عزم جدی دولت برای رفع تحریم‌ها
وزیر صنعت، معدن و تجارت در این همایش تاکید کرد: تغییر ترکیب تجاری کشورمان به لحاظ مبدأ و مقصد و گروه کالایی ضرورت دارد و هدف‌گذاری صادراتی باید صحیح و درست با نگاه به ترازهای تجاری انجام شود. سیدرضا فاطمی‌امین تراز مالی، اشتغال، فناوری، سرمایه‌گذاری و انرژی را از جمله مهم‌ترین ترازهای تجاری خواند که باید با هدف‌گذاری صحیح و درست صادراتی مورد توجه قرار بگیرد. محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری نیز تاکید کرد که دولت در رفع تحریم‌های بین‌المللی، جدی است.
تجلیل از صادرکنندگان ممتاز و برتر
۲۹ مهر روز ملی صادرات نام گرفته است اما به علت مشکلات ناشی از کرونا، همایش روز ملی صادرات با تاخیر حدود ۵۰ روزه، ۲۲ آذر و با حضور صادرکنندگان برگزار شد. در این همایش با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری، معاون اقتصادی و معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهوری و وزیر صنعت، معدن و تجارت از صادرکنندگان ممتاز و برتر تجلیل شد.
برای شناسایی صادرکنندگان ممتاز و برتر پرونده حدود ۵۰۰ صادرکننده بررسی شد. از این تعداد، دو صادرکننده به مدال افتخار صادرات، ۷ صادرکننده به‌عنوان صادرکننده ممتاز، ۳۷ صادرکننده به‌عنوان صادرکننده ملی انتخاب و معرفی شدند. همچنین ۵ صادرکننده شایسته قدردانی شناخته شدند.
راه تجارت ایران با دنیا را بازمی‌کنیم
محسن رضایی، معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری: به دنبال اصلاحات بزرگ و جراحی‌های فنی و دقیق در اقتصاد کشور هستیم و راهی جز برداشتن گام‌های بزرگ نداریم. این اصلاحات اقتصادی از حوزه تجارت آغاز شد و نخستین گام در اصلاحات تجاری همین بخشنامه‌ای بود که سران قوا برای تسهیل امور صادرکنندگان ابلاغ کرد‌ه‌اند. در حقیقت راهی جز برداشتن گام‌های بزرگ نداریم. گمرکات، بنادر، لجستیک تا بازاریابی و برندینگ، همه اینها برای ما مهم هستند. در کنار اصلاحات تجاری که شروع شده است اصلاحات در توزیع یارانه‌ها، بخش انرژی و حوزه بانکی را نیز در دستور کار داریم.
تنظیم اصلاحات در چارچوب‌های فکری
این اصلاحات در چارچوب‌های فکری تنظیم شده که نیازمند کارهای بزرگی است چراکه کشور باید از فرصت‌ها به‌درستی استفاده کند. سعی شده از نظرات بخش خصوصی برای برداشتن گام‌های بزرگ در کشور استفاده شود و بر همین اساس، جلسات مختلفی برای برداشتن این گام‌های بزرگ با بخش خصوصی داشتیم.
اقداماتی برای رفع تحریم‌ها
به دنبال برداشتن تحریم‌های داخلی و خارجی هستیم و می‌خواهیم به صورت جدی راه تجارت ایران با دنیا را باز کنیم. همچنین با اشاره به اصلاحات بودجه سال آینده باید اذعان کرد اصلاحات به نفع تولیدکنندگان و صادرکنندگان انجام شده و ایجاد صندوق‌های پروژه‌ای از این موارد است. بر همین اساس، پشتیبانی مالی از صادرات و رفع قوانین دست‌وپا‌گیر و خلق‌الساعه را در دستور کار داریم.
تاکید رئیس‌جمهوری بر جهش صادراتی
تاکید رئیس‌جمهوری بر جهش صادراتی است و تمام تلاش خود را انجام می‌دهیم که تصمیمات در ستاد اقتصادی دولت متمرکز شود و از آنجا مورد پیگیری قرار گیرد.
راهبرد سه‌گانه برای تحقق صادرات
سیدرضا فاطمی‌امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت: براساس برنامه‌ریزی انجام‌شده آماده‌سازی طرح جامع برای تجارت خارجی کشورمان در دستور کار قرار گرفته تا بسیاری از موارد مرتبط نیز حل‌و‌فصل شود. در همین راستا تغییر ترکیب تجاری به لحاظ مبدأ و مقصد و گروه کالایی ضروری بوده، به طوری که هدف‌گذاری صادراتی باید صحیح و درست با نگاه به ترازهای تجاری انجام شود. تراز مالی، اشتغال، فناوری، سرمایه‌گذاری و انرژی از جمله مهم‌ترین ترازهاست که باید در هدف‌گذاری صحیح و درست صادراتی مورد توجه قرار بگیرد.
تسهیل ارتباط کسب‌وکارها با یکدیگر
برای تحقق هدف‌گذاری صادراتی ۳ راهبرد تعریف شده است. در معرفی اجمالی راهبردهای سه‌گانه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحقق این اهداف صادراتی می‌توان گفت؛ باید در جای مناسب در زنجیره‌های اقتصادی جهانی قرار بگیریم که این مهم راهبرد اول وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تحقق اهداف صادراتی است. همچنین ارتباط کسب‌وکارهای ایرانی باید با کسب‌وکارهای متناظر خود در دیگر کشورها برقرار شود؛ این راهبرد به‌عنوان راهبرد دوم و مستحکم‌ترین نوع رابطه اقتصادی است که در مناقشات سیاسی نیز دچار و دستخوش تغییر نمی‌شود. ایجاد سکوهای تولید کالاهای ایرانی در کشورهای هدف به‌عنوان راهکار سوم مطرح است؛ باید به جای صادرات محصول نهایی پایگاه تولید در کشورهای هدف ایجاد کرده تا قطعات و فناوری‌های کشورمان را به آنجا منتقل کنیم و صادرکننده ماشین‌آلات، قطعات و فناوری باشیم.
انعقاد پیمان‌نامه‌ها و موافقتنامه‌ها
الزاماتی برای تحقق راهبردهای یادشده مطرح است. انعقاد پیمان‌نامه‌ها و موافقتنامه‌های مختلف تجاری و تسهیل امور صادرکنندگان از جمله این الزامات است. در حوزه تجارت خارجی امورات در سازمان توسعه تجارت ایران متمرکز و تمام عملیات صادراتی به این سازمان منتقل شده است. به علاوه اینکه تمرکز و یکپارچگی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه تجارت خارجی شکل گرفته است. در همین راستا میان این وزارتخانه با نهادهای مرتبط از جمله وزارت جهاد کشاورزی، بانک مرکزی و گمرک هم‌‌افزایی شکل گرفته و به دنبال تمرکز و یکپارچگی وزارت صنعت، معدن و تجارت در حوزه تجارت خارجی موانع رفع خواهد شد.
تزریق ۵ میلیارد دلار به صادرات
هدف‌گذاری افزایش ۵ میلیارد دلاری صادرات کشور نیز در دستور کار بوده که برای تحقق این هدف صادرات را به سمت صادرات دانش‌بنیان سوق خواهیم داد. تمرکز بیشتر بر صادرات محصولات دانش‌بنیان امسال آغاز شده است و در سال آینده نیز تقویت خواهد شد.
تجلیل از ۸ شرکت دانش‌بنیان
تاخیری که در برگزاری مراسم روز ملی صادرات داشتیم به دلیل اضافه کردن همین معیار‌های دانش‌بنیان به فرآیند انتخاب صادرکنندگان نمونه و ممتاز بوده است و ۸ شرکت شایسته قدردانی که رویکرد دانش‌بنیان داشته‌اند را در این راستا معرفی و از آنها تجلیل کردیم. به علاوه اینکه باید ترکیب صادرات را به گونه‌ای تقویت کنیم که کالاهای دارای اشتغالزایی، فناوری بیشتر و مصرف انرژی کمتر صادرات شوند. جهت‌گیری صادراتی کشور نیز باید متناسب با اقتضائات امروز کشورمان باشد.
پنجره‌ای واحد برای صادرکنندگان
علیرضا پیمان‌پاک، رئیس کل سازمان توسعه تجارت: سازمان توسعه تجارت ایران سعی می‌کند پنجره واحد صادرکنندگان در دولت باشد. با این الگو دنبال جهش صادراتی هستیم و با تغییر رویکرد در دولت، وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان توسعه تجارت به چالش‌های اصلی و زیرساختی حوزه تجارت ورود کردیم؛ بنابراین نقشه راه دقیق برای این موضوع داشته و در نقشه راه تمام موارد اعم از تولید، بازاریابی، لجستیک، بازار، ارز و مسائل مرتبط با زنجیره صادرات تا مرحله فروش و بازگشت ارز مشخص خواهد شد.
در نقشه راه گلوگاه‌های صادراتی و مسائل مربوط به تعرفه‌ها، پیمانهای منطقه‌ای و تجارت آزاد مشخص شده و موضوعات مرتبط با لجستیک دریایی، جاده‌ای، ریلی و حمل‌ونقل مدنظر است. با توجه به محدودیت‌های منابع مالی باید اولویت‌ها درنظر باشد و رفع گلوگاه‌ها یک اولویت اصلی است. وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز اعلام کرده ٢٦ دستگاه درگیر حوزه صادرات هستند و باید این فرآیند تسهیل شود؛ بنابراین در سازمان توسعه تجارت تلاش میکنیم پنجره واحد دولت در کنار صادرکننده باشیم، به همین جهت گلوگاه‌های تجاری مثل تعرفه‌ها و سرعت‌بخشی به پیمانهای تجاری شناسایی شده است. ضمن اینکه چالش لجستیک نیز به طور جدی مورد توجه است.
مزیت سرمایه‌گذاری در لجستیک
اصلاح ناوگان حمل‌ونقل ریلی و جاده‌ای از گلوگاه‌هایی است که در اولویت قرار دارد و فقط با ۱۰ درصد سرمایه‌گذاری در لجستیک ۱۰۰ درصد جهش صادراتی داریم. ما به‌عنوان دولت تصدی‌گری و تسهیل امور صادراتی در حوزه حاکمیتی را دنبال میکنیم.
در میان اخبار
بهره‌گیری از دیپلماسی خارجی
در برنامه‌ریزی وزیر صنعت، معدن و تجارت برای روز ملی صادرات نشستی با رئیس‌جمهوری با قشر مختلف صادرکنندگان برگزار شد؛ این در حالی است که با دستور ویژه رئیس‌جمهوری گشایش در صادرات تجهیزات پزشکی صورت گرفت.
رفع محدودیت‌های ارزی
در حوزه رفع تعهد ارزی نیز ابلاغیه‌ای از سوی معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری صادر شد که بخشی از آیین‌نامه‌ای اجرایی آن صادر شده و بخشی دیگر در حال تدوین است. در حوزه رفع تعهد ارزی و واردات در مقابل صادرات هماهنگی لازم با بانک مرکزی انجام شده و تلاش میکنیم به رفع چالش‌های پیش روی تجارت خارجی و صادرات بپردازیم. تمام زنجیره تولید، صادرات تا فروش و بازگشت ارز در قالب یک نقشه راه کامل تدوین و مشخص شده است.
از معاون اقتصادی دولت می‌خواهیم با توجه به محدودیت‌های منابع ریالی و ارزی و ساختاری، گلوگاه‌های کوتاه را در اولویت رسیدگی قرار دهند. به‌عنوان مثال ریل رشت-انزلی یا آستارا باید سریع‌تر به نتیجه برسد. با توجه به تحریم‌ها باید به دنبال جایگزین ال‌سی باشیم؛ به دنبال ایجاد شبه‌سوئیفت‌های مختلف هستیم. همچنین صندوق ضمانت صادرات با کشورهای دیگر بحث‌هایی را شروع کرده که بیمه‌نامه جایگزین ال‌سی شود. در همین راستا موضوع اتاق‌های پایاپای تهاتر کالا با همکاری بانک مرکزی تشکیل شده است.
برای رفع تعهد ارزی کارگروهی مشترک با بانک مرکزی تشکیل شده که در این حوزه هفتگی ۳ تا ۴ جلسه برگزار خواهد شد. وزارت امور خارجه تمام ظرفیت نهاد دیپلماسی خارجی را به کار گرفته و از این پس اجرای برنامه توسعه صادرات با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور خارجه پیش خواهد رفت.
حذف بخشنامه‌های متناقض
رفع موانع قانونی و حذف بخشنامه‌های متناقض هم در دستور کار است؛ در حالی که ٩٠٠ بخشنامه و دستورالعمل مخل و متناقض صادرات شناسایی شده که در قالب کارگروه مشترک با نهادهای اجرایی و اتاق‌های بازرگانی، تعاون و اصناف در حال شناسایی و رفع موانع هستیم.
صادرات ۸۵۰ میلیون دلاری دانش‌بنیان‌ها
سورنا ستاری، معاون علمی رئیس‌جمهوری: اکوسیستم جدیدی در حوزه اقتصاد در حال شکل‌گیری است. اکنون ۴۰۰ هزار اشتغال ایجاد شده که از جمله پایه‌های آن استارت‌آپ‌ها تولیدات نوآورانه و سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر و بازیگران جدید بوده‌اند که به حوزه کارآفرینی اضافه شده‌اند و ما شرکت‌های جدید ایجاد کرده‌ایم. اقتصاد دانش‌بنیان چیزی نیست جز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پژوهش. دولت باید زیرساخت را ایجاد تا بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کند. صادرات ما در بخش دانش‌بنیان ۸۵۰ میلیون دلار غیر از بخش آی‌سی‌‌تی بوده است.
آثار تحریم‌های داخلی بیشتر بود
تحریم‌های داخلی اثرات بدتری نسبت به تحریم‌های بیرونی داشته است. باید بدانیم هر مجوزی که در دولت خلق می‌شود قطعا پشت آن فساد وجود دارد؛ بنابراین وقتی قانون وضع میکنیم باید پیامدهای آن را بدانیم. ضرر و منفعت‌ها باید برطرف شود. اکنون شرکت‌های صادراتی در حال رشد هستند با این حال، اکنون محدودیت‌های حوزه صادرات به شکلی است که دستورالعمل‌های خلق‌الساعه را کسانی می‌نویسند که خود در بخش خصوصی حضور نداشته‌اند و این منجر به ضربات متقابلی خواهد شد. امیدوارم دولت جدید با درس گرفتن از اشتباهات گذشته محیط کسب‌وکار و اتفاقات خوبی را رقم بزند؛ هرچند تغییر اکوسیستم اشتباه قبلی کار سختی است.
اقدام مهم صادراتی برای ورود ارز به کشور
معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از حدود ۳ سال گذشته تاکنون به‌طور جدی در حوزه صادرات محصولات دانش‌بنیان فعالیت دارد. ما در همین راستا کریدورهای صادراتی مختلفی را ایجاد کرده‌ایم و خدمات متنوعی را در زمینه‌های گوناگون مانند ثبت محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار کشور هدف صادراتی و... به دانش‌بنیان‌ها ارائه کرده‌ایم.
حمایت‌های مالی و معافیت‌های بازرگانی در حوزه صادرات نیز از دیگر حمایت‌هایی است که این معاونت از شرکت‌های دانش‌بنیان به منظور صادرات محصولات تولیدی آنها به عمل می‌آورد.
امروز خانه‌های فناوری ایران در ۵ کشور دنیا راه‌اندازی شده است. گفتنی است، این رخداد مهم توسط بخش خصوصی برگزار شده و هیچ نیروی دولتی در آنجا مشغول به کار نیست.
ما امروز در بیش از ۳۰ کشور جهان نیز کارگزار بازرگانی داریم که این نیز توسط بخش خصوصی انجام می‌شود
