سازمان بهداشت جهانی در جدیدترین گزارش خود، تاثیر آلودگی هوا بر سلامت کودکان را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که مادران بارداری که هوای آلوده تنفس می‌کنند احتمال اینکه نوزادشان زودرس و نارس و با وزن کم متولد شود، افزایش می‌یابد.
علاوه بر این، آلودگی هوا بر رشد سیستم عصبی و توانایی‌های شناختی تاثیر منفی دارد و می‌تواند به آسم یا سرطان کودکان منتهی شود و در کودکانی که هوای آلوده تنفس می‌کنند احتمال ابتلا به بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی در بزرگسالی زیاد می‌شود.
کودکان سریع‌تر از بزرگسالان نفس می‌کشند، بنابراین آلاینده‌های بیشتری را تنفس می‌کنند. قدشان هم کوتاه‌تر است، بنابراین به سطح زمین که غلظت آلاینده‌ها در آنجا بیشتر است، نزدیک‌ترند.
به گفته ماریا نیرا، مدیر سلامت عمومی و محیط‌زیست سازمان بهداشت جهانی، این سازمان از شیوه‌هایی مانند پخت و پز و گرمایش پاک و فناوری‌های مربوط به آن، از حمل‌ونقل پاک، خانه‌هایی که مصرف انرژی آنها بهینه شده و برنامه‌ریزی شهری حمایت می‌کند.
او می‌گوید ما زمینه را برای نیروگاه‌های کمتر آلاینده، فناوری‌های پاک‌تر و کم‌ضررتر و مدیریت بهتر زباله‌های شهری آماده می‌کنیم. بر اساس این آمار، به‌طور میانگین، در ایران موارد مرگ به علت آلودگی هوای داخل یا خارج خانه ۵۱ در ۱۰۰ هزار نفر، در افغانستان ۲۱۱ در ۱۰۰ هزار نفر و در تاجیکستان ۱۲۹ در ۱۰۰ هزار نفر است.
در این بین گزارش نشریه «لنس» جای تامل دارد، به‌ویژه آنجا که اعلام کرده آلودگی در سال ۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۴ خورشیدی) در ایران جان نزدیک به ۵۰ هزار نفر را به خطر انداخته که ۱۲.۵ درصد آن منجر به مرگ شده است.
سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۳خورشیدی) نیز آلودگی هوا را مهم‌ترین عامل محیطی مرگ در جهان دانسته و اعلام کرده بود که از هر ۸ مرگ در جهان یک مورد بر اثر آلودگی هوا است. این سازمان آلودگی هوا را به‌ویژه در ابتلا به بیماری‌هایی مانند بیماری‌های عروقی قلب، سکته مغزی، بیماری‌های مزمن تنفسی و سرطان ریه مقصر می‌داند.
نکته دارای اهمیت در گزارش سازمان بهداشت جهانی این است که آلودگی هوا بر رشد سیستم عصبی کودکان تاثیر می‌گذارد و موجب می‌شود نتیجه آزمایش مهارت‌های شناختی ضعیف شود و بر رشد و تکامل ذهنی و حرکتی اثر منفی دارد.
آلودگی هوا حتی در میزان کم به عملکرد ریه کودکان آسیب می‌زند زیرا در جهان، ۹۳ درصد کودکان زیر ۱۵ سال در بیرون خانه بیش از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی، در معرض ذرات معلق ریزتر از ۲.۵ میکرومتر قرار می‌گیرند و این یعنی ۶۳۰ میلیون کودک زیر ۵ سال و یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون کودک زیر ۱۵ سال در خطر تهدید قرار دارند.
در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط ۹۳ درصد کودکان زیر ۵ سال در بیرون خانه بیش از حد مجاز سازمان بهداشت جهانی در معرض ذرات معلق ریزتر از ۲.۵ میکرومتر هستند. در کشورهای پردرآمد این رقم ۵۲درصد است.
بیش از ۴۰ درصد جمعیت جهان از جمله یک میلیارد کودک زیر ۱۵ سال در معرض آلودگی هوای خانه هستند که بیشتر ناشی از پخت و پز یا استفاده از فناوری‌های گوناگون است. البته ۶۰۰ هزار مورد مرگ کودکان در سال ۲۰۱۶(۱۳۹۵) را می‌توان به آلودگی هوای داخل یا خارج خانه مربوط دانست.
در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط، آلودگی ناشی از پخت‌وپز در داخل خانه و آلودگی هوای خارج خانه عامل نیمی از موارد عفونت حاد دستگاه تنفس در کودکان زیر ۵ سال است. آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین خطرها برای سلامت کودکان و عامل حدود ۱۰ درصد مرگ کودکان زیر ۵ سال است.
پروین خدادادی حدادان / کارشناس ارشد ارتباطات