در سال‌های گذشته وقتی صحبت از مصرف مازوت در صنایع می‌شد، برخی مسئولان تکذیب می‌کردند. اما اظهارات بعدی نشان می‌داد پای مازوت در میان است. برای نمونه، عیسی کلانتری، رئیس پیشین سازمان حفاظت محیط‌زیست سال گذشته در اظهارات مختلف گفت: ظرفیت پالایشگاه‌ها از مازوت پر شده و به‌واسطه تحریم‌های بین‌المللی کسی خریدارشان نیست. بنابراین مجبوریم در برخی از نقاط از سوخت مازوت استفاده کنیم.

چندی پیش حسینقلی قوانلو، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران در گفت‌وگو با ایرنا خبر از مصوبه‌ای داد که به گفته او، در شورای پدافند غیرعامل استان مطرح و تصویب شده است. به گفته قوانلو، زمستان سال گذشته سردی هوا، افت فشار گاز و قحطی برق باعث تعطیلی ۴۵ روزه واحدهای صنعتی بزرگ مازندران شد. بر همین اساس قرار است امسال برای جلوگیری از تعطیلی این واحدها اجرای طرح سوزاندن مازوت به جای گاز در دستور کار قرار گیرد. 

این خبر در حالی عنوان شد که اواخر شهریور مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی تاکید کرد استفاده از سوخت مازوت در فرآیند کاری تمام صنایع شهرستان شازند با توجه به شرایط آلایندگی بسیار ناسالم این منطقه ممنوع است.

ممنوعیت استفاده از مازوت در شازند 

رضا میرزایی در نشست کارگروه اضطرار شهرستان شازند، افزود: وضعیت آلایندگی هوا در شهرستان شازند نگران‌کننده است و با روندی که در روزهای گذشته در رقم خوردن شرایط بسیار ناسالم هوا داشته سلامت شهروندان در معرض خطر جدی است.

وی بیان کرد: با صنایعی که به‌ هر دلیل از سوخت مازوت در مراحل تولید استفاده کنند، برابر قانون برخورد قاطع می‌شود و فعالیت این صنایع به‌ صورت مستمر از سوی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان رصد می‌شود.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان مرکزی ادامه داد: ترکیب آلاینده‌های موجود در هوای شازند در کنار بالا بودن حجم غلظت ذرات معلق کمتر از ۲ و نیم میکرون در شاخص‌های آلاینده‌های ناشی از فلرهای پالایشگاه بالا است و تداوم شرایط بسیار خطرناک آلودگی هوا در این منطقه امکان‌پذیر نیست.

 میرزایی اظهار کرد: پالایشگاه شازند باید به‌سرعت برای رفع نقص ایجادشده در فرآیند تولیدش اقدام کند. شهرستان شازند از توابع استان مرکزی است که در ۳۳ کیلومتری جنوب غربی اراک واقع شده و در این منطقه بیش از ۱۲۰ هزار نفر جمعیت زندگی می‌کند.

استفاده از مازوت در نیروگاه برق تبریز 

کلانشهر تبریز نیز در فصول سرد سال با پدیده وارونگی هوا و آلودگی ناشی از آن به‌عنوان یک مشکل مواجه است که استفاده از مازوت در نیروگاه حرارتی برق تبریز آن را تشدید می‌کند.

به گزارش ایرنا، آذربایجان شرقی با تولید سالانه حدود ۲ هزار مگاوات برق با مشکل تامین سوخت گاز برای نیروگاه‌های خود در فصل سرما روبه‌رو است؛ استفاده از مازوت در زمستان برای نیروگاه‌های استان در سال‌های قبل، انتقاد مردم و طرفداران محیط‌زیست استان از این روال به دلیل آلایندگی‌های زیست‌محیطی ناشی از آن را به دنبال داشته است. 

مردم و مسئولان آذربایجان شرقی می‌گویند اگر قرار است نیروگاه‌ها در فصل سرد برای مدت مشخصی مازوت استفاده کنند، این امر باید به صورت برابر و عادلانه برای همه مناطق کشور اعمال شود.

نیروگاه حرارتی تبریز در کیلومتر ۱۶ جاده تبریز-آذرشهر واقع شده و دوستداران محیط‌زیست با اشاره به جهت غربی-شرقی بادهای تبریز می‌گویند استفاده از مازوت علاوه‌بر ایجاد آلودگی در محدوده نیروگاه تبریز، موجب می‌شود آلودگی توسط باد به سمت شهر هدایت شود. 

رسانه‌ها نیز با اشاره به استفاده از مازوت برای تولید برق در نیروگاه تبریز در فصل سرما نوشتند این اقدام یکی از دلایل اصلی آلودگی هوای تبریز به همراه بروز پدیده وارونگی هوا در نتیجه سرما و نبودن وزش باد است.

 استفاده از مازوت در نیروگاه برق تبریز آن هم در فصل سرما از چند سال قبل موجب اعتراض مردم این شهر بود و به مدت یکی دو سال متوقف و پس از آن از سر گرفته شد. استفاده از مازوت علاوه‌بر تشدید آلودگی هوای تبریز برای تجهیزات نیروگاه برق حرارتی این شهر نیز آسیب‌زاست به طوری که بنابر اعلام شرکت تولید برق آذربایجان شرقی، این امر در فاصله سال‌های ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۲ شمسی بیش از ۴۰۰ میلیارد ریال به این نیروگاه خسارت وارد کرده است.

سخن پایانی

استفاده از سوخت مازوت آلودگی بسیاری در هوا به‌‌ویژه در شرایط پایداری جوی به ‌وجود می‌آورد. از این رو،‌ استفاده از آن برای واحدهای صنعتی به دلیل آلودگی هوا محدود یا ممنوع شده است.

غالبا با سرد شدن هوا، مصرف گاز در بخش خانگی افزایش می‌یابد و نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ نیز برای جلوگیری از کاهش تولیدات‌شان به سمت مازوت‌سوزی می‌روند که لازم است صرفه‌جویی‌های جدی در بخش گاز خانگی صورت گیرد. 

با این همه، مازوت متهم شماره یک آلودگی هوای کلانشهرها معرفی شده و نه‌تنها بر آلودگی هوا بلکه بر منابع آب و خاک نیز اثرگذار است.