اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای هر سال با محوریت موضوع استراتژی همکاری‌های چندجانبه و حوزه‌های اولویت‌دار توسعه، رسیدگی به موضوعات مهم و تقویت همکاری‌های اقتصادی و سیاسی اعضا برگزار می‌شود. عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای ۲۵ شهریور در بیست‌ودومین نشست سران این سازمان در سمرقند اعلام شد. اسناد عضویت ایران در این سازمان چهارشنبه هفته گذشته به امضای حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و دبیر کل سازمان همکاری شانگهای رسید و لایحه عضویت در این نهاد اقتصادی منطقه‌ای برای طی مراحل قانونی تقدیم مجلس شورای اسلامی شد. صمت در این گزارش با اشاره به پیشنهادات مطرح ازسوی رئیس‌جمهوری به مزایای عضویت در این سازمان برای کشور پرداخته است.

بیست‌ودومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای روز جمعه به کار خود پایان داد. ۹ کشور جمهوری اسلامی ایران، هند، جمهوری قزاقستان، جمهوری خلق چین، قرقیزستان، پاکستان، فدراسیون روسیه، تاجیکستان و ازبکستان عضو رسمی سازمان همکاری شانگهای هستند. ۳ کشور افغانستان، بلاروس و مغولستان دارای وضعیت ناظر هستند و ۶ کشور جمهوری آذربایجان، جمهوری ارمنستان، پادشاهی کامبوج، جمهوری دموکراتیک فدرال نپال، جمهوری ترکیه و جمهوری دموکراتیک سوسیالیستی سریلانکا شرکای گفت‌وگوی سازمان همکاری شانگهای را تشکیل می‌دهند.

پیشنهاداتی برای توسعه تجارت با شانگهای

رئیس سازمان توسعه تجارت می‌گوید رئیس‌جمهوری بعد از دیدار با اعضای پیمان شانگهای، دستورات جدیدی را در نحوه تعامل با این کشورها ارائه کرده است.

علیرضا پیمان‌پاک ضمن بیان این مطلب افزود: یکی از موارد مطرح در دیدار رئیسی با سران کشورهای عضو پیمان شانگهای، تسهیل در تجارت کالا بود؛ به‌طوری که از فرصت اجلاس استفاده و برای توسعه تجارت بین کشورهای عضو شانگهای اقدامات لازم انجام شود. همچنین بر توسعه تجارت و رفع موانع و چالش‌ها تاکید شد. وی با اشاره به رفع مشکلات مراودات مالی و بانکی گفت: براساس مذاکرات صورت گرفته با کشورهایی مثل روسیه، بلاروس و قزاقستان، مقرر شد از مسیرهای جایگزین استفاده کنیم. علاوه بر این حذف دلار و یورو در دستور کار قرار داده خواهد شد و به طرف‌های مقابل پیشنهاد استفاده از بیمه‌ها و کانال‌های مالی جدید که بانک مرکزی ما در نظر گرفته، ارائه شد. رئیس سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: رئیس‌جمهوری بر توسعه تجارت آزاد که در حوزه اوراسیا تجربه شده، تاکید داشتند. از آنجا که کشورهای اوراسیا اکثرا عضو سازمان شانگهای هستند، پیشنهاد شد بحث تجارت آزاد در حوزه شانگهای نیز دنبال شود.

وی گفت: موضوع دیگر استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی بین اعضای سازمان شانگهای است. تمرکز بر کریدور شمال-جنوب در چند ماه اخیر منجر به توسعه ظرفیت‌های ترانزیتی شده، اما باتوجه به وسعت کار نیازمند مشارکت اعضای شانگهای هستیم. پیمان‌پاک با بیان اینکه اعضای سازمان شانگهای آمادگی خود را برای مشارکت در توسعه زیرساخت‌ها اعلام کردند، درباره جذب سرمایه‌گذاری، بیان کرد: در جلسه رئیس‌جمهوری کشورمان با رئیس‌جمهوری روسیه، درباره کریدور شمال-جنوب بحث و بر دو موضوع تاکید شد؛ موضوع اول تکمیل خطوط راه‌آهن رشت-آستارا و موضوع دوم افزایش ناوگان دریایی در خزر و توسعه بنادر شمالی خزر بود. در حوزه شرق-غرب نیز مذاکرات جدی با کشور چین انجام شد تا این ظرفیت‌ها نیز توسعه یابند. همچنین مذاکراتی در راستای توسعه همکاری‌های گمرکی انجام شده که تمام این اقدامات منجر به توسعه تجارت و ایجاد درآمد پایدار برای جمهوری اسلامی خواهد شد. پیمان‌پاک درباره تشکیل بازار برق منطقه شانگهای نیز گفت: بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی جهان، از جمله ایران و روسیه عضو اتحادیه شانگهای هستند و بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی جهان مانند چین و هند نیز در این اتحادیه حضور دارند؛ بنابراین باید سازکاری برای همکاری‌های پایدار در حوزه امنیت انرژی تعریف شود.

رئیس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه موضوع امنیت غذایی نیز در این دیدارها موردتاکید قرار گرفت، خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهوری بر موضوعاتی مانند سلامت و امکان استفاده از ظرفیت‌های ایران در حوزه سلامت تاکید کردند تا صادرات تجهیزات پزشکی، داروهای بیوتکنولوژی و خدمات گردشگری سلامت به کشورهای عضو شانگهای صورت گیرد.

پول واحد شانگهای اثرگذاری تحریم را کم می‌کند

سفیر پیشین ایران در پکن نیز با اشاره به مزایای توسعه ارتباط با اعضای شانگهای گفت: در صورت پذیرش پیشنهاد ایران مبنی بر ایجاد پول واحد میان اعضای سازمان همکاری شانگهای، اثرگذاری تحریم‌های بانکی و سوئیفت کمتر خواهد شد.

جواد منصوری در گفت‌وگو با ایرنا درباره عضویت رسمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان همکاری شانگهای اظهار کرد: پیمان شانگهای به‌دلیل شرایط ژئوپلتیکی، جمعیتی و اقتصادی اعضای تشکیل‌دهنده آن، از سازمان‌های بسیار تاثیرگذار منطقه‌ای و بین‌المللی است و حضور چین و روسیه به‌عنوان اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اهمیت این پیمان می‌افزاید. سفیر پیشین ایران در چین افزود: از آنجایی که اعضای شانگهای اغلب کشورهای در حال رشد سریع هستند، تاثیرگذاری آنها در کشورهای افریقایی و امریکای جنوبی و حتی در بخش‌هایی از اروپا چشمگیر خواهد بود.

وی ادامه داد: عضویت رسمی ایران در این اتحادیه به‌دلیل نفوذ، قدرت اقتصادی و بازارهای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای فرصت بسیار مهم و حائزاهمیتی در اختیار کشورمان قرار می‌دهد. این کارشناس مسائل چین خاطرنشان کرد: روابط خوبی با اعضای سازمان همکاری شانگهای وجود دارد؛ به‌طوری که در یک تا ۲ سال گذشته این کشورها در خنثی‌سازی تحریم‌ها با ایران همکاری می‌کردند و غربی‌ها نیز بارها اعتراض خود را نسبت به این موضوع عنوان کرده‌اند.

منصوری رسمی شدن عضویت کشور ما در این اتحادیه در نشست اخیر اعضای شانگهای در سمرقند را بیانگر موفقیت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ارزیابی کرد و گفت: باتوجه به اینکه چند کشور عضو این اتحادیه همسایگان ایران هستند، این موضوع می‌تواند در توسعه روابط و تعاملات منطقه‌ای گشایش‌های قابل‌ملاحظه‌ای ایجاد کند.

این دیپلمات پیشین، درباره فرصت‌های اقتصادی عضویت ایران در پیمان شانگهای یادآور شد: حجم تجارت ایران و کشورهای عضو شانگهای در یک سال گذشته بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده و پیشنهاد ایجاد واحد پولی مشترک میان اعضا در حال بررسی است که با نهایی شدن آن، اثرگذاری سوئیفت و تحریم‌های بانکی کمتر خواهد شد.

منصوری خاطرنشان کرد: نخستین سال همکاری ایران با اعضای شانگهای در زمینه گسترش مبادلات گذشت؛ ضمن اینکه به‌تازگی اقدامات دیگری آغاز شده و به‌نظر می‌رسد در سال دوم، حجم مبادلات ۴۰ تا ۴۵ درصد افزایش یابد. کارشناس مسائل چین ادامه داد: در یک سال گذشته شاهد افزایش رفت‌وآمدهای سیاسی و منطقه‌ای هم بوده‌ایم و در مجموع عضویت رسمی ایران در پیمان شانگهای به لحاظ منطقه‌ای و بین‌المللی به سود کشور خواهد بود. منصوری با اشاره به رویکرد یکجانبه‌گرایانه امریکا در مقابل بیشتر اعضای پیمان شانگهای، گفت: تعاملات سیاسی و اقتصادی بر مسئله امنیت تاثیر مستقیم دارد و منافع مشترک اعضا در تداوم همکاری‌ها موثر خواهد بود. از آنجایی که بیشتر اعضای شانگهای دشمن مشترک دارند همکاری در موضوعات امنیتی و دفاعی دور از دسترس نیست.

سخن پایانی

کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در بیانیه نهایی بیست‌ودومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در ازبکستان، خواستار اجرای کامل و موثر برجام شدند. به گزارش مهر به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، در بخشی از این بیانیه آمده است: اعضا از طرف‌ها می‌خواهند به تعهدات‌شان در راستای اجرای کامل و موثر برجام پایبند باشند.