گروه بورس: در آخرین روزهای بهار، زمانی که همه خود را برای روزهای گرم تابستان آماده می‌کنند، بازار سرمایه کشور سردترین روزها را تجربه می‌کرد.
مسئولان این بازار نیز به هر ابزاری متوسل شدند تا کمی از این زمهریر بورس بکاهند. انتشار اوراق اختیار فروش تبعی با نرخ سود ۱۰درصد ۶ماهه یکی از راهکارهای سیاست‌گذاران بازار سرمایه برای خروج از این وضعیت رکودی بود. با این حال شرایط مطابق آنچه که مسئولان تصور می‌کردند، پیش نرفت. عرضه این اوراق در این مدت نتوانست چهره سرخ بورس را به سبز بکشاند. با این وجود ۲۷ شرکت بازار سرمایه در تصمیمی دوباره، از روز گذشته اوراق اختیار فروش منتشر کردند تا بلکه با ایجاد فضایی امن برای سرمایه‌گذاری، از نگرانی سهامداران بکاهند و سرمایه‌های پارک شده را به تالار حافظ بازگردانند.به این ترتیب دیروز ۲۷ نماد معاملاتی از شرکت‌های بانکی، پتروشیمی، خودرویی، نیروگاه و پالایشی از دیروز این اوراق را منتشر کردند. هرچند به نظر می‌رسد چنین محرک‌هایی نیز در روند معاملات بازار و بازگشت اعتماد و اطمینان تاثیری ندارد...
کارشناسان بازار سرمایه دلایل مختلفی را برای استقبال نکردن از این اوراق ذکر می‌کنند.
ریسک بیمه سهام برای ناشران
در این رابطه مدیرعامل کارگزاری اردیبهشت ایرانیان در گفت‌وگو با صمت دلیل اصلی این نبود موفقیت را محدودیت عرضه اوراق اعلام کرد و گفت: به نظر می‌رسد بخشی از متقاضیان این اوراق به‌دلیل محدودیت فروش از صف خرید خارج شده‌اند. یعنی تمایل برای خرید وجود دارد اما چون عرضه اوراق محدود است، عملا متقاضیان بزرگ از گردونه خارج می‌شوند.
علی‌اصغر مهری‌زاده افزود: البته باید در نظر داشت که اگر عرضه این اوراق افزایش یابد، ممکن است ریسک عرضه‌کنندگان اوراق بیشتر شود.
وی با اشاره به اینکه بیشتر کارشناسان معتقدند اطمینانی به شرایط آینده وجود ندارد، گفت: عرضه‌کنندگان این اوراق نمی‌توانند نسبت به یک سود ثابت حداقلی در آینده امیدوار باشند، درنتیجه عرضه اوراق اختیار فروش که یک میزان سود ثابت را تضمین می‌کند، با ریسک برای ناشران همراه است.
مهری‌زاده سیاست‌هایی مثل تعیین نرخ بهره مالکانه معادن و نرخ خوراک تحویلی به پتروشیمی‌ها را از مواردی دانست که تاثیر مهمی بر صنایع بزرگ حاضر در بورس مثل معدنی‌ها و پتروشیمی‌ها دارند و تصریح کرد: اگر این نرخ‌ها برای بلندمدت مثلا دروه‌های ۵ یا ۱۰ساله تعیین شود، می‌تواند شرایط آینده بازار را مطمئن‌تر کند. وی تاکید کرد: در این حالت عرضه‌کنندگان اوراق تبعی با ریسک کمتر و اطمینان بیشتری سود آینده خود را پیش‌بینی می‌کنند و به همین نسبت می‌توانند اوراق بیشتری را عرضه کنند.
لزوم بازگشت اعتماد
در ادامه نصرالله برزنی، مدیرعامل کارگزاری بانک اقتصاد نوین نیز درخصوص شرایط امروز بازار سرمایه و راهکارهای بازگشت اعتماد به این بازار به صمت گفت: حمایت‌هایی از جنس انتشار ابزارهای کنترل ریسک در بازار باعث اعتمادسازی و امنیت دادن به سرمایه‌گذار می‌شود.
وی با اشاره به انتشار اوراق اختیار فروش تبعی در بازار ادامه داد: این اوراق که در حال حاضر مورد معامله قرار می‌گیرد نوعی اطمینان بخشی به سرمایه‌گذاران بورس است. این کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر اینکه چنین ابزار هایی برای کنترل ریسک در همه بازارهای دنیا وجود دارد، گفت: اوراق اختیار فروش تبعی همان ابزار آپشن است که سال‌هاست در بازارهای مالی دنیا برای هجینگ استفاده می‌شود.
وی این ابزار را کنترل‌کننده ریسک دانست و افزود: با ورود چنین اوراقی به بازار سرمایه زیان سرمایه‌گذاران به حداقل می‌رسد. وی در مقایسه این اوراق با ابزار آپشن گفت: اوراق تبعی در بازار قابلیت معامله مجدد را ندارد اما اوراق آپشن در سایر بازارهای مالی با داشتن قابلیت معاملات مجدد ابزاری برای سوداگران هستند که با معاملات این اوراق سود بالایی کسب می‌کنند.
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما درخصوص اینکه بهتر نبود این اوراق بدون محدودیت منتشر می‌شد، گفت: بازار سرمایه کشور ما هنوز به بلوغ کامل نرسیده است و بهتر است در استفاده از ابزارهای متنوع گام به گام و به‌تدریج حرکت کند.
نگاهی به مزایا و معایب
محمد کفاش، مدیرعامل کارگزاری بانک مسکن نیز درخصوص مزیت‌ها و معایب این ابزار کنترل ریسک دربازار سرمایه گفت: اوراق اختیار تبعی فروش ابزاری بود که در ابتدای فصل تابستان برای کنترل ریسک بازار سرمایه توسط متولیان امر به کار گرفته شد. نرخ سود این اوراق ۱۰درصد برای ۶ ماه با سقف فروش محدود است.
وی به دلیل محدودیت در فروش، این ابزار را برای سرمایه‌گذاران خرد مناسب دانست، گفت: در نظر گرفتن نرخ سود ۲۰درصد سالانه نشان می‌دهد شرکت‌ها به بازدهی بیش از این اندازه اطمینان دارند.
وی معتقد است در شرایطی که سرمایه‌گذاران به نوعی نسبت به آینده بازار واهمه دارند، این تضمین می‌تواند تا حدی اطمینان را به بازار بازگرداند.
وی با مقایسه نرخ سود اوراق اختیار تبعی با نرخ سود سپرده‌های بانکی گفت: درحال حاضر نرخ سود بانکی نیز حدود ۲۰درصد است و در اوراق تبعی نیز سود ۱۰درصد ۶ماهه برای سرمایه‌گذار تضمین شده و هر میزان سود بیشتر که از محل رشد قیمت حاصل شود نیز به سهامدار تعلق خواهد گرفت.
وی سقف باز سود در اوراق اختیار تبعی را یک امتیاز نسبت به سپرده بانکی دانست و گفت: این مزیت می‌تواند در جذب سرمایه‌های خرد موثر باشد. البته با توجه به اینکه تعداد عرضه اوراق تبعی محدود است شاید برداشتن این محدودیت بتواند کمک بیشتری برای بازار سرمایه باشد.
مدیرعامل کارگزاری بانک مسکن با اشاره به اینکه در حال حاضر بازار وارد فاز فرسایشی شده، گفت: بسیاری از حقیقی‌ها تمایل دارند سهام خود را بفروشند و از این بازار خارج شوند به همین دلیل می‌بینیم که با وجود عرضه این اوراق باز هم روند شاخص کل نزولی بود.
وی تاکید کرد: به نظر می‌رسد سهامداران حقیقی رویکرد اشتباهی را پیش گرفته‌اند و می‌توانند با استفاده از این ابزار از امتیازات خوبی بهره‌مند شوند.
چرا بازار بی‌تفاوت است
احسان رضاپورنیکرو نیز در ادامه این گزارش درباره دلایل افت بازار سرمایه با وجود حمایت‌ها و همچنین انتشار اوراق اختیار تبعی گفت: در صورتی که تولید، فروش و صادرات شرکت‌ها رشد قابل توجهی یابد اطلاعات آن در فاصله سه تا ۶ ماه به بازار سرمایه ارسال می‌شود.
به گفته وی، تا زمانی‌که در بخش واقعی اقتصاد با رکود مواجه هستیم روند کاهشی در بورس کاملا طبیعی است. وی با بیان اینکه اخبار و تحولات سیاسی و شاخص‌های اقتصاد کلان همانند نرخ تورم روند مطلوبی دارد، گفت: هرچند این اخبار مثبت منتشر شده، اما بازتاب وضعیت واقعی اقتصاد ۶ ماه بعد در بازار سرمایه نمایان می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به رکود در بخش واقعی اقتصاد افزود: این امر سبب شده تا نقدینگی در بخش واقعی اقتصاد کم باشد و این امر بر بورس تاثیرگذار است.
وی تاکید کرد: گزارش‌های سه‌ماهه صنایع کشور حاکی از افزایش هزینه‌های اجرای فاز دوم هدفمندی و تورم است درحالی‌که بعید به نظر می‌رسد حاشیه سود این شرکت‌ها رشدکرده باشد.