پنج‌شنبه 09 فروردین 1403 - 28 Mar 2024
کد خبر: 19848
تاریخ انتشار: 1401/07/12 06:54

مشکل آلودگی بصری را حل کنیم

فرید نصیری-کارشناس مدیریت شهری

امروزه با شلوغی شهرها و افزایش جمعیت، مشکل آلودگی بصری پدیدار شده است. بینظمیها و آشفتگیهای مناظر گوناگون شهری، همه مولد آلودگی بصری و روانی مردم هستند و تاثیرات نامطلوبی بر روحیه انسان میگذارند.

اینکه ریشه اصلی این ناآرامیها چیست و چگونه میتوان آنها را مهار و به آرامش تبدیل کرد، از مسائل مهم زندگی در جوامع انسانی معاصر است که دانشهایی مانند روانشناسی، جامعهشناسی، شهرسازی و ارتباطات بهدنبال راهکارهای مناسب برای آن هستند.

اصولا فضای شهری را فضایی با تناسبات زیباییشناسانه تلقی کنیم، یا اینکه عوامل دیگری را در تعریف فضای شهری دخیل بدانیم، زیبا بودن یک فضای شهری همانند هر فضا و اثر انسانی دیگر، اهمیت زیادی دارد. زیبایی و زیباسازی در حوزه معماری و شهرسازی، بهعنوان یک علم و هنر مطرح است و هیچ کشوری نمیتواند از آن بیتفاوت عبور کند، چراکه بخشی از سلامت انسانها در گرو کیفیت فضای شهری و تاثیرات آن است.

در این میان، نقش مقوله زیباسازی شهر، با توجه به ظرافت و زیبایی، در درمان این نابسامانیها قابلتوجه و تامل است. تمامی ابعاد نیاز انسان مانند حلقه‌‌های یک زنجیر در ارتباط با یکدیگر هستند و کاهش سطح هر یک از این وجوه، بر سایر ابعاد تاثیر خواهد گذاشت. بهعنوان مثال، اگر حس زیباجویی انسان دچار اختلال شود، دیگر ابعاد هم دچار اختلال میشوند. امروزه کمتوجهی به یکی از این نیازها (زیبایی)، زندگی انسانها را در محیط زندگی شهری مورد تهدید قرار داده است. انواع آلودگیهای محیطزیستی و بصری و اغتشاش در فضاهای شهری، بخشی از این تهدیدها بهشمار میروند. اصولا این زشتیها، نتیجه عدمآشنایی پدیدآورندگان فضاها و عناصر شهری با مفهوم زیبایی در کنار رواج سلطه روحیه سوداگری و سیطره تفکر و روش مادیگرایانه ماخوذ از بیگانه بر بسیاری از فعالیتهای شهری از جمله آموزش، طراحی، برنامهریزی، ساختوسازها، رفتارهای فردی، اجتماعی و استحاله مفاهیم و ارزشهاست. ادموند بیکن بر این اعتقاد است که ساختن شهر، یکی از بزرگترین دستاوردهای بشری است که شکل آن همواره شاخص شناخت بیرحم درجه تمدن بشر بوده و خواهد بود.

او مجموعه تصمیمات مردم ساکن یک شهر را تعیینکننده شکل آن میداند. بهنظر او در شرایط خاص، حاصل تاثیر این تصمیمات در یکدیگر قدرتی است چنان روشن و شکیل که به زاده شدن شهری اصیل میانجامد. بیکن در بخشی از کتاب «طراحی شهرها» بهعنوان «شهر حاصل عملی ارادی» بر این تصور که شهرها یک جور حادثه عظیم هستند که خارج از اختیار و اراده انسان رخ داده و صرفا از قانونی تغییرناپذیر تبعیت میکنند، خط بطلان کشید.

به همین قیاس میتوان گفت منظر شهری بهعنوان یک شاخص و نماد درجه و کیفیت تمدن و روحیات جمعی هر ملت و قومی حاصل تصمیمات و تصورات مردم آن شهر است. منظر شهری، حاصل عمل ارادی و نه محصول اتفاقی یا خارج از حیطه قوانین و قواعد انسان فهم است؛ بنابراین برای داشتن یک شهر زیبا و فضایی مناسب که همه مردم بتوانند بهصورت موثر از آن استفاده کنند، هم شهروندان و هم مسئولان نقش اساسی دارند.

شواهد حاکی از آن است که بسیاری از شهرها و استانهای ایران دارای زیباییهای بصری طبیعی هستند که آنها را تبدیل به خاستگاه هنر و زیبایی کرده است. برهمین اساس، بسیاری از شهرها از گذشتههای دور به هنــر مشهور بوده و با خلاقیت وارد حوزه شهری شدهاند، اما متاسفانه این هنرهای طبیعی و بصری چندسالی است از محیط شهری رخت بربسته و هنگام گشتوگذار در خیابانهای شهرها آثار هنر خیابانی و مبلمان شهری آنطور که باید خاص نبوده و توجه شما را جلب نمیکنند؛ بنابراین در برخی از شهرهای کشور توجه به زیباییهای طبیعی در منظر شهری کاهش یافته و جای آن را آلودگیهای بصری گرفته است.


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/45agwq