در چند سال گذشته شاهد وقوع دو بحران بزرگ در صنعت نمایشگاهی کشور بودیم. یکی از آنها اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران بود که موجب عدم‌حضور شرکت‌های خارجی در رویدادهای نمایشگاهی شد. موضوع دیگر، شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن بود که منجر به تعطیلی برگزاری نمایشگاه‌ها در ایران و جهان شد. امروزه تقریبا ۷۰ درصد مشکلات ناشی از شیوع این ویروس حل شده اما بخش خارجی نمایشگاه‌ها به هیچ عنوان به دوران قبل از اعمال تحریم‌ها بازنگشته است. ناگفته پیداست که بخش زیادی از درآمدهای نمایشگاه از طریق حضور شرکت‌های خارجی در رویدادها به‌دست می‌آمد. به علاوه اینکه تمام بخش‌های مرتبط با نمایشگاه‌ها اعم از شرکت سهامی نمایشگاه‌ها، برگزارکنندگان، ارائه‌دهندگان خدمات، غرفه‌سازان و... از درآمدهای ارزی منتفع می‌شدند که امروزه این امکان فراهم نیست.

مشکل دیگر تغییر نگاه به اولویت‌بندی جایگاه نمایشگاهی است. در دورانی که نمایشگاه‌ها زیرمجموعه وزارت بازرگانی وقت فعالیت می‌کردند، توجه و تمرکز بیشتری روی صنعت نمایشگاهی کشور بود. از آنجا که وزارت بازرگانی فرصت و فراغ بال بیشتری داشت، تصمیم‌گیری‌ها درباره صنعت نمایشگاهی به‌طور خاص‌تر و باحساسیت بیشتری انجام می‌شد. بعد از تجمیع وزارتخانه‌های صنایع و معادن و بازرگانی با یکدیگر و تشکیل وزارت صمت، نمایشگاه‌ها اولویت خود را در چارت سازمانی وزارت از دست دادند. به‌عنوان مثال، اگر نمایشگاه‌ها از نظر ضرورت در وزارت بازرگانی رتبه ۲ را داشتند، این اولویت در وزارت صنعت، معدن و تجارت به رتبه‌های پایین‌تر تنزیل جایگاه یافت.

بنابراین به نظر می‌رسد با تفکیک بخش بازرگانی از بدنه وزارت صنعت، معدن و تجارت و احیای وزارت بازرگانی دوباره صنعت نمایشگاهی کشور به جایگاه واقعی خود بازگشته و فرصت و امکان بیشتری برای رسیدگی به چالش‌ها و مشکلات این صنعت فراهم شود.

با این همه، صنعت نمایشگاهی با وجود تمام محدودیت‌ها در سال‌های گذشته با موفقیت در افزایش تعداد سایت‌های نمایشگاهی مواجه شده است. عموما تعدد در هر موردی موجب ایجاد رقابت می‌شود. البته نکته‌ای در این میان وجود دارد و نباید از آن غافل شد. امروزه برخی از سایت‌های موجود در کشور در اصل به معنای واقعی سایت نمایشگاهی نیستند و سیستم نظارت و برنامه‌ریزی دقیقی بر آنها وجود ندارد. متاسفانه جای خالی سیستمی که ظرفیت‌های هر منطقه را مورد ارزیابی قرار دهد و به‌عنوان مثال تعیین کند که رویداد X در منطقه Y برگزار شود، با اقبال روبه‌رو خواهد شد،به شدت احساس می‌شود. در اصل باید موضوع آمایش سرزمین را در مورد جانمایی و توزیع جغرافیایی نمایشگاه‌های منطقه‌ای و تخصصی رعایت کنیم. به‌عنوان نمونه، برخی شهرستان‌ها ظرفیت برگزاری نمایشگاه بین‌المللی را ندارند. این در حالی است که در همین استان‌ها چند هکتار زمین را به ساخت سایت اختصاص داده‌اند و یک سوله در میان آن ساخته‌اند و ادعا می‌کنند این مکان یک مرکز نمایشگاهی است. اما از نگاه کارشناسی بسیاری از این مکان‌ها با وجود صرف هزینه برای احداث سایت نمایشگاهی به‌شمار نمی‌آید. بنابراین در استان‌هایی که ظرفیت بالایی دارند تعدد سایت‌های نمایشگاهی استاندارد نه‌تنها موجب ضربه به صنعت نمایشگاهی نمی‌شود، بلکه باعث ایجاد رقابت و خروج انحصار از این صنعت خواهد شد.

با این همه می‌توان از ظرفیت‌های روز برای پیشبرد اهداف صنعت نمایشگاهی بهره برد. یکی از این ظرفیت‌های مغفول، بهره از شرکت‌های دانش‌بنیان است که متاسفانه تا کنون این موضوع در صنعت نمایشگاهی به‌طور ویژه موردتوجه قرار نگرفته است. به‌طور حتم، دانش‌بنیان شدن شرکت‌های فعال در حوزه نمایشگاه موجب رشد صنعت نمایشگاهی کشور خواهد شد.