۱۲هزار واحد تولیدی راکد شناسایی شد
تولید باکیفیت و تیراژ مناسب رفاه اجتماعی را به‌دنبال دارد و برای اقتصاد کشور، ثروت به ارمغان می‌آورد.تحریم مرداد ۹۷ از نگاه اقتصاددانان، یک جنگ تمام عیار اقتصادی بوده و هست. در این محدودیت بین‌المللی هدف این بوده که صنایع کشور کم‌کم از بین رفته و تولید داخل صفر شود. تنش‌های سیاسی و اقتصادی، عده‌ای از واحدهای تولیدی‌صنعتی را قربانی و برخی از آنها را از چرخه تولید حذف کرد.
بعضی از تولیدکنندگان هم واحدهای تولیدی خود را به حالت نیمه‌تعطیل درآوردند تا ببینند در آینده چه پیش خواهد آمد. در حال‌حاضر سالانه به حجم واحدهای راکد تولیدی افزوده می‌شود اما برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت سیزدهم و نمایندگان خانه ملت حفظ تولید و احیاء واحدهای راکد است. در این راستا، برخی برنامه‌ها انجام‌شده و بعضی دیگر در دستور کار است. خانه ملت هم با تصویب قوانینی مانند ممنوعیت تعطیلی یا ضبط واحدهای صنعتی به‌دنبال حمایت از تولید است.
آمار واحدهای راکد
وزارت صنعت، معدن و تجارت از طریق سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به‌دنبال احیاء واحدهای تولیدی راکد بوده و در این راستا، سالانه بخشی از کارخانجات به چرخه تولید باز خواهند گشت. اما برنامه برای ادامه این روند چه خواهد بود و اینکه، چه تضمینی وجود دارد که طرح نیمه‌کاره رها نشود؟
علی رسولیان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در این‌باره به صمت گفت: سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به موضوع مشکلات واحدهای تولیدی ورود و چالش‌ها را واحد به واحد بررسی و دسته‌بندی کرده است. رئیس‌جمهوری نیز در دولت بر احیاء واحدهای راکد تاکید کرده است.
وی افزود: در گذشته در این‌باره طرح‌هایی انجام شده است و سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در ادامه بنا دارد نخست پایشی از واحدهای تولیدی انجام دهد که این پایش و مطالعه بیش از دو ماه به طول انجامید. به این ترتیب، هم واحدهای تولیدی داخل شهرک‌ها و هم کارخانجات صنعتی بیرون شهرک‌ها که دارای پروانه صنعتی از وزارت صنعت، معدن و تجارت بودند، پایش شدند.
او ادامه داد: با این مطالعه، تقریبا ۱۲ هزار و ۷۰ واحد صنعتی راکد شناسایی و موانع و مشکلات آنها در ۶۰ حوزه دسته‌بندی شد.
رسولیان توضیح داد: پروژه‌ای در وزارت صنعت، معدن و تجارت به لحاظ ظرفیت تولید کلید خورده که از طریق سامانه ۱۲۴ و اطلاعات ورودی آن، تغذیه می‌شود. به این ترتیب، کل مشکلات و موانع شناسایی‌شده در این سامانه قرار گرفته است و افراد با ورود به این سامانه مشکل خود را اعلام و ثبت می‌کنند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: پس از ثبت مشکلات، هر یک از آنها به قسمت‌های مربوط ارجاع می‌شوند. به عنوان مثال، اگر مشکل مربوط به ستاد تسهیل و رفع موانع تولید باشد، به کارشناسان این ستاد ارجاع می‌شود و اگر نیاز باشد کمیته‌ای در وزارت صنعت، معدن و تجارت یا سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران تشکیل شود و مشکل در آنجا مورد رسیدگی قرار گیرد، کار انجام می‌شود. اگر مشکل مربوط به تسهیلات و نیاز به بررسی داشته باشد، کار در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام می‌شود.
آمار واحدهای احیا شده
رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران با بیان اینکه رسیدگی به مشکلات واحدهای راکد با شیوه‌های جدید در حال انجام است، گفت: در این مدت (سال ۱۴۰۰)، بیش از ۱۶۰۰ واحد راکد احیاء شد. در این میان، روش‌های احیاء هم کاملا مشخص هستند.
رسولیان تاکید کرد: چند موضوع بسیار مهم وجود دارد که کمک‌کننده هستند؛ نخست اینکه واحدهای مشکل‌دار به واحدهای توانمندی که در یک حوزه فعالیت دارند، بهم‌رسانی شوند. به این ترتیب، بخش عمده واحدها به‌وسیله افراد توانمند یعنی یا با مشارکت فرد جدید یا سرمایه‌گذار جدید احیاء می‌شوند که در این پروژه وارد شده‌اند.
او ادامه داد: موضوع دیگر تامین مالی است. در این‌باره از طریق تبصره ۱۸ ماده واحده قانون بودجه و نیز از محل منابع داخلی بانکی چه با کمک ستاد تسهیل و رفع موانع تولید استانی و چه از طریق سامانه بهین‌یاب وزارت صنعت، معدن و تجارت، موضوع در حال پیگیری است.
وی یادآور شد: بخشی از مشکلات هم مربوط به اختلاف شرکاء با یکدیگر بوده و مسئله حقوقی است که باید در ستاد تسهیل و رفع موانع تولید پیگیری و حل‌وفصل شود.
احیای استان به استان
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت خاطرنشان کرد: شورایی در وزارتخانه متشکل از معاونت‌های گوناگون تشکیل‌شده اما محوریت موضوع با سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران است. از هفته آینده هم از سوی سازمان، استان به استان به شکل حضوری مشکلات واحدهای تولیدی و صنعتی پیگیری و کار احیاء انجام می‌شود.
رسولیان اعلام کرد: گروه‌های نظارت و پایش برای هر موضوع در داخل سازمان تشکیل‌شده تا عملکردها به‌طور مستمر ادامه پیدا کند. براساس آمارها، تعداد واحدهای راکد در حال کاهش است.
دشوار شدن ادامه راه
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه هر چه جلوتر می‌رویم کار دشوارتر می‌شود، گفت: احیاء واحدهای راکد باقیمانده با توجه به مشکلات‌شان، سخت‌تر بوده و نیاز به حمایت بیشتر دارد.
رسولیان در پاسخ به این پرسش که بیشترین مشکل واحدهای راکد مربوط به چه بخشی است، اظهارکرد: بخشی مشکلات اعلامی خود واحدهای صنعتی است که آمارها نشان می‌دهد بیش از ۴۴ درصد آنها مشکل تامین مالی دارند. بخشی هم مشکلات حقوقی دارند. قسمتی هم مربوط به زیرساخت‌ها و... است. اما هنگام احیاء، نتایج نشان می‌دهد مثلا برخی از واحدهایی که اعلام کرده‌اند مشکل تامین مالی دارند با تامین نقدینگی احیاء نشده‌اند و پس از رسیدگی به مشکلات مشخص‌شده آن واحد صنعتی فقط مشکل مالی نداشته و مثلا با مشکلات حقوقی هم درگیر بوده است.
راه‌اندازی ۱۰ درصد واحدها با تامین مالی
رسولیان درباره اینکه تامین مالی واحدهای تولیدی از چه محلی بوده، گفت: عمده آنها از محل سرمایه‌گذاری با شریک جدید بوده یا به‌طور کلی، واحد تولیدی به سرمایه‌گذار جدید واگذار شده است.
در میان اخبار
رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در ادامه سخنان خود افزود: بخشی از تامین مالی نیز توسط بانک‌ها بوده است. می‌توان گفت واحدهایی که فقط به‌وسیله تامین مالی احیاء شده‌اند، تنها ۱۰ درصد از کل واحدهای احیاءشده را تشکیل می‌دهند.
او یادآور شد: به‌عنوان مثال، هنگامی که ۱۶۰۰ واحد صنعتی احیاءشده موردبررسی قرار گرفتند، مشخص شد فقط ۱۰ درصد آنها با کمک مالی احیاء شده‌اند.
مشوق‌های پذیرش ریسک
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه با چه مشوق‌هایی سرمایه‌گذار جدید ریسک احیاء واحد راکد تولیدی را پذیرفته، گفت: مشاوره‌هایی با پیگیری موضوع، از طریق خود صنعتگران انجام می‌شود. به این ترتیب، برآورد می‌شود خود تولیدکنندگان چقدر راغب به احیاء و ادامه فعالیت تولیدی هستند. گاهی صنعتگران به هر دلیلی تمایلی به احیاء واحد تولیدی خود را ندارند.
رسولیان عنوان کرد: برخی واحد تولیدی را تبدیل به انبار کرده یا از تولید به سایر کارها تغییر کاربری داده‌اند.
او گفت: براساس بررسی میدانی انجام‌شده برخی واحدهای صنعتی راکد که تولیدکنندگان هم راغب به احیاء آنها نیستند، دارای ماشین‌آلات و تجهیزات بوده و سرمایه‌گذاری که قرار است خط تولید جدید را راه‌اندازی کند می‌تواند از همین ماشین‌آلات استفاده کند. به این ترتیب، کار بهم‌رسانی انجام می‌شود. به‌عنوان نمونه در تولید لبنیات کارخانه‌های زیادی در کشور فعال هستند. در حالی که یک کشور بیش از چند مورد مشخص نمی‌تواند در یک حوزه برندسازی کند. با بهم‌رسانی که انجام می‌شود، لبنیات معروفی که بازار دارند و می‌توانند واحدهای کوچک را حمایت کنند به جای توسعه محصولات با برند خود به آنها سفارش محصول می‌دهند. به این ترتیب، هم مشکل واحد تولیدی کوچک حل می‌شود و هم واحد تولیدی بزرگ بدون سرمایه‌گذاری جدید مبادرت به توسعه محصولاتش می‌کند.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: بخشی از مشکلات واحدهای تولیدی کوچک مربوط به بازاریابی و ایجاد بازار تقاضاست که با این شیوه‌ها مشکلات دو طرف می‌شود.
او گفت: واحد تولیدی اگر راکد هم باشد زیرساخت‌هایی دارد که نباید اجازه داد هدر برود و باید از آن استفاده بهینه کرد. وجود این زیرساخت‌ها خود مشوقی است برای مشارکت سرمایه‌گذار برای احیاء واحدهای تولیدی راکد.
برنامه سال آینده
رئیس هیات‌مدیره و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران در پاسخ به این پرسش که برنامه سال آینده این سازمان برای احیاء چند واحد صنعتی خواهد بود، گفت: هنوز برنامه‌های سال آینده آماده نشده اما روند رو به بهبود است. عمده کار بستگی به شاخص‌های کلان اقتصادی دارد.
رسولیان در ادامه سخنان خود افزود: امیدواریم سال آینده هم به اندازه آمار واحدهای تولیدی احیاءشده امسال، بتوانیم واحدهای صنعتی را به چرخه تولید برگردانیم. علاوه‌بر اینکه آمار واحدهایی هم که تعطیل می‌شوند کم شود، زیرا یکی از نکات مهم در کنار احیاء واحدهای صنعتی این است که آمار تعطیلی واحدهای تولیدی، روند کاهشی داشته باشد.
تبدیل به احسن
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: در کشورهای دیگر تعطیلی برخی واحدهای تولیدی امری پذیرفته‌شده است، زیرا کالاها و واحدهای تولیدی چرخه عمر مشخصی دارند. برخی باید تعطیل شوند و جای آنها را تولیدی به‌روزتر پر کند. ممکن است محصولی بازار نداشته باشد و ضرورت دارد کالایی دیگر جای آن را بگیرد.
رسولیان تاکید کرد: باید بتوانیم برای جلوگیری از هدررفت سرمایه واحدها را تبدیل به احسن کنیم و محصولات دیگری جایگزین شوند.
رسولیان در پایان درباره تضمین سلامت واحدهای احیاءشده و فعالیت مستمر آنها، گفت: بخشی بستگی به شاخص‌های کلان اقتصادی و صنعتی دارد و حتی به عملکرد سازمان‌ها و بخش‌های گوناگون کشوری برمی‌گردد. سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به‌تنهایی نمی‌تواند در کاهش روند آمار واحدهای صنعتی راکد نقش‌آفرین باشد. ضرورت دارد اقداماتی در سازمان‌ها و نهادهای مرتبط تدوین و پیگیری شود.
ارائه راهکار به‌جای تعطیلی
در ادامه محمود تولایی، رئیس کمیسیون مالیاتی اتاق ایران و یکی از فعالان صنعتی درباره احیاء واحدهای راکد و مشکلات آنها به صمت گفت: مشکلات واحدهایی که با چالش مواجه هستند، متنوع است. برخی واحدها مشکل زیرساختی دارند و نتوانسته‌اند تجهیزات و ماشین‌آلات تولیدشان را روزآمد کنند. بعضی تولیدکنندگان وابستگی ارزی داشته و در تامین مواد اولیه موردنیازشان با مشکل مواجه هستند. برخی واحدهای صنعتی هم از سوی بانک‌ها، سازمان تامین اجتماعی یا اداره دارایی تحت‌فشار بوده و نتوانستند به تعهدات مالی خود عمل کنند و در نتیجه بانک‌ها واحد تولیدی‌ش آنها را ضبط یا اموال‌شان را توقیف کرده‌اند. او ادامه داد: کاری که دولت می‌تواند انجام دهد تا این واحدها دوباره راه‌اندازی شوند و به چرخه تولید برگردند، در حوزه بیمه، مالیات و تسهیلات است. البته در این راستا برخی امور در حال انجام است.
تولایی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: با عارضه‌یابی می‌توان دریافت برخی واحدهای صنعتی با یک نسخه درمان می‌شوند و برخی نیاز است با نسخه‌های بیشتر دوباره احیاء شوند. بنابراین نمی‌توان یک راه مشخص برای همه واحدها تعریف کرد.
این فعال صنعت عنوان کرد: بخشی از واحدها ازسوی سازمانی مانند محیط‌زیست به‌دلیل آلایندگی که داشته‌اند، تعطیل شده‌اند. در حوزه کسب‌وکار باید رسیدگی‌ها رفع مشکل باشد، نه اینکه زمینه‌ساز چالش‌های بیشتر برای صنعت و اقتصاد. اگر سازمانی مانند استاندارد از فرآیند تولید اشکال می‌گیرد، راهکار آن تعطیلی نیست، بلکه باید راه‌حل ارائه دهد، آن هم راه‌حلی که قابلیت اجرا داشته باشد. تولایی در پایان گفت: متاسفانه بخشی از مشکلاتی که در گذشته به وجود آمده و امروز منجر به حجم بالای واحدهای راکد و تعطیل شده، در این حوزه‌هاست.
سخن پایانی
بنابر این گزارش، دولت سیزدهم و مجلس یازدهم به‌دنبال راهکارهایی هستند که مانع تعطیلی واحدهای تولیدی به‌دلیل مشکلات مالی و غیرمالی شوند. امسال بیش از ۱۶۰۰ واحد تولیدی احیاء شده‌اند اما به گفته مسئولان امر هرچه کار جلوتر می‌رود، روند احیاء سخت‌تر و مشکلات واحدهای صنعتی راکد باقیمانده پیچیده‌تر می‌شود. همچنین ضرورت دارد از این پس تولید حفظ شود و حداقل واحدهای تولیدی جدید به آمار کارخانجات تعطیل‌شده اضافه نشوند.
