در بازار ارز قیمت‌ها تا حدودی تحت تاثیر جو روانی سفر رئیس‌جمهوری به سازمان ملل بود، اما در بازار طلا و سکه اتفاقات کم‌نظیری رخ داد. برای نخستین بار سازمان امور مالیاتی واردات طلا را از عوارض گمرکی و هرگونه پرداخت مالیات معاف کرد که این امر احتمالا منجر به کاهش نرخ این فلز گرانبها در بازار داخلی خواهد شد.

در هفته گذشته نرخ هر اونس طلا در بازارهای جهانی به پایین‌ترین حد خود در ۱۱ ماه گذشته رسید که به‌نظر نمی‌رسد در کوتاه‌مدت بتوان روی بازدهی آن در بازارهای مالی ‌حساب کرد. کارشناسان معتقدند ریزش نرخ طلا در بازارهای بین‌المللی موجب شده تعداد معامله‌گران بازار سکه کم شود و سکه‌بازان توان کافی برای شکست مرز حساس ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان در بازار داخلی را نداشته باشند. از سوی دیگر نرخ دلار در پایان هفته در رسیدن به مرز ۳۲ هزار تومان ناکام ماند. به‌نظر می‌رسد نوسان محدود نرخ دلار در روز سه‌شنبه دومین عامل کاهش قدرت خرید سکه‌بازان در تهران بوده باشد. در این میان یک خبر سیاسی مهم نیز موجب خوشبینی عده‌ای از معامله‌گران به احیای توافق برجام شد. صمت درباره تحولات بازار ارز و طلا در شهریور با تحلیلگران بازار به گفت‌وگو پرداخته است.

احتیاط بیشتر از جانب معامله‌گران

رحمان امیرآبادی، تحلیلگر بازارهای مالی در تشریح آخرین تغییرات بازار ارز به صمت گفت: خبر سفر رئیس‌جمهوری به سازمان ملل متحد موجب احتیاط بیشتر از جانب عده‌ای از معامله‌گران شده است. از نگاه آنها همراهی مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران با رئیس‌جمهوری در سفر به نیویورک ممکن است موجب برگزاری نشست‌های برجامی در قلب امریکا شود و مذاکرات هسته‌ای را از بن‌بست خارج کند.

امیرآبادی ‌ادامه داد: هرچند بنا بر اعلام دولتمردان هیچ مذاکره مستقیمی با طرف امریکایی صورت نخواهد گرفت اما وجود احتمال مذاکرات در حاشیه اجلاس، نرخ دلار را در کانال ۳۱ هزار تومان نگه داشته است.

مقاومت دلار

وی افزود: بررسی روند بازار ارز در ۲۰ روز اخیر، تغییر دوکاناله قیمت دلار را نشان می‌دهد؛ به‌طوری که هر دلار امریکا از کانال ۲۹ هزار تومان به کانال ۳۱ هزار تومان رسیده است.

امیرآبادی با تاکید بر اینکه این کانال مقاومتی می‌تواند افزایش دوباره تقاضا در بازار را در پی داشته باشد، تصریح کرد: نرخ معامله دلار در شرایط کنونی کمی پایین‌تر از کانال مقاومتی ۳۲ هزار تومان است. این تحلیلگر بازارهای مالی معتقد است معلق شدن مذاکرات برجام برای 2 ماه از یک سو و اعلام احتمال برقراری تحریم‌های جدید امریکا ازسوی دیگر، سبب شده بازار ارز در شهریور روند افزایش قیمت‌ها را تجربه کند؛ به‌طوری که نرخ دلار از ۲۹ هزار و ۷۰۰ تومان به حدود ۳۲ هزار تومان افزایش یافت.

وی ادامه داد: هرچند انتظار می‌رفت صادر نشدن قطعنامه علیه ایران در جلسه شورای حکام آژانس، سبب بهبود وضعیت در بازار ارز شود، اما بار روانی پذیرفته نشدن شروط ایران ازسوی طرف امریکایی مانع از تاثیر مثبت این واکنش در بازار ارز شد.

واقعیت نرخ دلار

این تحلیلگر بازارهای مالی در پیش‌بینی وضعیت بازار ارز و نرخ دلار، گفت: پیش‌بینی‌ها معمولا براساس داده‌های منطقی صورت می‌گیرد. به‌عنوان نمونه، برای به‌دست آوردن نرخ ارز روش این است که نرخ پایه‌ای در نظر گرفته شود، سپس تفاضل نرخ تورم در ایران با کشورهای حوزه مشترک آن ارز، به نرخ پایه اضافه شود. امیرآبادی خاطرنشان کرد: از نظر اقتصادی نرخ به‌دست آمده، ارزش حقیقی و ذاتی ارز موردنظر تلقی می‌شود، اما همیشه واقعیت‌ها با حقیقت‌ها مطابقت نمی‌کند. برای نمونه، نرخ دلار سال گذشته در این ایام حدود ۲۸ هزار تومان بوده که براساس فرمول گفته شده و باتوجه به نرخ تورم در ایران و تفاوت چشمگیر آن با نرخ تورم در کشورهای حوزه دلار، نرخ دلار باید به‌طور منظم افزایش می‌یافت. وی ادامه داد: براساس این فرمول اقتصادی نرخ دلار می‌توانست به حدود ۳۹ هزار تومان برسد، اما با سیاست‌های کنترلی بانک مرکزی همچنان نرخ این ارز شاخص زیر ۳۲ هزار تومان است.

شایعه یا واقعیت

امیرآبادی درباره تاثیر شایعه ارزپاشی ۱.۲ میلیارد دلاری بانک مرکزی از محل درآمد صادرات گاز بیان کرد: دولت بیش از ۱.۲ میلیارد دلار از درآمد صادرات گاز را وصول کرده و به بانک مرکزی تحویل داده و بانک مرکزی هم معادل ریالی این مبلغ را به حساب دولت واریز کرده است؛ بنابراین حساب بانک مرکزی کاملا پر است و می‌تواند در هر دو بازار متشکل ارزی و نیمایی مداخله کند.

سکه در انتظار کاهش

وی بازار جذاب دیگر برای سرمایه‌گذاری را بازار طلا و سکه دانست و اذعان کرد: در شرایط حاضر نرخ طلا در جهان تا حدودی کاهش ‌یافته است. امیرآبادی در تحلیل بازار سکه گفت: برخی معامله‌گران تا وقتی نرخ سکه زیر محدوده ۱۴ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان قرار دارد، ممکن است هیچ خرید و فروشی انجام ندهند. وی افزود: از طرفی هم برای اینکه نرخ سکه دچار افت معناداری شود، باید به زیر ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برسد. البته این احتمال وجود دارد که با معافیت واردات طلا از عوارض گمرکی و مالیات، سکه به زیر ۱۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بازگردد.

افزایش نرخ دلار به زیان اقتصاد است

میثم رادپور، تحلیلگر اقتصاد درباره وضعیت بازارهای مالی ایران و پیش‌بینی نرخ طلا و ارز به صمت گفت: احتمال دارد در صورت افزایشی شدن نرخ دلار، دولت از شیوه‌های قدیمی همچون تزریق پول و رویکرد دستوری و پلیسی برای پایین نگه داشتن نرخ دلار استفاده کند که تبعات منفی آن در سال‌های آینده نمایان خواهد شد.

وی با تاکید بر اینکه بازار ارز در ماه‌های اخیر درگیر سیگنال‌های ضد‌ونقیض برجام بوده، خاطرنشان کرد: این سیگنال‌های ضدونقیض در ابتدا مانع از ریزش نرخ دلار می‌شد، اما معاملات روز بازار نشان داد میل به کاهش نرخ در میان خریداران و فروشندگان تقویت شده و نرخ ارز شاخص تاکنون نتوانسته به کانال ۳۲ هزار تومان ورود کند.

تغییرکانال

این تحلیلگر بازارهای مالی معتقد است سطح مقاومتی دلار ۳۱ و ۸۰۰ تومان است و این سطح به‌دلیل شرایط موجود شکسته شده، زیرا در تازه‌ترین اتفاق، جوزب بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مدعی شده مذاکرات برجام به بن‌بست خورده است. همین مسئله عاملی شد تا دلار در شهریور تغییر کانال بدهد.

وی در تشریح این موضوع که نرخ واقعی دلار چقدر است، اظهار کرد: نرخ واقعی ارز نرخی است که منجر به آسیب به تولید و صنعت کشور نشود و شکاف بین تورم و نقدینگی را حفظ کند؛ بنابراین کشورهایی که درآمد طبیعی دارند، سعی می‌کنند نرخ دلار را در حول و حوش رقم واقعی آن نگه دارند.

ثبات اقتصاد در گرو ارز تک‌نرخی

رادپور در پاسخ به پرسشی درباره پیش‌بینی ارز تک‌نرخی در سند راهبردی برنامه هفتم توسعه توضیح داد: چندنرخی بودن ارز، جز ایجاد رانت و فساد ثمره دیگری برای اقتصاد کشور نخواهد داشت و تنها در صورت تک‌نرخی شدن ارز می‌توان انتظار ثبات در این بازار را داشت.

وی یادآور شد: هرچند در شرایط فعلی نرخ طلا در جهان روند کاهشی به خود گرفته، اما از آنجا که طلا و دلار دو دارایی امنی هستند که مردم در مواقع بلاتکلیفی به سمت آنها می‌روند، پیش‌بینی می‌شود در صورت تداوم جنگ روسیه و اوکراین، در نیمه دوم سال تقاضا برای این دو افزایشی باشد.

این کارشناس بازارهای مالی درباره راهکارهای کنترل نرخ دلار گفت: وظیفه بانک مرکزی است که با استفاده از توانایی‌های خود از کاهش و افزایش‌های بی‌منطق ارز شاخص جلوگیری کند؛ یعنی با خرید ارز و تزریق تومان، در زمانی که نرخ ارز بی‌علت در سراشیبی قرار گرفته و کاهشی شده و با فروش ارز در زمانی که بیش از اندازه لازم افزایشی شده، جلوی تلاطم را بگیرد.

وی افزود: این کار زمانی برای بانک مرکزی آسان خواهد بود که نرخ در بازار واحد و نسبتا واقعی باشد و شرایط چندنرخی از بازار رخت بربسته باشد.

سخن پایانی

بازار ارز در هفته‌های اخیر دو رفتار متفاوت از خود نشان داده است. در هفته منتهی به شهریور و در جریان مثبت شدن چشم‌انداز مذاکرات، دلار به کانال قیمتی ۲۸ هزار تومان سقوط کرد، اما اکنون این ارز شاخص در آستانه ورود به کانال ۳۲ هزار تومان قرار دارد. بررسی‌ها نشان از ارسال سیگنال‌های افزایشی به بازار ارز دارد؛ موضوعی که دلار را از کف قیمتی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به نزدیکی کانال ۳۲ هزار تومان کشانده است. اما نگاهی به نمودار قیمتی دلار نیز نشان می‌دهد در روزهای اخیر دلار نوسانات زیادی را در نرخ‌های بالای ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان تجربه کرده و سرعت تغییرات قیمتی نیز بیشتر شده است؛ به‌طوری که در یک روز دلار چندین بار تغییر جهت داده است. آخرین نرخ ثبت‌شده برای دلار براساس داده‌ها ۳۱ هزار و ۸۱۰ تومان است. اگر این نرخ تثبیت شود احتمال ورود دلار به کانال ۳۲ هزار تومان نیز وجود خواهد داشت؛ بنابراین همان‌طور که مشخص است در این روزها اخبار و تحولات سیاسی دلیل اصلی خیز برداشتن دلار بوده، اما در بلندمدت عوامل اقتصادی از قبیل کسری بودجه دولت، نقدینگی، تورم و رشد اقتصادی است که به ما می‌گوید دلار باید در چه محدوده قیمتی قرار داشته باشد.