سه‌شنبه 07 فروردین 1403 - 26 Mar 2024
کد خبر: 19785
تاریخ انتشار: 1401/06/29 11:05

دلار ارزان نمی‌شود

پیمان مولوی -کارشناس افتصاد

بازار ارز از جمله بازارهای پرحاشیه اقتصاد ایران در سالهای اخیر بوده که در معرض آسیبهای بسیاری از داخل و خارج قرار داشته است. فشار تحریم از یک سو و کژکارکردی در حوزه سیاستگذاری از سوی دیگر، مسائلی هستند که منجر به تداوم روند رو به رشد قیمتها و رکوردشکنیهای متعدد نرخ این ارز مرجع شدهاند؛ به این ترتیب رکوردشکنی افزایشی نرخ ارز تا پایان سال نیز ادامه دارد و عبور دلار از مرز روانی ۳۰ هزار تومانی برای چندمین بار محقق شده است.

باتوجه به تجربه سالهای گذشته، میتوان نقطه تعادلی نرخ دلار در سال ۱۴۰۱ را ۳۲ هزار تومان و کرانه بالا و پایین آن را نیز به ترتیب ۳۸ و ۲۶ هزار تومان برآورد کرد. هرچند پیشبینی میشد دلار در نیمه نخست سال به نقطه تعادلی خود نزدیک شود؛ با این حال عواملی از قبیل فرسایشی شدن روند مذاکرات و مشکلات اقتصادی، منجر به نرسیدن دلار به این نقطه تعادلی شد. در ادامه این روند و آسیبهای نوسان نرخ ارز به بازار در نهایت سران قوا وارد میدان شده و در نشستی اختیاراتی به بانک مرکزی دادند تا این نهاد بتواند با نقش مداخلهگری به برقراری ثبات در بازار ارز کمک کند؛ بر همین اساس بانک مرکزی در ماههای گذشته با برنامههایی برای کنترل بازار ارز وارد میدان شد. بهعنوان نمونه یکی از طرحهای تاثیرگذار بانک مرکزی بر بازار ارز، اجازه فروش ارز حاصل از صادرات در صرافیهاست که توانست در نیمه نخست سال ضربهگیر نوسانات شدید ارز باشد. در صورت تداوم این دست از سیاستهای بانک مرکزی، در کوتاهمدت احتمال عقبنشینی قیمتها وجود خواهد داشت اما انتظار کاهش نرخ دلار باوجود تداوم رشد نقدینگی، رشد اقتصادی محدود و بالا بودن ریسکهای اقتصادی و سیاسی در کشور در کنار پایین نگه داشتن دستوری نرخ بهره، انتظار بیهودهای خواهد بود.

بانک مرکزی ابزارهای متنوعی از قبیل نرخ بهره برای نقشآفرینی در بازارهای مختلف اقتصادی در اختیار دارد. با این همه سوال مطرح آنکه چگونه نهاد پولی میتواند در اقتصادی با تورم ۴۰ درصدی موفق به پرداخت نرخ بهره حقیقی منفی ۲۰ درصدی شود و با این نرخها در اقتصاد سیاستگذاری کند. در حقیقت پیامدهای نرخ بهره منفی ۲۰ درصدی در اقتصاد جز خلق نقدینگی و تمایل نداشتن وامگیرندگان به بازپرداخت تسهیلات بانکی و انباشت مطالبات بانکی چیز دیگری نیست.

با در نظر گرفتن سناریوی بدبینانه و تداوم وضعیت موجود میتوان پیشبینی کرد براساس مدل برابری قدرت خرید در نرخ تعادلی، نرخ تعادلی دلار در سال جاری ۳۲ هزار تومان، در سال آینده ۳۷ هزار تومان، در سال ۱۴۰۳ حدود ۴۰ هزار تومان، در سال ۱۴۰۴ حدود ۴۹ هزار تومان و در سال ۱۴۰۵ هم حدود ۶۰ هزار تومان باشد.

ناگفته نماند که در سال ۱۳۸۸ که نخستین قطعنامه شورای حکام علیه ایران صادر شد نرخ دلار در بازار آزاد حدود هزار تومان بود و اکنون که تحول خاصی در سیاست خارجی صورت نگرفته و فقط جو روانی حول محور سفر رئیسجمهوری به نیویورک میچرخد نرخ دلار به حدود ۳۲ هزار تومان رسیده است.

۳۲ برابر شدن نرخ دلار ظرف ۱۳ سال نشان میدهد عواملی مانند تحریم و صدور قطعنامه اثرات مخربی بر اقتصاد کشورمان دارد.

در صورتی که شرایط یادشده در اقتصاد ایران ماندگار باشد و با مسائلی از قبیل فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل همراه شود، امکان جابهجایی نقاط تعادلی دلار و پیشروی به سطوح بالاتر قیمتی نیز وجود خواهد داشت.

 حتی این امکان وجود دارد که در صورت کنترل نشدن تورم دلار نرخ بالای ۴۰ هزار تومان را برای زمستان تجربه کند. در این صورت تمامی پیشبینیها براساس نرخ تعادلی به هم خواهد ریخت.

 

 

 


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/4m8z9j