استفاده در نماهای ساختمانی، تهیه چارچوب آشپزخانه، ساخت وسایل دکوری و غیره از جمله مصارف عمومی روزانه از چوب بوده که به‌تدریج با استقبال زیاد مردم همراه شده است. همین افزایش میل و رغبت عمومی، افزایش نیاز به چوب را طلبیده و مسئله‌ای است که باید به آن توجه کرد. هرچند از نظر برخی کارشناسان و فعالان این صنعت، بازار چوب با رکود همراه است اما نمی‌توان برخی نیازهای ضروری گره خورده به چوب را نادیده گرفت. لازم به یادآوری نیست که افزایش قطع درختان (چه به‌صورت قانونی و چه غیرقانونی و قاچاق) باعث ایجاد مشکلات زیست‌محیطی فراوانی می‌شود. از بین رفتن زیستگاه‌های مهم طبیعی، فرسایش خاک، ایجاد سیل و دیگر معضلات مهم، از جمله پیامدهای از دست دادن جنگل‌ها است. در رابطه با احتیاج فعلی کشور به چوب و مسئله واردات برای تامین نیازهای داخلی، با فعالان صنعت چوب به گفت‌وگو پرداخته است.

رکود بازار صنایع چوبی
اسماعیل الهیان، عضو اتحادیه فروشندگان چوب، تخته و فیبر سه‌لایی در گفت‌وگو با بازار خرید و فروش چوب و مصنوعات آن را دچار رکود معرفی کرد. او افزایش قیمت‌ها را عامل اصلی این اتفاق دانست و در این‌باره توضیح داد: چند سال گذشته، بازار نوسانات زیادی را تجربه کرد. پس از بهبود شرایط کرونا، مصنوعات چوبی در تمامی زمینه‌ها رونق نسبی داشتند اما با افزایش هزینه‌های مختلف، این بازار دوباره به رکود برگشت. درحال‌حاضر نیز بازار وضعیت نامطلوبی داشته و حتی نسبت به زمان قبل از عید، رکود بیشتری بر معاملات حاکم است. مهم‌ترین عامل این موضوع را می‌توان رشد چندبرابری تمامی هزینه‌ها از جمله تولید، فرآوری و حتی فعالیت‌های بازار عنوان کرد. الهیان ادامه داد: در سال جدید هزینه‌های تولید رشد فزاینده‌ای داشته و فعالیت برخی کارگاه‌ها به‌دلیل این هزینه‌ها مختل شده است. افزایش حدود ۶۰ درصدی دستمزد کارگران، افزایش حق بیمه کارگران و کارمندان و هزینه‌های سنگین تهیه مواد اولیه برای تولید از جمله مشکلات فعلی است. بدیهی است، در این مدت با این سیر صعودی هزینه‌ها، بهای تمام‌شده تولید و نرخ محصولات افزایش چشمگیر داشته‌اند و این روند در آینده نیز ادامه‌دار خواهد بود.

رشد هزینه‌های تمام‌شده تولید
الهیان کاهش توان خرید مردم را یکی از تبعات افزایش نرخ محصولات معرفی کرد و درباره دیگر تاثیرات این اتفاق گفت: افزایش نرخ هزینه‌هایی که پیش‌تر درباره آن توضیح داده شده، تنها در بازه زمانی اخیر رخ نداده و چند سالی است که بازار مصنوعات چوبی درگیر نوسانات و رشد قیمتی است. با افزایش بهای تولیدات و محصولات، رغبت و توانایی مردم برای خرید کاسته شده و همین موضوع عامل مهم رکود امروزه بازار صنایع چوبی است. این عضو اتحادیه فروشندگان چوب، تخته و فیبر سه‌لایی در ادامه به فرآیند تامین مواد اولیه برای ساخت محصولات چوبی اشاره کرد و گفت: اغلب نیاز کارگاه‌ها و تولیدات، در داخل کشور تامین می‌شوند. باید خاطرنشان کرد، تنها چوب به‌عنوان مواد اولیه تولیدات نبوده و مواد دیگری نیز در این تولید کاربرد دارند. اما به‌طور کلی بخش عظیمی از نیاز کارگاه‌های تولیدی توسط ظرفیت‌های داخلی تامین می‌شود. به‌عنوان مثال حدود ۶۰ درصد ام‌دی‌اف (MDF) مصرفی با تولید داخل تهیه می‌شود. در بخش نئوپان نیز از واردات بی‌نیاز هستیم و فعالیت‌های داخلی جوابگوی نیاز کشور است. الهیان ادامه داد: با وجود این شرایط، کارگاه‌های تولیدی درحال‌حاضر با مشکلات زیادی برای تامین چوب خود مواجه هستند، چرا که نرخ این کالا در چند مدت اخیر بسیار افزایش داشته و تولیدکنندگان با چالش برای تامین آن روبه‌رو شده‌اند. افزایش هزینه تولید و بهای تمام‌شده محصولات، رشد نرخ در بازار و در نهایت کاهش قدرت و رغبت خرید مردم سبب شده تا صنعت چوب درگیر رکود شود. با ادامه وضعیت فعلی نیز نمی‌توان پیش‌بینی روشن و مثبتی برای فعالیت صنعتگران این حوزه داشت.

طرح تنفس جنگل‌ها
الهیان ضمن اعلام کمبود چوب برای تولیدکنندگان، در رابطه با قطع درختان برای توسعه صنعت چوب کشور گفت: از سال‌های پیش فعالیت‌های نامناسب و گاه غیرمجازی در جنگل‌ها انجام و این اتفاق منجر به قطع بخش زیادی از درختان و از بین رفتن جنگل‌ها شد. به این منظور دولت مدتی را به‌عنوان تنفس (طرح تنفس تا زمان بهبود وضعیت جنگل‌ها) اعلام کرد تا قطع درختان در جنگل‌های ایران متوقف شده و محیط‌زیست بتواند خود را بازیابی کند. نمی‌توان قاچاق چوب در کشور را نادیده گرفت و آن را انکار کرد. اما به‌نظر می‌رسد مقدار قاچاق چوب به‌حدی نیست که بتوان آن را یک معضل یا بحران مهم قلمداد کرد. وی ادامه داد: هرچند همین میزان کم قاچاق چوب نیز مناسب به نظر می‌رسد حذف شده و دولت کنترل بیشتری در این امر داشته باشد. کارخانه‌ها و کارگاه‌های فعلی نیز برای تولیدات خود تنها در شرایطی درختان را قطع می‌کنند که بتوانند جای خالی درختان را با درخت‌های زودبازده پر و آنها را جایگزین کنند. این عضو اتحادیه فروشندگان چوب، تخته و فیبر سه‌لایی درباره واردات چوب از دیگر کشورها گفت: امروز کارگاه‌ها نیاز مهمی به چوب داشته و بخش عمده‌ای از این نیاز را می‌توان با واردات تامین کرد. اما راه‌های وارداتی درحال‌حاضر ناهموار بوده و در ابتدا باید به این مسئله رسیدگی شود. کشورهایی مانند روسیه و گرجستان، کشورهای مهمی هستند که ایران می‌تواند بخش مهمی از نیازهای چوب خود را از آنها تامین کند.

مشکلات واردات چوب
الهیان در ادامه صحبت‌های خود به مشکلات فعلی برای واردات چوب اشاره کرد و در این‌باره توضیح داد: درحال‌حاضر دست‌اندازهای مختلفی برای واردات چوب به کشور وجود دارد و همین موضوع سبب شده تا تامین نیاز کارگاه‌ها و کارخانجات تولیدی صنایع چوبی به‌خوبی صورت نگیرد. رفع این چالش‌ها همراهی و حمایت دولت را نیاز دارد تا با واردات مواد اولیه، ضمن کاهش درصدی از هزینه تمام‌شده تولید، محصول فرآوری و تولیدشده به سایر کشورها صادر شود. باید خاطرنشان کرد ایران ظرفیت و توانایی رفع نیاز داخل و همچنین حضور در بازارهای صادراتی صنعت چوب را دارد. این عضو اتحادیه فروشندگان چوب، تخته و فیبر سه‌لایی مهم‌ترین مانع واردات را افزایش عوارض گمرکی و تعرفه‌های دولتی عنوان کرد و گفت: در گام نخست نوسانات قانونی برای اعطای مجوزهای واردات چوب وجود دارد، بنابراین نمی‌توان برنامه‌ریزی بلندمدت برای واردات چوب از سایر کشورها داشت و دولت و گمرک در این‌باره مسئولان اصلی هستند. از سویی دیگر افزایش هزینه‌های دولتی مانند عوارض و تعرفه‌های گمرکی نیز از دیگر موانع واردات است. امید آن می‌رود تا دستگاه‌های دولتی در ادامه با در نظر گرفتن شرایط کشور، همراهی و همکاری بیشتری با فعالان و بازرگانان صنایع چوبی داشته باشند.

نصب دوربین برای حفاظت از جنگل‌ها
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از نصب ۳۸ دوربین در مناطق بحرانی جنگل‌ها و مراتع خبر داد. به گزارش ایسنا، چندی پیش مسعود منصور به تشدید حفاظت از جنگل‌ها اشاره کرد و گفت: به بیش از ۴۰۰ دوربین برای نصب و پایش منابع طبیعی در سراسر کشور نیازمند هستیم که تاکنون بخشی از آن تامین و در مناطق بحرانی نصب و راه‌اندازی شده است. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری بهره‌برداری از سیستم رادیویی بیسیم، استفاده از پهپاد، نصب جی پی اس در خودروهای گشت و مراقبت، نصب دوربین در مناطق بحرانی جنگل، راه‌اندازی سامانه‌های ۱۵۰۴ و ۱۳۹ و سامانه پایش حریق و قاچاق چوب را از جمله اقداماتی نام برد که سازمان منابع طبیعی برای حفاظت از جنگل‌ها و مراتع انجام داده است. منصور درباره نصب دوربین در مناطق بحرانی اظهار کرد: یکی از رویکردهای جدید ما نصب دوربین در مناطق بحرانی است. تاکنون ۳۸ دستگاه دوربین در این مناطق نصب شده و همچنان این فعالیت در حال گسترش است.
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تاکید کرد: در کنار دوربین‌ها، نصب جی پی اس و بیسیم دیجیتال نیز در فرآیند حفاظتی بسیار کمک‌کننده هستند. وی افزود: در هر اداره کل منابع طبیعی، مرکز مانیتورینگ وجود دارد که عملیات رصد در این مکان انجام می‌شود و به‌همین منظور، مرکزی هم در خود سازمان ایجاد شده است تا همه اراضی ملی کشور مورد رصد قرار گیرد. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری بهره‌برداری در پایان تصریح کرد: تلاش می‌کنیم در تمام مناطق بحرانی به‌ترتیب اهمیت مناطق جنگلی و مناطقی که در معرض قطع درخت یا تصرف هستند، زودتر دوربین‌های کنترلی نصب شوند؛ مسئله مهم این است که باید بسیاری از این تجهیزات در داخل کشور تولید شوند.

تجهیز نیروهای حفاظتی
به گزارش ایلنا، مسعود منصور با اشاره به شعار سال خاطرنشان کرد: در ۲ سال گذشته، اقدامات ویژه سازمان را در راستای شعار سال و در قالب ۲ طرح سازماندهی و اجرایی کردیم و در سال جدید نیز طرح ویژه‌ای برای تحقق شعار «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین» در حوزه منابع‌ طبیعی و آبخیزداری خواهیم داشت. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه گفت: اگر به شعار سال، شعاری پرداخته شود، جفا صورت گرفته است و باید در سازمان منابع طبیعی نسبت به تحقق این عنوان سال، عملیاتی برخورد شود. امسال تاکید سازمان بر پروژه‌های دانش‌بنیان در منابع طبیعی خواهد بود و برای کل پروژه‌ها سند اقدام یک‌ساله تهیه و به‌عنوان نقشه راه به استان‌ها ارسال می‌شود. وی تاکید کرد: کلیه طرح‌های منابع‌ طبیعی همانند سال گذشته باید مکان‌محور باشد و منابع طبیعی استان‌ها باید کلیه طرح‌های اجرایی خود را با تعیین مکان و مشخصات لازم به دفتر مهندسی سازمان اعلام کنند. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور در ادامه از ارسال تجهیزات حفاظتی از قبیل موتورسیکلت و لباس ضدحریق به ادارات منابع طبیعی سراسر کشور در فروردین ماه جاری خبر داد و گفت: برای تقویت نیروهای حفاظتی، ارسال تجهیزات تا پایان خرداد ماه ادامه خواهد داشت.

درخواست برای پیگیری قضایی
منصور در ادامه این نشست، نسبت به موضوع قاچاق چوب در جنگل‌ها ابراز نگرانی و اظهار کرد: حفاظت و احیای جنگل‌ها برای سازمان، بسیار مهم است و امیدواریم با تقویت و تشدید اقدامات حفاظتی، دیگر شاهد قطع هیچ درختی در جنگل‌ها نباشیم. وی نظارت و ارزیابی بر عملکرد منابع طبیعی را مهم دانست و گفت: حضور کارشناسان و نیروهای حفاظتی در عرصه‌های منابع طبیعی و استفاده از فناوری‌های نوین و بهره بردن از ظرفیت و توانمندی‌های همیاران طبیعت و جوامع محلی می‌تواند در تحقق امر حفاظت بسیار اثربخش باشد. به گزارش مرکز اطلاع‌رسانی سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری از دفتر بازرسی و حقوقی سازمان خواست پرونده‌های مربوط به حریق‌های عمدی در جنگل‌ها و مراتع را در بخش قضایی پیگیری کند تا نتیجه آن جنبه بازدارندگی داشته باشد. رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: حفاظت از جنگل‌ها و مراتع در سرلوحه کار منابع طبیعی قرار دارد و امسال طرح‌های فنی و حفاظتی براساس اقدامات اجتناب‌ناپذیر با قوت هرچه بیشتر انجام می‌شود.

سخن پایانی
در نظر گرفتن راهکارهای موثر جهت حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی از مهم و خطیرترین وظایف نهادهای دولتی است. دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف باید با برنامه‌ریزی‌های مدون و آسیب‌شناسی تخصصی، راه‌حل‌های عملیاتی مناسبی را جهت التیام مشکلات زیست‌محیطی فعلی و همچنین حفاظت از منابع طبیعی باقیمانده انجام دهند.