به‌عقیده فعالان و کارشناسان اقتصادی، مهم‌ترین رسالت این انجمن‌ها حمایت از فعالان صنفی و پیگیری مطالبات آنها از نهادهای دولتی مسئول است.امروزه در کشور ما تصمیمات اقتصادی اتخاذشده ازسوی دولت به‌ویژه در بخش معدن و صنایع معدنی منازعات، مناقشات و اعتراضات زیادی را در میان فعالان این حوزه برانگیخته است. در چنین شرایطی نقش انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی این حوزه برای انتقال درخواست‌ها و پیگیری مطالبات برای رفع موانع و سیاست‌گذاری‌های محدودیت‌آفرین بیش از پیش نمایان می‌شود.

صمت در این گزارش با فعالان و کارشناسان بخش معدن و صنایع معدنی درباره موارد مذکور گفت‌وگو کرد که در ادامه می‌خوانید:

رسالت اصلی تشکل‌ها

سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران در گفت‌وگو با صمت ضمن تشریح وظایف تشکل‌های صنفی بخش معدن و صنایع معدنی، به جایگاه فعلی آنها در کشور اشاره کرد و گفت: انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی وظایف متعددی بر دوش دارند اما مهم‌ترین رسالت آنها حفظ منافع و دفاع از اعضای صنف مربوطه در برابر دولت، رقبا و سایر مجموعه‌هایی که به هر نحوی ممکن است در تعارض با این افراد قرار بگیرند، است.

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران ضمن بیان این مطلب افزود: هر چه تعداد تشکل‌های صنفی در کشوری بیشتر باشد، بدون تردید فعالیت‌ها دقیق‌تر و با تناقض و تعارض کمتری پیش خواهند رفت، اما متاسفانه کشور ما نسبت به سایر کشورها به‌ویژه کشورهای توسعه‌یافته از تعداد تشکل‌های صنفی معدودتر و محدودتری برخوردار است و می‌توان گفت در بعضی موارد نیز جای خالی تشکل صنفی به‌شدت احساس می‌شود.

وی ادامه داد: طبق قانون تشکل‌ها باید در تصمیم‌گیری‌های دولتی برای اصناف مربوطه حضور داشته باشند، اما در کشور ما باوجود توصیه‌ به دولت برای مشورت با تشکل‌ها پیش از صدور بخشنامه یا تدوین مقررات، نهادهای دولتی به‌ویژه در بخش معدن و صنایع معدنی بدون مشورت و در نظر گرفتن نظرات تشکل‌ها و انجمن‌ها تصمیمات خود را اتخاذ می‌کنند.

راه طولانی تشکل‌های معدنی

این فعال معدنی در ادامه سخنان خود کم‌توجهی نهادهای دولتی متولی بخش معدن و صنایع معدنی به تشکل‌های صنفی این حوزه در تصمیمات و تدوین مقررات را نقطه ضعف مدیریت معادن خواند و گفت: همان‌طور که پیش‌تر اشاره کردم، وظیفه و سنت اصلی تشکل‌های صنفی دفاع از منافع اعضا است و برای حصول به این هدف، تشکل‌ها در کشور ما راهی طولانی پیش روی خود دارند.

صمدی افزود: تشکل‌ها و انجمن‌های صنفی در کشور ما به‌دلیل وجود مشکلات متعدد از جمله نادیده‌گرفته شدن توسط نهادهای دولتی، برای رسیدن به جایگاه واقعی و عمل به وظایف، تلاش بسیاری باید انجام دهند. دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران همچنین افزود: در بسیاری از موارد دیده شده که باوجود پیگیری‌ها، اعتراضات و اعلام نظر تشکل‌ها، متاسفانه دولت در تصمیم‌گیری‌ها راه متضادی رفته و این یک نقطه ضعف مهم برای مدیریت بخش معدن و صنایع معدنی محسوب می‌شود، در حالی که به‌عقیده من باید دولت و مجموعه‌های سازمانی و متولی اصناف، در برابر تشکل‌ها پاسخگو باشند.

اتاق بازرگانی، حامی تشکل‌ها

صمدی در ادامه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران را از مهم‌ترین حامیان تشکل‌های صنفی بخش معدن و صنایع معدنی معرفی کرد و گفت: تشکل‌های مرتبط با بخش معدن برای تشکیل و فعالیت به‌صورت قانونی باید از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران مجوز دریافت کنند.

دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران افزود: دیگر تمامی تشکل‌ها باید زیرنظر اتاق بازرگانی فعالیت کرده و ضمن رعایت قوانین، از وجود آن بهره‌ گیرند، چراکه اتاق بازرگانی ایران به‌دلیل قدرتمندی و شناخته‌شده‌تر بودن برای نهادهای دولتی، مهم‌ترین حامی تشکل‌های معدنی محسوب می‌شود. به‌گفته این فعال معدنی تاکنون نیز این تشکل بزرگ، حمایت‌های مناسبی از فعالان و انجمن‌های مرتبط با بخش معدن و صنایع معدنی داشته و امید آن می‌رود که این روند ادامه یابد.

نقش پررنگ تشکل‌ها

حجت‌الله دریانی، تحلیلگر بازار سرمایه و مدیرعامل زغال سنگ نگین طبس در گفت‌وگو با صمت اهمیت جایگاه اتحادیه‌ها و انجمن‌های معدنی را تشریح و بر نقش آنها در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی تاکید کرد و گفت: در صورتی‌که انجمن‌های معدنی به‌عنوان پایگاهی تخصصی مورد توجه فعالان این بخش قرار گیرند، می‌توانند به تصمیم‌گیری‌های کلان مرتبط با معادن کمک کرده و در سیاست‌گذاری‌های مهم این حوزه نقش موثری ایفا کنند. تحلیلگر بازار سرمایه ساماندهی فعالیت‌های معدنی، انتقال خواسته‌ها به نهادهای دولتی متولی معادن و پیگیری مطالبات فعالان این حوزه را مهم‌ترین وظایف انجمن‌ها و تشکل‌های صنفی معادن و صنایع معدنی خواند و گفت: به‌یقین اگر انجمن‌ها و تشکل‌های بخش معدن و صنایع معدنی به‌شیوه صحیح و تخصصی شکل بگیرند و بتوانند به‌سوی اهداف و وظایف خود حرکت کنند، نتایج مثبت و روشنی برای فعالیت‌های این عرصه رقم خواهد خورد.

دریانی در ادامه به نقش میانجی‌گری انجمن‌ها و اتحادیه‌های معدنی اشاره کرد. به‌عقیده او انجمن‌ها جایگاه واسطه را میان بخش خصوصی و نهادهای دولتی دارند.

او در این‌ باره گفت: یکی از نقش‌های مهم انجمن‌ها و اتحادیه‌های معدنی، واسطه‌گری و میانجی‌‌گری بین سازمان‌های دولتی و فعالان بخش خصوصی برای پیگیری مطالبات است. مدیرعامل زغال سنگ نگین طبس ضمن بیان این موارد گفت: انجمن زغال‌سنگ ایران طی ۳ سال گذشته نقش پررنگی در اقدامات توسعه‌ای بخش زغال سنگ و رفع مشکلات فعالان این بخش داشته است.

اهمیت استراتژیک بودن مواد معدنی

این فعال معدنی در ادامه صحبت‌های خود به اهمیت حوزه هر انجمن و اتحاد معدنی اشاره کرد. او معتقد است شاخصه استراتژیک بودن هر ماده معدنی تاثیر مستقیمی بر قدرت تشکل فعالان آن ماده معدنی می‌گذارد. دریانی درباره این موضوع توضیح داد: توان انجمن‌ها و اتحادیه‌های معدنی در پیگیری مطالبات و انواع چانه‌زنی‌ها با نهادهای دولتی، بستگی به حوزه کاری فعالان آن دارد؛ به‌بیانی ساده‌تر اگر حوزه‌ای نقش مهمی در ارزآوری و تولید در کشور داشته باشد، فعالان آن بخش از قدرت بیشتری برای پیگیری مطالبات و رفع مشکلات‌شان برخوردارند.

مدیرعامل زغال سنگ نگین طبس تاکید کرد: انجمن‌های صنفی حوزه‌های استراتژیک، به سبب دارا بودن جایگاه مهم در اقتصاد کشور، توانایی بیشتری برای جهت‌دهی به فعالیت‌های صنفی مربوطه، واسطه‌گری میان فعالان بخش خصوصی و نهادهای دولتی و در نهایت پیگیری مطالبات و رفع مشکلات دارند. دریانی در ادامه سخنان خود این ویژگی را به بخش معدن و صنایع معدنی نیز تعمیم داد و تصریح کرد: در بخش معدن و صنایع معدنی نیز هر چه ماده معدنی یا ارزش افزوده آن، به‌اصطلاح استراتژیک‌تر باشد و در سیاست‌گذاری‌های کلان اقنصادی کشور سهم مهم‌تر و بیشتری داشته باشد، انجمن‌های صنفی و اتحادیه‌های آن قدرت بیشتری در تعامل با نهادهای دولتی و حل مشکلات موجود دارند.

این فعال معدنی افزود: نباید فراموش کرد که عکس این موضوع نیز صادق است و انجمن بخش‌های کم‌اهمیت، قدرت و نفوذ کمتری در تعامل با نهادهای دولتی برای پیگیری مطالبات دارند.

سخن پایانی

توجه به جایگاه تشکل‌های معدنی و اعطای قدرت‌های قانونی به آنها ضمن کمک به فعالان برای رفع مشکلات، معادن را به سمت توسعه و آینده‌ای روشن رهنمون خواهد کرد.