاکتورهای صوری را شناسایی و با آن‌ها مقابله کند. شاهین مستوفی در این‌باره می‌گوید:

«پدیده حساب‌های اجاره‌ای و صدور فاکتورهای صوری، یکی از راهکارهای رایج فرار مالیاتی طی سال‌های اخیر بود. خوشبختانه با همکاری نزدیک سیستم بانکی، بسیاری از این حساب‌ها شناسایی و مسیر سوء‌استفاده مسدود شد. ما امروز قاطعانه اعلام می‌کنیم که مقابله با این پدیده، یکی از موفق‌ترین پروژه‌های سازمان امور مالیاتی بوده است.»

این اقـــدام باعث شد فقط در ســـال گذشــــته، هزاران میلیارد تومان منابع مالیاتی به چرخه رسمی کشور بازگردد و بسیاری از پرونده‌های تخلف مالیاتی مورد پیگیری قانونی قرار گیرد.

داده‌کاوی و تحلیل کلان داده‌ها؛

ورود فن‌آوری به میدان مبارزه

توسعه روش‌های داده‌کاوی و تحلیل هوشمند اطلاعات اقتصادی، تحولی اساسی در عملکرد سازمان امور مالیاتی ایجاد کرد. دکتر داود منظور سبحانیان، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، ضمن تأکید بر اهمیت این موضوع عنوان می‌کند: «داده‌کاوی و تحلیل اطلاعات اقتصادی، امکان شناسایی حلقه‌های پنهان فرار مالیاتی را برای ما فراهم ساخته است. امروز با شفافیت بیشتر و دسترسی به داده‌های دقیق‌تر، می‌توانیم هزاران مودی جدید را شناسایی و به پرداخت مالیات واقعی الزام کنیم. این مسئله هم عدالت مالیاتی و هم تأمین منابع پایدار برای دولت را رقم می‌زند.»

به کمک این فن‌آوری‌ها، سازمان موفق شد ضمن بررسی ریسک اظهارنامه‌های مالیاتی، موارد مشکوک را سریع‌تر تشخیص داده و فرآیند بازرسی را تسهیل کند.

حمایت از مودیان خوش‌حساب

و تشویق شفافیت مالی

از اقدام‌های مهم دیگر، ایجاد مشوق‌ها برای مودیان خوش‌حساب، حمایت از فعالان اقتصادی قانون‌مدار و توسعه آموزش‌های عمومی درباره اهمیت پرداخت مالیات است. سبحانیان در این خصوص اظهار می‌دارد: «هم‌زمان با برخورد قاطع با فراریان مالیاتی، باید با ایجاد انگیزه و حمایت از مودیان شفاف و خوش‌حساب، نظام مالیاتی را تقویت کنیم. تقویت فرهنگ مالیاتی، آموزش و شفاف‌سازی آثار پرداخت مالیات، از محوری‌ترین اقدام‌های ما در دوره اخیر بوده است.»

در این مسیر، سازمان امور مالیاتی با همکاری رسانه‌ها و نهادهای آموزشی، کمپین‌هایی برای آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی در سطح کشور اجرا کرده که نتایج بسیار مؤثری داشته است.

اقدام‌های اساسی در حوزه مبارزه با پولشویی و تقویت همکاری‌های بین دستگاهی

سازمان امـــور مالیاتی علاوه ‌بر تمــرکـــز بر فــــرار مالیاتی، مبارزه با پولشــویی اقتصادی را نیز جدی گرفته است. اتصال سامانه‌های اطلاعاتی بین سازمانی، تبادل داده با بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد و سایر مراجع قانونی، سبب شده تا چرخه معاملات اقتصادی مشکوک تحت نظارت دقیق‌تری قرار گیرد.

چشم‌انداز آینده؛

کاهش مستمر فرار مالیاتی

با استمرار این روند و تکمیل پروژه‌های هوشمندسازی، مدیران مالیاتی کشور بر این باورند که نرخ فرار مالیاتی در سال‌های آینده کاهش قابل توجهی خواهد داشت. شاهین مستوفی بر این نکته تأکید می‌کند: «هدف ما این است که با تکیه بر ابزارهای نوین و اتکا به همت همکارانمان، هر سال شاهد شفافیت و عدالت بیشتری در نظام مالیاتی باشیم و سهم بیشتری از منابع مالیاتی را برای آبادانی کشور تأمین کنیم.»

در نهایت می‌توان گفت سازمان امور مالیاتی با تداوم رویکرد شفافیت، بهبود فن‌آوری‌ها و افزایش همکاری بین‌بخشی، نقش به‌سزایی در حرکت اقتصاد ایران به سمت عدالت مالیاتی و توسعه پایدار ایفا کرده است.