براساس گزارش سازمان توسعه تجارت که از داده‌های گمرک جمهوری اسلامی ایران تهیه شده در فروردین ۱۴۰۱ بیشترین میزان صادرات به کشورهای همسایه مربوط به امارات، عراق، ترکیه، افغانستان و پاکستان بوده است.

میزان صادرات در نخستین ماه سال جاری به کشور امارات ۶۶۸ میلیون دلار بوده که در مقایسه با صادرات ۳۶۰ میلیون دلاری به این کشور در مدت مشابه سال گذشته، ۸۶ درصد رشد داشته است. صادرات به عراق در دوره موردبررسی در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۲ درصد کاهش داشته است؛ به این ترتیب که میزان صادرات به عراق در ماه ابتدایی امسال ۴۲۶ میلیون دلار بوده، در حالی که رقم این شاخص برای دوره مشابه سال گذشته ۴۳۷ میلیون دلار ثبت شده است. صمت در این گزارش، ظرفیت‌های توسعه تجارت به‌ویژه صادرات غیرنفتی ایران را بررسی کرده است.

ظرفیت هزار میلیارد دلاری مبادلات

یکی از لوازم توسعه تجارت، توجه به ظرفیت‌های موجود و ظرفیت‌های بالقوه در امور بازرگانی کشورهای همسایه است.

صمتعلیرضا پیمان‌پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، درباره هدف‌گذاری‌های دولت برای افزایش تجارت خارجی به‌ویژه صادرات غیرنفتی گفت: در سال‌های گذشته اقدامات و فعالیت‌هایی در راستای افزایش تجارت خارجی ایران صورت گرفت. در حال ‌حاضر نیز رئیس‌جمهوری هدف‌گذاری کرده تا ۴ سال آینده حداقل ۳۵ میلیارد دلار افزایش صادرات غیرنفتی داشته باشیم؛ بنابراین باید تمام سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات را با این هدف‌، منطبق کنیم. در چنین شرایطی می‌توان انتظار داشت افزایش ۳۵ میلیارد دلاری صادرات غیرنفتی، تحقق یابد. رئیس‌کل سازمان توسعه تجارت ایران، درباره ظرفیت روابط تجاری با کشورهای دوست و همسایه گفت: مطالعات سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد ایران می‌تواند از کشورهای همسایه به‌علاوه چین و هند حداقل ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد داشته باشد. البته در صورتی می‌توان این بازارها را در اختیار گرفت که تسهیلگری مناسبی ازسوی دولت انجام شود و موانعی برای فعالیت تاجران و بازرگانان وجود نداشته باشد.

صمتاز سویی دیگر، یحیی آل‌اسحاق، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره ظرفیت تجاری کشورهای همسایه و مطالعات سازمان توسعه تجارت، گفت: باتوجه به موقعیت ژئوپلتیک ایران و همسایه بودن با ۱۵ کشور، ظرفیت تجارت سالانه هزار و ۲۰۰ میلیارد دلاری برای ایران شکل گرفته است. طبق مطالعات انجام‌شده، اکنون میزان تجارت ایران با کشورهای همسایه حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار است؛ از این رو به‌نظر می‌رسد باید برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود، برنامه‌ریزی مشخص و روشنی داشته باشیم.

ایران از سایر کشورها عقب‌تر است

جمشید نفر، رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه دولت سیزدهم در بخش تجارت موفق عمل کرده، گفت: باوجود عملکرد مثبت دولت در توسعه تجارت خارجی، رشد ۲۲ درصدی صادرات در ۴ ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل، باتوجه به امکانات کشور مطلوب نیست. به گزارش فارس، جمشید نفر درباره وضعیت تجارت خارجی کشور در دولت سیزدهم گفت: یکی از بخش‌هایی که دولت در آن موفق عمل کرده، بخش تجارت خارجی کشور است.  سازمان توسعه تجارت تلاش فوق‌العاده‌ای انجام داده و موفقیت‌های خوبی نیز به‌دست آورده است. رشد ۲۲ درصدی صادرات در ۴ ماه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته مطلوب نیست، زیرا نسبت به کشورهایی که در مسیر توسعه صادرات قرار دارند، فرسنگ‌ها عقب هستیم. رئیس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: اگر در زمینه صادرات، ایران را با مالزی یا کشوری مانند ترکیه مقایسه کنیم، خواهیم دید در مقایسه با این کشورها بسیار عقب هستیم.

مسیر درستی را در پیش گرفته‌ایم

نفر با بیان اینکه ایران از کشورهای توسعه‌یافته که مسیر توسعه آنها صادرات بوده‌، عقب‌تر است، بیان کرد: باوجود تمام خلأها در بحث تجارت خارجی، نباید فراموش کرد که تا قبل از سال ۱۳۹۷ و خروج ترامپ از برجام، اقتصاد ایران با درآمدهای نفتی گره خورده و به ظرفیت صادرات غیرنفتی توجه زیادی نشده بود؛ اما بعد از سال ۱۳۹۷ و اعمال تحریم‌ها و محدودیت‌ها، دولتمردان چه در دولت گذشته و چه در دولت فعلی به این جمع‌بندی رسیدند که ایران از ظرفیت‌های بسیار مناسبی در زمینه صادرات غیرنفتی برخوردار است و به سمت توسعه تجارت‌ غیرنفتی حرکت کردند و امروز شاهد نتایج آن هستیم. براساس آمار رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران، میزان تجارت غیرنفتی کشور در 4 ماه نخست امسال با ۱۹ درصد رشد نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است. سهم صادرات از تجارت 4ماهه ایران ۳۵ میلیون و ۶۵۶ هزار تن به ارزش ۱۷ میلیارد و ۲۴۰ میلیون دلار بوده که نسبت به 4 ماه نخست سال قبل با رشد ۲۲ درصدی در ارزش همراه بوده است.

سخن پایانی

سخنگوی گمرک از تجارت غیرنفتی ۱۱ میلیون تنی کشور به ارزش ۹ میلیارد دلار در تیر خبر داد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشد ۱۹ درصدی همراه بوده است. به گزارش ایلنا، سیدروح اله لطیفی، سخنگوی گمرک درباره تجارت خارجی غیرنفتی کشور در چهارمین ماه سال اظهار کرد: در ۳۱ روز ماه تیر، ۱۰ میلیون و ۹۹۷ هزار تن کالا به ارزش 8 میلیارد و ۹۴۷ میلیون دلار بین ایران و سایر کشورها تبادل شد که باوجود کاهش 8 درصدی در وزن، از لحاظ ارزش ۱۹ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش داشته است. وی درباره سهم صادرات از تجارت غیرنفتی در تیر سال جاری گفت: صادرات غیرنفتی کشور در این یک ماه، 7 میلیون و ۹۹۲ هزار تن به ارزش 4 میلیارد و ۱۷۱ میلیون دلار بوده که نسبت به تیر سال گذشته 2 درصد در وزن و ۲۴ درصد در ارزش افزایش داشته است. در تیر امسال 3 میلیون و 5 هزار تن کالا که عمدتا کالای اساسی و نهاده‌های تولید و دارو بودند به ارزش 4 میلیارد و ۷۷۶ میلیون دلار از گمرکات کشور ترخیص و وارد زنجیره تامین، تولید و توزیع شد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از لحاظ وزنی ۲۶ درصد کاهش داشته، اما از لحاظ ارزش با ۱۵ درصد افزایش همراه بوده است.