جمعیت جهان رو به افزایش است و این پدیده مصرف انرژی در جهان را افزایش خواهد داد؛ بر همین اساس بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان درباره کمبود جهانی نفت هشدار داده و یادآور شده به‌زودی جهان با بحران بزرگ کمبود عرضه نفت روبه‌رو خواهد شد. مدیرعامل آرامکو به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان معتقد است به‌دلیل نبود سرمایه‌گذاری جدید در حوزه تولید نفت، جهان در حال سپری کردن یک بحران انرژی است.

مدیرعامل آرامکو با بیان واقعیت‌های حاکم در دنیای انرژی می‌گوید اگر می‌توانستیم ظرفیت تولید را پیش از سال ۲۰۲۷ توسعه دهیم این کار را انجام می‌دادیم. این چیزی است که ما به سیاست‌گذاران می‌گوییم، چون تحقق این مهم به‌طول می‌انجامد. ایشان همچنین معتقد است صحبت‌ها میان صنعت نفت و سیاست‌گذاران درباره گذار از سوخت‌های فسیلی به‌سوی انرژی سبز نیز دشوار و با مشکلاتی روبه‌رو است، زیرا تصور نمی‌شود گفت‌وگوی سازنده زیادی در جریان باشد.

با این همه رئیس آژانس بین‌المللی انرژی نسبت به تشدید وابستگی جهان به سوخت‌های فسیلی هشدار می‌دهد. فاتح بیرول در اظهاراتی بیان کرد بحران امنیت انرژی جهان از زمان حمله نظامی روسیه به اوکراین، نباید منجر به وابستگی عمیق‌تر به سوخت‌های فسیلی شود.

باوجود تمام موارد یادشده ادامه نا‌آرامی‌ها در منطقه و نااطمینانی بازارهای تولید و مصرف باعث شده ابهاماتی در زمینه چشم‌انداز فروش نفت وجود داشته باشد. البته پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش نرخ‌هاست. در همین حال، به درازا کشیدن مذاکرات برجام باعث شد امیدها به افزایش تولید نفت ایران کمرنگ شود. فروردین سال جاری رئیس‌جمهوری اعلام کرد شرایط فروش نفت خام ایران به پیش از تحریم‌ها رسیده است. وزیر نفت نیز گفت با اقدامات موثری که روی میادین نفت خشکی و دریا، حفاری چاه‌های جدید و تعمیر چاه‌ها و بازسازی و نوسازی تاسیسات و مراکز جمع‌آوری نفت انجام شد، شاهد رسیدن ظرفیت تولید نفت کشور به بالغ بر ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه هستیم. با وجود این تحولات در تولید نفت، دقیقا معلوم نیست تا چه میزان، به چه قیمتی و از چه مبادی نفت صادر می‌کنیم و بعید است میزان عایدی صادرات نفتی، حتی به کسری از عواید سال ۲۰۱۷ برسد. پس از امضای برجام موفق شدیم روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت صادر کنیم. اگر می‌توانستیم به میزان صادرات 5 سال قبل بازگردیم و اگر نرخ نفت صادراتی را ۱۰۰ دلار در نظر بگیریم، فروش نفت ایران به محدوده ۲۵۰ میلیون دلار در روز خواهد رسید.

براساس آخرین گزارش بانک جهانی درباره چشم‌انداز بازارهای کالایی، اکنون بازارهای انرژی با شدیدترین شوک طی 4 دهه گذشته روبه‌رو شده‌اند و باتوجه به بحران روسیه و اوکراین، پیش‌بینی می‌شود برای چند سال آینده شاهد افزایش قیمت‌ کالاهای اساسی باشیم؛ بر این اساس برآورد می‌شود نرخ هر بشکه نفت در دامنه ۱۰۰ دلار باقی بماند که در این صورت به بالاترین سطح در ۹ سال گذشته خواهد رسید. علاوه بر میزان و نرخ فروش نفت، مقامات کشور از جایگزینی دلار و یورو در معاملات انرژی نیز سخن گفته‌اند، اما همان‌طور که کارشناسان پیش‌تر هم گفته بودند، باتوجه به تراز تجاری ایران، این امر عملا امکان‌پذیر نخواهد بود. از طرفی هم چین اصلی‌ترین مشتری نفت ایران است و در شرایط تحریم، خریداران نفت و گاز ایران تنها به کشورهای چین، عراق و ترکیه محدود شده‌اند.

کلام پایانی اینکه در حال ‌حاضر کشورهای تولیدکننده نفت درصدد برداشت ذخایر استراتژیک خود هستند که این نشان می‌دهد نفت موجود در بازار کافی نیست. این مسئله به‌معنای کمبود تولید نیست، بلکه به‌دلیل تحریم‌های صورت گرفته و افزایش تقاضا، بازار با کمبود نفت مواجه است. تحریم‌های روسیه موجب ایجاد شرایط نابسامان در بازار نفت شده که ایران می‌تواند با عبور از بحران برجام میزان صادرات خود را افزایش دهد و به عدد قبل از تحریم‌ها بازگردد. در شرایط تحریم نیز کشورهایی وجود دارند که به‌دنبال برطرف کردن نیازهای خودشان هستند. باتوجه به این شرایط نمی‌توان عدد دقیقی را اعلام کرد، اما پیش‌بینی می‌شود در حال ‌حاضر حدود ۲ تا ۴ میلیون بشکه نفت در روز کمبود در بازار وجود داشته باشد. ضمن اینکه تحریم نفت روسیه و کاهش حضور آن در بازار، باعث وجود کمبود در بازار شده، امریکا اعلام کرده نفت روسیه را خریداری نمی‌کند؛ با این حال باز هم خبرهایی منتشر می‌شود که در تناقض با این مسئله است.

 اروپایی‌ها هم به‌تازگی اعلام کردند نفت و گاز روسیه را تحریم کردند، اما در برخی کشورهای اروپایی اعلام شده که نمی‌توانند این مسئله را اجرایی کنند، زیرا جایگزینی برای آن ندارند، به همین دلیل نمی‌توان عدد دقیقی از میزان کمبودها اعلام کرد. در هر صورت مقطع حاضر می‌تواند فرصت طلایی ایران برای تولید و عرضه نفت باشد.