شاخص قیمت تولیدکننده ۵ بخش اصلی اقتصاد کشور نشان می‌دهد بیشترین افزایش قیمت در سال ۱۴۰۰ را بخش معدن تجربه کرد به نحوی که تا ۳ رقمی شدن شاخص تورمی این بخش، فاصله زیادی باقی نمانده است. در عین حال، شاخص کل نیز نسبت به سال گذشته ۸ درصد رشد کرد تا دوباره به بیش از ۵۰ درصد برسد. این امر به معنای آن است که سال گذشته بیشترین تورم تولیدکننده در نیمه دوم دهه ۹۰ به‌دست آمد. تورم بر بخش مهمی از دهه ۹۰ سایه انداخته بود که آمارهای گوناگون نشان می‌دهند شدت تورم در آخرین سال این دهه، یعنی سال ۱۴۰۰ بیش از سال‌های دیگر هم بوده است.

شاخص قیمت تولیدکننده مشتمل بر ۵ بخش است که عبارتند از «کشاورزی»، «معدن»، «صنعت»، «تولید برق» و «خدمات». گزارش شاخص قیمت تولیدکننده به‌صورت فصلی و سالانه به تفکیک شاخص کل و زیربخش‌های آن، توسط مرکز آمار، تهیه و منتشر می‌شود. در پایان سال گذشته شاخص کل قیمت تولیدکننده به ۴۸۷.۱ رسید که نسبت به سال گذشته بیش از ۵۴ درصد افزایش را تجربه می‌کند.

به گزارش صمت، در میان بخش‌های گوناگون اقتصاد کشور، گروه کشاورزی در طول سال گذشته ۶۴.۳ درصد رشد داشته است. این شاخص برای بخش معدن به حدود ۹۳ درصد رسیده که بیانگر پیشتازی این بخش نسبت به دیگر بخش‌ها در تورم تولیدکننده است. شاخص گروه صنعت نیز رشدی چشمگیر و ۵۶.۷ درصدی را در سال گذشته تجربه کرد. شاخص بخش‌های خدمات و تولید برق نیز به‌ترتیب ۴۶.۹ و ۱۹.۴ درصد محاسبه شده است.

رکوردشکنی در ۱۴۰۰

بررسی آمار کلی شاخص تورم تولیدکننده نشان می‌دهد، در طول نیمه دوم دهه ۹۰، کمترین نرخ این شاخص به سال ۹۵ تعلق گرفته است. در آن سال تورم تولیدکننده ۶.۳ درصد محاسبه شد که به معنای این است که در آن سال، تنها سالی بود که شاخص تولید کننده دو رقمی نبود.

با وجود اینکه در سال ۹۶ همچنان تورم کلی کشور تک رقمی باقی ماند اما شاخص تولیدکننده افزایش یافت و به ۱۳.۲ درصد رسید. به بیان دیگر در حالی که بازارها هنوز متلاطم نشده بودند، شاخص تورم تولیدکننده حدود دو برابر شد. در سال ۹۷ این شاخص رشد چشمگیری داشت به نحوی که به ۴۱.۲ درصد رسید. در سال ۹۸ نیز شاخص قیمت تولیدکننده ۳۴.۷ درصد اعلام شد.

گرانی فزاینده تولیدات کشاورزی

شاخص تورم تولیدکننده بخش کشاورزی در حالی سال ۹۵ به ۳.۲ درصد رسیده بود که در سال بعد آن ۳ برابر شد و به ۱۰.۸ درصد رسید. این روند تورمی فزاینده در سال ۹۷ هم ادامه پیدا کرد، به نحوی که نرخ تورم تولیدکننده بخش کشاورزی در این سال به ۵۹.۷ درصد رسید.

در سال‌های ۹۸ و ۹۹ روند فزاینده تورم در این بخش تا حدودی کنترل و به ترتیب ۳۲.۸ و ۳۶.۵ درصد برآورد شد. بیشترین تورم سالانه تولیدکننده این بخش در سال گذشته با نرخ ۶۴.۳ درصد حاصل شد.

معدن رکورددار تورم در سال گذشته

در بخش معدن همچون بخش‌های دیگر کمترین نرخ تورم در سال ۹۵ تجربه شد و بیشترین آن در پایان نیمه دوم دهه ۹۰. در آغاز این بازه زمانی، نرخ تورم بخش معدن نه‌تنها فزاینده نبود، بلکه چنان دچار شیب کاهنده شد که تورم منفی۴.۱ درصدی حاصل شد. به‌عبارت ساده‌تر، نرخ تولیدات معدنی در سال ۹۵ از سال ۹۶ کاهش ۴.۱ درصدی را تجربه کرد.

پس از آن، افزایش چشمگیری در نرخ تورم این بخش حاصل شد. به نحوی که در سال ۹۶، با وجود اینکه نرخ تورم همچنان تک‌رقمی بود، تورم تولیدکننده معدن ۲۴ درصد محاسبه شد. در سال ۹۷ این رقم به ۵۹.۲ درصد افزایش یافت. در سال ۹۸ هم محاسبات مرکز آمار نشان می‌دهند قیمت تولیدکننده این بخش به ۴۹.۹ درصد کاهش یافت. گرچه این کاهش به اندازه‌ای نبود که تورم تولیدکننده را بتوان عادی تلقی کرد.

صنعت زیر فشار قیمت

در بخش صنعت هم شرایط کما بیش مانند دیگر بخش‌ها بوده، با این تفاوت که شاخص قیمت تولیدکننده در این بخش هرگز از ۶۰ درصد رد نشد. در بخش صنعت هم هزینه‌های تولید در سال ۹۵ به‌مراتب کمتر از سال‌های دیگر بود، به نحوی که تنها در این سال، قیمت تولیدکننده صنعت، نه‌تنها تک رقمی که کمتر از ۵ درصد اعلام شد.

 رقمی که نه در سال‌های قبل‌تر و نه در سال‌های بعدی، دیگر محقق نشد.

در سال ۹۶ شاخص قیمت تولیدکننده این بخش به ۱۳.۳ درصد رسید که نشان می‌دهد شرایط تورمی برای سال ۹۷ از سال ۹۶ در حال مهیا شدن بوده است. در سال ۹۷ قیمت تولیدکننده بخش صنعت، به بیش از ۵۸ درصد رسید. در سال ۹۸ نیز این شاخص گرچه کاهش چشمگیری نسبت به سال ۹۷ داشت اما همچنان تورم آن بیش از ۳۷ درصد بود.

وضعیت مشابه دیگر بخش‌ها

در بخش خدمات نیز کمترین شاخص قیمت تولیدکننده در سال ۹۵ با نرخ ۸.۹ درصدی حاصل شد. با این همه، نکته مهم این است که در بخش خدمات تورم قیمتی سالانه هرگز به ۵۰ درصد نرسید و بالاترین شاخص آن به سال گذشته با ۴۶.۹ درصد برمی‌گردد.

در سال‌های ۹۶، ۹۷ و ۹۸ نیز این شاخص به ترتیب ۱۳.۶، ۲۲.۶ و ۳۲.۹ درصد اندازه گیری شد.

در بخش تولید برق، بیشترین نوسانات دیده می‌شود. تولید برق در سال ۹۵ تورم منفی۱۸.۳ درصدی را تجربه کرد. این اتفاق در سال ۹۸ با نرخ منفی ۳.۳ درصد به دست آمد و در سال ۹۷ هم تورم این بخش صفر بود.