امروزه در تمام سازمان‌های دولتی و غیردولتی، موسسه‌های بازرگانی، واحدهای خدماتی، صنعتی و تولیدی و دانشگاه‌های هر کشوری روابط عمومی جایگاه ویژه‌ای در توسعه همه بخش‌ها دارد و همواره تلاش می‌کند پشتیبانی و همکاری عمومی را به خود جلب کند، این در حالی است که بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی به‌دلیل غفلت از نقش روابط‌عمومی و حرکت نکردن به‌سوی بازاریابی به عمر خود پایان داده‌اند. در بخش معدن و صنایع معدنی نیز نقش روابط‌عمومی برای ادامه حیات فعالیت‌های صنعتی و معدنی به‌خوبی دیده می‌شود.

درباره نقش روابط‌عمومی و جایگاه آن در توسعه سازمان‌ها، به‌ویژه معادن با صمت کارشناسان و فعالان حوزه روابط‌عمومی در بخش معدن گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید:

روابط‌عمومی نشانگر شخصیت سازمان است

براتعلی قبادیان، معاون سابق آموزش و پژوهش وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با صمت ضمن تاکید بر ارزش و نقش موثر روابط‌عمومی در سازمان‌ها، اهمیت اجرای برنامه‌های توسعه مبتنی بر علم روز جهانی را خاطرنشان کرد و گفت: رویکرد من در مواجهه با مسائل مبتنی بر نوآوری و علم است و موضوع روابط‌عمومی نیز از این قاعده مستثنا نیست. اساس ارتباطات مانند سایر حوزه‌ها، بر علم و یافته‌های نوین است و رویکردهای قدیمی و سنتی در جوامع امروزی برای آن جوابگو نیست. براساس دیدگاه‌های روانشناسی و جامعه‌شناسی، از سخن گفتن یک فرد می‌توان تا حدودی به ویژگی‌های شخصیتی او پی برد. درباره سازمان و نهاد نیز این قانون صادق است؛ به‌عبارتی روابط‌عمومی معرف هر سازمان است و سنتی یا مدرن بودن هر سازمان، شیوه تفکر و روند فعالیت آنها از رفتار و الگوی کاری روابط‌عمومی آن سازمان هویداست. این استاد دانشگاه، جایگاه واحد روابط‌عمومی را در کشور ما مناسب ندانست و در ادامه گفت: متاسفانه می‌توان گفت در کشور ما نقش روابط‌عمومی و جایگاه آن، به‌گونه‌ای که باید درک نشده و به همین جهت اهمیتی برای آن قائل نیستیم که این رویکرد اشتباه است. در جایگاه‌های مدیریتی این تفکر جریان دارد که هزینه در روابط‌عمومی، نوعی تلف کردن منابع مالی است؛ در صورتی که این هزینه، نوعی سرمایه‌گذاری است و داشتن رویکرد مناسب در سرمایه‌گذاری بر این بخش، ثمرات متعددی برای سازمان خواهد داشت. معتقدم روابط‌عمومی هر سازمانی نشانگر شخصیت و جایگاه آن سازمان است و باید در درجه اول اهمیت برای مدیریت سازمان قرار داشته باشد.

تفکر رایج سنتی درباره روابط‌عمومی

قبادیان پیرو سخنان خود خروج از روند سنتی موجود در بحث روابط‌عمومی را یک ضرورت عنوان کرد و در این‌ باره توضیح داد: روابط‌عمومی به شیوه سنتی که همچنان در جامعه ما رواج دارد، دیگر کارساز نیست و بروزرسانی از الزامات آن است. وجه نخست این بروزرسانی تلفیق علم، اطلاعات و آگاهی با فرآیند واحد روابط‌عمومی است. بعد دوم نیز استفاده از ابزارهای روز جهانی برای برقراری ارتباطات و روابط صحیح در روند کار روابط‌عمومی است.

از مصادیق شیوه‌های سنتی که پیش‌تر به آن اشاره شد می‌توان به کم‌اهمیت جلوه دادن واحد روابط‌عمومی و در نتیجه بکارگیری افراد غیرمتخصص در این واحدها اشاره کرد؛ به‌عبارتی دیگر افرادی که تحصیلات مرتبط با موضوع تخصصی روابط‌عمومی نداشته و همچنین تجارب کافی در این موضوع کسب نکرده‌اند، به‌ سمت مسئول روابط‌عمومی سازمان‌ها منصوب می‌شوند که این اقدام برگرفته از شیوه سنتی برخورد با واحد روابط‌عمومی است. قبادیان در ادامه سیاست‌های آموزشی را یکی از عوامل مهم ترویج شیوه‌های سنتی معرفی کرد. او در این باره گفت: سیاست کلان آموزشی کشور یکی از دلایلی است که هر فردی در جایگاهی که در آن تخصص دارد، حضور ندارد و معضلات متعددی در جامعه به‌دلیل این نبود تخصص‌گرایی به‌وجود آمده است. اگر از ابتدای آموزش افراد سلایق و علایق هر شخص شناسایی می‌شد و طبق آن معیارها هدایت درستی صورت می‌گرفت، افرادی با علاقه به این حوزه و همچنین متخصص پرورش داده می‌شدند. به‌نوعی تخصص‌گرایی سرلوحه کار قرار می‌گرفت و از سرمایه‌های انسانی استفاده مطلوب‌تری می‌شد.

فرصت‌های روابط‌عمومی

همان‌طور که کارشناسان و فعالان حوزه ارتباطات معتقدند، روابط‌عمومی پیشانی یا حتی ویترین یک سازمان و شرکت است و وجود هر نقصی در این بخش، وجهه سازمان را زیر سوال می‌برد. به همین جهت سیاست‌های مدیریتی باید به سمت استفاده تخصصی از این واحد مهم سازمانی حرکت کند.

علی‌حسین غریبی، کارشناس و فعال روابط‌عمومی، در گفت‌وگو با صمت به مزایای همکاری در واحد روابط‌عمومی برخی‌های واحدهای صنعتی و معدنی اشاره کرد و گفت: باتوجه به آنکه صنایع مسئولیت اجتماعی دارند، روابط‌عمومی‌ها می‌توانند از این اتفاق استفاده و ضمن پررنگ کردن برند و نام تجاری صنایع خود در جامعه، افکار عمومی را بازسازی کنند و فعالیت صنایع را مثبت جلوه دهند. وی در ادامه توضیح داد: مسئولیت‌های اجتماعی می‌تواند در حوزه محیط‌زیست و صیانت از آن، سهیم بودن در شکل‌گیری سایر صنایع، خدمات رفاهی و تیم‌های ورزشی و همچنین حوزه‌های آموزشی باشد. همه این موارد یک فرصت برای روابط‌عمومی است و باید از این قابلیت‌های در دسترس استفاده کرد. بسیاری از واحدهای صنعتی و معدنی در این سال‌ها توانسته به‌خوبی از عهده مسئولیت‌های اجتماعی خود برآیند و در این راستا واحد روابط‌عمومی فرصت مناسبی برای عملیاتی کردن وظایف شرکت‌ها در جامعه دارد.

چالش ورود به بازارهای جهانی

غریبی در ادامه سخنان خود چالش‌های واحدهای روابط‌عمومی در صنایع و معادن را تشریح کرد. او نقص در برقراری ارتباطات بین‌المللی را یکی از ضعف‌ها عنوان کرد و گفت: چالش‌ عمده‌ای که روابط‌عمومی‌ها با آن مواجهند، ضعیف بودن ارتباطات بین‌المللی است. درحال‌حاضر فضای کشور به‌شکلی است که روابط بین‌المللی به‌نسبت ضعیفی داریم و به این جهت نمی‌توانیم برند خود را در عرصه جهانی مطرح کنیم؛ به‌بیانی دیگر یا ابزارها و شرایط مناسب این کار وجود ندارد یا نگاه‌های مدیریتی برای جهانی شدن هنوز شکل نگرفته و عمده تلاش‌ها در سطح ملی است. می‌توان گفت این دیدگاه محدود، یک چالش برای واحد روابط‌عمومی در معرفی برند موردنظر به جامعه جهانی است. وی در ادامه افزود: بحث دیگری که به‌طور عمده مطرح است، نبود نگاه تخصصی به واحد روابط‌عمومی است و این یک چالش برای روابط‌عمومی‌های صنعتی محسوب می‌شود. از دیگر مشکلات می‌توان به خط‌قرمزها اشاره کرد، زیرا در برخی صنایع، سازمان‌های دولتی سهامدارند و گاهی روابط‌عمومی‌ها مجبورند خط‌قرمزهای دولتی را در فعالیت‌های خود در نظر گیرند که این می‌تواند چهره یک صنعت را در افکار عمومی مخدوش کند.

اهمیت تعاملات رسانه‌ای

این کارشناس و فعال روابط‌عمومی همچنین ارتباط مناسب با رسانه را از موارد مهمی دانست که در توسعه سازمان‌ها و شرکت‌ها تاثیرگذار است. او درباره این موضوع گفت: رسانه‌ها نقش عمده‌ای در مباحث توسعه‌ای دارند و اگر روابط خوبی میان سازمان و رسانه‌ها در جریان باشد، سازمان‌ها و شرکت‌ها روند ارتقا را بهتر و راحت‌تر طی خواهند کرد. غریبی با اشاره به اینکه رسانه‌ها به‌عنوان یک پایگاه اطلاع‌رسانی می‌توانند فعالیت‌های حوزه توسعه را اطلاع‌رسانی کنند و این به نفع سازمان است، گفت: سازمان‌ها در همکاری با رسانه‌ها، برند و نام تجاری خود را ارتقا می‌دهند. وی افزود: همچنین رسانه‌ها می‌توانند در رفع چالش‌هایی که سازمان با آن مواجه است، کمک‌رسان باشند. برخی مواقع جریان‌های رسانه‌ای علیه صنایع به‌وجود می‌آید که اگر ارتباط دوسویه و شفافی بین روابط‌عمومی و رسانه‌ها برقرار باشد، می‌توان با شفاف‌سازی از این جریانات منفی جلوگیری کرد.