دوشنبه 06 فروردین 1403 - 25 Mar 2024
کد خبر: 20134
تاریخ انتشار: 1401/08/02 05:20
صمت آثار تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه را بررسی کرد

سدی در برابر تلاطم بازارهای مالی

محمدعلی رحیمی، کارشناس امور مالیاتی درباره تاثیر دریافت مالیات از عایدی سرمایه در جلوگیری از فرار مالیاتی به صمت گفت: مالیات بر عایدی سرمایه نوعی مالیات است که بر سود ناشی از انتقال اموال غیرمولد اعمال می‌شود و در بین عموم مردم با عنوان مالیات ثروتمندان نیز شناخته می‌شود.

هرچه به ماههای پایانی سال نزدیک میشویم، تحقق درآمدهای مالیاتی به یکی از مباحث چالشبرانگیر بودجه ۱۴۰۱ تبدیل میشود که باتوجه به آثار کرونا و مسائل روز اقتصاد، فعالان خرد و کلان اقتصاد را با مشکلات بسیاری مواجه کرده، این در حالی است که بهگفته بسیاری از فعالان اقتصادی جای مالیات بر عایدی سرمایه تاکنون در میان پایههای مالیاتی خالی بوده است. طرح اخذ مالیات از عایدی سرمایه حدود ۲ سال در مجلس شورای اسلامی معطل ماند و سرانجام کلیات آن به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسید. در همین راستا مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی گزارشی از کارکردها و مؤلفههای مهم در طرح مالیات بر عایدی سرمایه منتشر کرد تا برپایه این مطالعه کمیسیون اقتصادی نسبت به تصویب کلیات طرح اقدام کند. مدافعان این طرح معتقدند با قانونی شدن آن جلوی گریز سرمایهها به بازارهای سوداگری گرفته خواهد شد. براساس کلیات مصوب طرح مالیات بر عایدی سرمایه، فردی که طلا، ارز، مسکن و خودرو خریداری و سپس اقدام به فروش آن کند باید از درآمد حاصل از فروش مبلغی را بهعنوان مالیات به دولت پرداخت کند؛ از همین رو ظاهرا دولت حساب ویژهای برای کسب درآمد از محل این پایه جدید مالیاتی باز کرده است. گمانهزنیها حاکی از آن است که در بودجه ۱۴۰۲ رقمی مربوط به مالیات عایدی سرمایه در نظر گرفته خواهد شد. صمت در گفتوگو با کارشناسان نقش دریافت مالیات از عایدی سرمایه را در جلوگیری از فرار سرمایهها به سمت بازارهای دلالی بررسی کرده است.

مالیات بر عایدی، فقط از ثروتمندان گرفته میشود

محمدعلی رحیمی، کارشناس امور مالیاتی درباره تاثیر دریافت مالیات از عایدی سرمایه در جلوگیری از فرار مالیاتی به صمت گفت: مالیات بر عایدی سرمایه نوعی مالیات است که بر سود ناشی از انتقال اموال غیرمولد اعمال میشود و در بین عموم مردم با عنوان مالیات ثروتمندان نیز شناخته میشود.

وی با اشاره به اینکه در ایران بهدلیل ناقص بودن قوانین مربوط به مالیاتستانی هنوز راههای فرار مالیاتی و دور زدن قانون باز است، افزود: تجربه اجرای پایههای جدید مالیاتی نظیر دریافت مالیات از خانهها و خودروهای لوکس و خانههای خالی نیز تاکنون با شکست مواجه شده است؛ بنابراین باید برای جلوگیری از فرار مالیاتی قوانین کاربردیتری تدوین شود.

این کارشناس امور مالیاتی ادامه داد: پس از تصویب کلیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه، کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در حال بررسی جزئیات این طرح است که بسیاری امیدوارند با اجرای آن راه فرار سرمایهها به بازار سوداگری بسته شود.

رحیمی توضیح داد: برپایه مطالعاتی که نتایج آن ازسوی مرکز پژوهشها به کمیسیون اقتصادی ارجاع شده با قانونی شدن طرح دریافت مالیات از عایدی سرمایه و اجرای آن جلو گریز بسیاری از سرمایهها به بازارهای سوداگری گرفته میشود.

وی در ادامه توضیح داد: از جزئیات طرح چنان برمیآید که بیش از ۹۵ درصد مردم از پرداخت این مالیات معاف هستند و تنها گروه ۵ درصدی سوداگران باید نسبت به پرداخت این مالیات اقدام کنند.

این کارشناس امور مالیاتی با اشاره به اینکه تنها افراد محدودی مشمول قانون اخذ مالیات از عایدی سرمایه میشوند، گفت: کسانی که تاکنون نه فعالیتهایشان ثبت شده و نه بابت درآمدهای نجومی خود مالیات پرداخت کردهاند، باید از سال آینده برای پرداخت مالیات عایدی سرمایههایشان آماده باشند.

شیوه غلط مالیاتستانی

رحیمی ضمن انتقاد از شیوه مالیاتستانی در ایران اظهار کرد: ثبات مالی یک کشور آینه تمامنمای وضعیت حاکم بر اقتصاد آن است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر وضعیت اقتصادی کشور بهدلیل اعمال تحریمها، شرایط پساکرونا و درگیری روسیه و اوکراین در منطقه ثبات ندارد. علاوه بر این کشور هنوز درگیر تورم است و دولت صرفا در راستای افزایش درآمد و تامین کسری بودجه، هر سال مبالغی بر سهم مالیات در بودجه میافزاید.

دولت زمینهساز اخفای درآمد

رحیمی با تاکید بر اینکه افزایش بدون مطالعه پایه مالیاتی بهمنظور جبران کسری بودجه به اقتصاد کشور آسیب میزند، گفت: نبود برنامههای بلندمدت و فقدان قابلیت اتکا به تواناییهای اقتصادی، موجب شده کشور همواره در فرازونشیبها و تحلیلهای اقتصادی بدون تکیهگاه، گام بردارد. همین مسئله معضلاتی را در وصول درآمدهای مالیاتی بهوجود آورده است.

وی از جمله مشکلات افزایش بدون مطالعه پایه مالیاتی را اخفای درآمد و فرار مالیاتی دانست و اظهار کرد: تحلیل نادرست شرایط اقتصادی کشور به فرار مالیاتی دامن خواهد زد.

وی با تاکید بر اینکه اکنون فشار وصول نشدن مالیات بر درآمد فراریان مالیاتی متوجه قشر ضعیف و متوسط جامعه است، گفت: فارغ از بحث فرار مالیاتی و اخفای فعالیتهای اقتصادی دهکهای بالای جامعه، موضوع فرارهای مالیاتی بزرگ نیز بخشی از چالش مهم سیستم مالیاتی کشور است.

رحیمی خاطرنشان کرد: طبق گزارشهای رسیده از سیستم مالیاتی فرارهای مالیاتی بزرگ ایران سهمی بالغ بر ۴۰ درصد از کل درآمدهای مالیاتی را به خود اختصاص داده که فشار جبران آن عموما بر دوش اقشار آسیبپذیر کشور است.

این کارشناس مسائل مالیاتی بیان کرد: آزادی عمل در فرار مالیاتی آن هم به میزان ۴۰ درصد از کل درآمدهای مالیاتی نشاندهنده این موضوع است که فرآیند وصول مالیات در ایران مشکل دارد. متاسفانه هر سال این رقم بزرگتر میشود که نتیجه ضعف نظارت بر روند مالیاتستانی است.

سدی در برابر فرار مالیاتی

وی در پاسخ به این پرسش که آیا اجرای درست طرح مالیات بر عایدی سرمایه میتواند از فرار مالیاتی جلوگیری کند، گفت: اخذ مالیات از عایدی سرمایه امتحان خود را در دنیا پس داده است؛ بنابراین در صورتی که بتوان آن را در کشور بهخوبی به اجرا آورد و بر اجرا نیز نظارت صحیح داشت، بهطور قطع موفق به پیادهسازی یک مدل مالیاتی استاندارد و موثر در کشور خواهیم شد که از فرار مالیاتی جلوگیری میکند.

جذابیت، عامل انحراف

رحیمی درباره آثار مثبت اخذ مالیات از عایدی سرمایه چنین بیان کرد: مالیات بر عایدی سرمایه یک مالیات استاندارد بینالمللی است که تمام کشورها از آن برای جلوگیری از سوداگریهای غیرمولد استفاده میکنند و سرمایه از این طریق به طرف فعالیتهای مولد اقتصادی هدایت میشود.

وی جذابیت و سوددهی بسیار بالای فعالیتهای غیرمولد در مقابل فعالیتهای تولیدی را یکی از تهدیدات اقتصاد کشور و موانع اصلی تولید دانست و گفت: در شرایطی که امکان انجام فعالیتهای غیرمولد در بازارهایی همچون ملک، خودرو، طلا و ارز آن هم بدون پرداخت مالیات، با سود چندبرابری نسبت به فعالیتهای تولیدی وجود دارد، طبیعی است که نقدینگی به سمت تولید نرود و بهدنبال آن رونق تولید هم شکل نگیرد.

شکاف طبقاتی با اخذ مالیات از عایدی سرمایه کم میشود

محمدرضا یزدیزاده، کارشناس امور مالیاتی درباره تاثیر دریافت مالیات از عایدی سرمایه در جلوگیری از فرار مالیاتی به صمت گفت: مالیات بر عایدی سرمایه مالیات بر پساندازهایی است که در قالب شکلهایی از سرمایه متبلور میشود.

در کشورهای مختلف این پایه مالیاتی براساس شرایط اقتصادی برای کاهش شکاف طبقاتی مورداستفاده قرار میگیرد.

وی افزود: در اقتصاد اخذ مالیات از عایدی سرمایه به مالیاتستانی از طبقه مرفه جامعه تعبیر میشود و جامعه هدف آن اقشار متوسط و ضعیف کشور نیستند. این کارشناس امور مالیاتی ادامه داد: مهمترین هدفی که طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهای مختلف دنبال میکند کاهش شکاف طبقاتی است، زیرا مالیات بر درآمد توانایی کاهش شکاف طبقاتی را ندارد.

وی با اشاره به اینکه در بازارهای سوداگری بازدهی سرمایه از متوسط رشد اقتصادی بالاتر است، تصریح کرد: کسانی که از عامل سرمایه برای کسب عایدی استفاده میکنند، بازدهی سرمایههایشان از متوسط رشد اقتصادی بیشتر میشود که این امر تشدید شکاف طبقاتی را بهدنبال دارد.

تورم، عامل افزایش فاصله طبقاتی

یزدیزاده متذکر شد: تورم در کشورهای مختلف جهان، افراد فقیر را فقیرتر و افراد مرفه را مرفهتر میکند، زیرا افراد سرمایهدار با تبدیل پول و کالای خود به سرمایهای با ارزش بیشتر از تورم پیشی میگیرند؛ یعنی بهنوعی عایدی بر سرمایه آنان اضافه میشود. در چنین شرایطی اگر از عایدی مالیات اخذ نشود فاصله طبقاتی فقیر و غنی روز به روز افزایش مییابد.

ضرورت حذف معافیت مالیاتی

این کارشناس امور مالیاتی اضافه کرد: برای کاهش تورم از طریق دریافت مالیات بر عایدی سرمایه در ابتدا باید برخی معافیتهای مالیاتی غیرضروری حذف شوند.  برای این کار باید نرخهای مالیات بر عایدی سرمایه و معافیتها بهگونهای طراحی شوند که سرمایهداران بهجای بخشهای متورم غیرمولد به سمت فعالیتهای مولد بروند.

وی متذکر شد: در واقع نرخهای این پایه مالیاتی باتوجه به بازدهی بالاتر و ریسک کمتر این فعالیتها باید خیلی بالاتر از نرخهای مالیات فعالیتهای مولد باشد. علاوه بر این معافیت مالیاتی این بخش نیز باید بهشدت محدود شود.

این کارشناس امور مالیاتی در تشریح آثار مثبت دریافت مالیات از عایدی سرمایه گفت: این پایه مالیاتی در کنار سایر ابزارهای مالیاتی میتواند از تلاطمهای ویرانکنندهای که گاهوبیگاه در اقتصاد تورمی کشور فوران میکند بکاهد.

عدالتگستری با مالیات

وی افزود: پایه مالیاتی جدید باعنوان مالیات بر عایدی سرمایه با هدایت سرمایهها به سمت بازارهای مولد، سمت عرضه را تقویت و به افزایش رشد اقتصادی و کاهش تورم کمک
می
کند. یزدیزاده خاطرنشان کرد: اخذ مالیات از عایدی سرمایه همچنین میتواند از طریق فشار به فعالیتهای دلالی و بازتوزیع درآمد در چارچوب نظام مالیاتی و پرداختهای حمایتی، کاهش فاصله طبقاتی و گسترش عدالت را رقم بزند.

اشکالات اخذ مالیات از عایدی

وی در پاسخ به این پرسش که دریافت مالیات از عایدی سرمایه چه اشکالاتی میتواند ایجاد کند، توضیح داد: اجرای قانون مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهای دارای اقتصاد باثبات، تاثیر خوبی دارد اما در کشوری که با تحریم و تورم درگیر است اثرات منفی به بار
می
آورد. این کارشناس امور مالیاتی افزود: کشورهای مجری قانون مالیات بر عایدی سرمایه هیچ کدام با تحریم و تورم شدید مواجه نیستند، اما در کشوری مانند کشور ما این طرح ممکن است در صورت اجرای نادرست یا نظارت نامطلوب به اقتصاد آسیب بزند و باعث افزایش نرخ خودرو، طلا، ارز و... شود.

سخن پایانی

مالیات بر عایدی سرمایه از انواع مالیاتهای تنظیمی برای کنترل سوداگری در بازارهای غیرمولد است. همچنین اخذ مالیات از عایدی سرمایه اساسیترین اقدام برای کاهش شکاف طبقاتی، برخورد با تورمهای بخشی و هدایت سرمایهها به سمت فعالیتهای مولد است. کارشناسان مسائل مالیاتی معتقدند این پایه مالیاتی در کنار سایر ابزارهای مالیاتی میتواند از تلاطمهای ویرانکنندهای که گاه و بیگاه در اقتصاد تورمی کشور فوران میکند بکاهد و در نهایت با هدایت سرمایهها به سمت بازارهای مولد، سمت عرضه را تقویت و به افزایش رشد اقتصادی و کاهش تورم کمک کند.

 


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/4j5loo