مالیات یکی از سه بخش اصلی درآمدی دولت است. براساس برنامه‌ریزی دولت، ۴۰ درصد منابع بودجه سال ۱۴۰۱ از طریق مالیات تامین خواهد شد. در همین راستا یکی از اقداماتی که در سازمان امور مالیاتی آغاز شده، ساماندهی دستگاه‌های کارتخوان است. براساس اعلام سازمان امور مالیاتی دارندگان این دستگاه‌ها باید اطلاعات خود را در سایت سازمان امور مالیاتی ثبت کنند؛ در غیر این صورت دستگاه‌های آنها قطع خواهد شد. با این حال، این شائبه در ذهن برخی صاحبان مشاغل به‌وجود آمده که سازمان امور مالیاتی، قصد دارد از اطلاعات دستگاه‌های کارتخوان برای دریافت مالیات استفاده کند. حتی برخی از آنها، از ترس افزایش مالیات یا برای فرار مالیاتی اقدام به راه‌های دیگری جز استفاده از کارتخوان کرده‌اند. پزشکان را می‌توان یکی از گروه‌هایی دانست که بیش از همه به این اقدام دولت اعتراض کرده یا حتی تلاش برای کاهش استفاده از کارتخوان داشته‌اند.

ارسال پیامک به پزشکان بدون کارتخوان

مدیر دفتر بازرسی، مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه بیشتر گزارش‌های مردم از فرار مالیاتی به استفاده نکردن پزشکان از کارتخوان مربوط است و برای آنها پیامک اخطار ارسال خواهد شد، گفت: برخی مراکز درمانی و کلینیک‌ها به‌جای کارتخوان، افراد را به خرید دلار برای پرداخت هزینه خدمات درمانی وادار کرده‌اند. به گزارش ایسنا، وحید عزیزی اظهار کرد: دستورالعمل سوت‌زنی در ۸ اسفند سال گذشته توسط رئیس کل سازمان امور مالیاتی ابلاغ شد و افرادی که گزارش موثری برای فرار مالیاتی بدهند و این گزارش منجر به وصول درآمد مالیاتی شود، از محل این وصول مالیاتی پاداش دریافت می‌کنند. وی افزود: گزارش‌هایی که تاکنون در سامانه سوت‌زنی درباره فرار مالیاتی ازسوی مردم به ثبت رسیده، نشان‌دهنده استقبال خوب از این اقدام است و عمده گزارش‌ها در زمینه استفاده نکردن پزشکان و مراکز درمانی از کارتخوان است که مردم را به سمت استفاده از سایر روش‌ها برای پرداخت هزینه‌ هدایت می‌کنند. بیش از دوسوم گزارش‌های مردمی در سامانه سوت‌زنی استفاده نکردن از کارتخوان چه ازسوی پزشکان و چه باقی اصناف است.

این مقام مسئول در سازمان امور مالیاتی ادامه داد: خیلی از گزارش‌های ارسالی مردم به سازمان امور مالیاتی قابلیت وصول مالیات ندارد و فقط به ذکر نام اشخاص یا سازمان اکتفا شده و جزئیات دیگری بیان نشده است. در راستای استفاده نکردن پزشکان از کارتخوان در دو نوبت فهرست پزشکانی که نام آنها ذکر شده، تهیه شده و در این هفته پیامک هشدار به آنها ارسال خواهد شد و در صورت تکرار این اتفاق، برخورد جدی با آنها صورت می‌گیرد. عزیزی ادامه داد: برخی مراکز درمانی و کلینیک‌ها در زمینه استفاده نکردن از کارتخوان آزار بیشتری را به مردم تحمیل کرده‌اند؛ به‌عنوان مثال بعضی از آنها، افراد را به خرید دلار برای پرداخت هزینه خدمات درمانی وادار کرده‌اند که برخی از این موارد در دست بررسی میدانی ماموران سازمان امور مالیاتی است. در یک مورد هم یک بیمارستان از کارتخوان یک رستوران استفاده می‌کرد.

راهکارهای بازدارنده

وی راهکار اصلی برخورد با استفاده نکردن از کارتخوان را تفکیک حساب‌های تجاری و شخصی دانست و بیان کرد: با این تفکیک دیگر نگرانی از استفاده نکردن اصناف به‌ویژه پزشکان از کارتخوان نخواهیم داشت، زیرا با اجرای این طرح، افرادی که تعداد واریزی‌های زیادی در ماه داشته باشند، مشکوک به حساب تجاری تلقی می‌شوند و باید بابت درآمد حساب‌شان اظهارنامه ارائه کنند. مدیر دفتر بازرسی و مبارزه با فرار مالیاتی و پولشویی افزود: گزارش‌های مردمی فرار مالیاتی در صورتی منجر به پرداخت پاداش می‌شود که آن گزارش به وصول مالیات ختم شود و از آنجا که ممکن است که این فرآیند طولانی شود، به برخی از این گزارش‌ها که امید بیشتری به کسب درآمد مالیاتی از آن وجود دارد، به تشخیص رئیس کل سازمان امور مالیاتی هدایایی پرداخت می‌شود.

شکاف ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی

وی با بیان اینکه در حال ‌حاضر گزارش‌های مردمی درباره فرار مالیاتی منجر به وصول مالیات نشده، گفت: پرداخت پاداش برای گزارش فرارهای مالیاتی یک محدودیت دارد و این است که باتوجه به هزینه‌های وصول مالیات، آن گزارش مربوط به وصول مالیات موثری باشد؛ یعنی وصولی آن بیش از ۴۰ میلیون تومان باشد. عزیزی درباره میزان فرارهای مالیاتی گفت: اعلام رقم دقیق فرار مالیاتی به میزان ظرفیت مالیاتی کشور و کاهش فرار و اجتناب مالیاتی از این میزان بستگی دارد اما متاسفانه اعداد قابل‌توجهی از فرار مالیاتی وجود دارد؛ به‌طوری که شکاف مالیاتی که فرار مالیاتی به اضافه اجتناب مالیاتی است، بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.

کاهش جرائم مالیاتی با اجرای سامانه مودیان

در همین حال وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه هراس و نگرانی از استفاده از پایانه‌های پرداخت یا پوزها درست نیست، گفت: تراکنش این دستگاه‌ها مبنای تشخیص مالیات، واقع نخواهد شد. سیداحسان خاندوزی درباره قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مودیان مالیاتی افزود: قانون تکلیف کرده بود بانک مرکزی با همکاری سازمان امور مالیاتی، ساماندهی پوزها را انجام دهد، اما سرعتی که در ماه‌های اخیر شاهدش هستیم نسبت به پیش از آن قابل‌مقایسه نیست. با شفاف شدن مسئله پایانه‌های پرداخت و اجرای سامانه مودیان و پایانه‌های فروشگاهی، می‌توان به کاهش جرائم در مسائل مالیاتی که اغلب به‌عنوان فرار مالیاتی شناخته می‌شود، امیدوار بود. وزیر اقتصاد اطمینان داد استفاده کردن از پوزها و میزان تراکنش بیشتر یا کمتر، دلیلی بر مشمول شدن مالیات بالاتر نخواهد بود.

سخن پایانی

هرچند طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی، کلیه صاحبان مشاغل پزشکی، پیراپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و فروشندگان تجهیزات پزشکی مکلفند از کارتخوان استفاده کنند، وگرنه پروانه کارشان باطل می‌شود، اما بعد از اجباری‌شدن ثبت دستگاه‌های کارتخوان در سامانه امور مالیاتی، برخی دارندگان واحدهای صنفی در اقدامی عجیب دستگاه پوز خود را به حراج گذاشته‌اند؛ از این رو بازار خرید و فروش کارتخوان در سایت‌های فروش کالای دست دوم داغ است. از سویی دیگر برخی صاحبان مشاغل هم برای اینکه از دستگاه کارتخوان استفاده نکنند یا میزان استفاده از آن را به حداقل برسانند، روش‌هایی را به‌کار می‌گیرند که در عمل باعث از بین رفتن اثرگذاری مصوبه الزام اخذ مالیات صحیح و منصفانه از تمامی مشاغل می‌شود. دریافت وجه نقد، کارت به کارت و پرداخت از طریق عابربانک از شیوه‌های مرسوم مشاغل برای دور زدن قانون داشتن دستگاه کارتخوان است.