آژانس‌داران ایرانی می‌گویند بازار سفر ایرانی‌ها به ترکیه همچنان داغ است. هزینه سفر ترکیه بارها با سفر به مقاصد زیارتی مقایسه و حتی اظهارنظرهایی درباره اختصاص یارانه از سوی ترکیه به پروازهای مسیر ایران، مطرح شده است.

پروازهایی که یارانه می‌گیرند

چندی پیش، یک مقام دولتی گفته بود ترکیه به پروازهای ایران یارانه می‌دهد، برای همین نرخ سفر به این کشور در قیاس با عراق پایین‌تر است. سیدصادق حسینی، رئیس سازمان حج و زیارت که ارزان‌سازی سفر عتبات در دستور کاری وی قرار دارد، بارها نسبت به هزینه بلیت پروازهای عراق معترض شده و در اظهارنظری به مقایسه آن با پروازهای ترکیه پرداخته و گفته بود: «درباره این انتقاد از وزیر راه و رئیس سازمان هواپیمایی سؤال کردم و پاسخ آنها این بود که دولت ترکیه به پروازهایی که در مسیر ایران است، به‌صورت مشخص، یارانه فوق‌العاده‌ای می‌پردازد. اگر هزینه پرواز به ترکیه ۱۰ میلیون تومان است، ۴ میلیون از مسافر دریافت می‌شود و ۶ میلیون دیگر را دولت ترکیه پرداخت می‌کند، زیرا معتقد است این هزینه از محل خرید گردشگر‌ها، جبران می‌شود؛ بنابراین نرخ پروازهای ترکیه پایین‌تر از سایر کشورهاست.» به‌گزارش ایسنا، رصد تورهای ترکیه در آژانس‌های مسافرتی، نشان می‌دهد در شهریور ۱۴۰۱، با وجود افزایش نرخ بلیت یک‌طرفه هواپیما در مسیر تهران-استانبول که از مرز ۱۰ میلیون تومان عبور کرده و نرخ تورهای گردشگری این کشور را نیز تحت‌تاثیر قرار داده، سفر به این کشور همچنان با استقبال روبه‌رو بوده است. مدیر داخلی یکی از آژانس‌های گردشگری در تهران به ایسنا گفت: نرخ پرواز و تور ترکیه در ماه پایانی تابستان با افزایش قابل‌توجهی مواجه شد، اما همچنان مردم از آن استقبال کردند. حتی با نزدیک شدن به پایان تابستان، بازار سفر به ترکیه همچنان داغ است. سوای همه بحث‌ها و انگیزه‌هایی که برای سفر به خارج از کشور وجود دارد، هزینه سفرهای داخلی را نباید در این انتخاب بی‌تاثیر دانست؛ وقتی هزینه یک سفر داخلی تقریبا برابر با سفر خارجی می‌شود، در حالی‌ که کیفیت سفر خارجی بالاتر است، طبیعتا انتخاب مردم سفر خارجی خواهد بود.

مسئله تقاضاست، نه یارانه

صمتحرمت‌الله رفیعی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران نیز اختصاص یارانه از سوی ترکیه به پروازهای مسیر ایران را رد کرد و به ایسنا گفت: در پروازها و سفر ترکیه آن هم در مسیر ایران، اصلا موضوع اختصاص یارانه از سوی دولت ترکیه مطرح نیست، بلکه مسئله تقاضاست که قیمت‌ها را رقابتی کرده است.

او اظهار کرد: آژانس‌هایی که پرواز ترکیه را چارتر کرده‌اند، در دو ماه تابستان زیان دیده‌اند، هرچند تعداد مسافران این مسیر قابل‌توجه بوده، اما با توجه به تعداد زیاد پروازها، شرکت‌های هواپیمایی که در این مسیر کار می‌کنند، ناچار نرخ را به‌گونه‌ای تعیین می‌کنند که به تقاضا جواب دهد و بیشتر، قیمت‌ها رقابتی تعیین می‌شود. این‌طور نیست که یارانه‌ای روی پرواز داده شود و نرخ آن پایین آمده باشد، رقیب در این مسیر زیاد بوده و قیمت‌ها رقابتی است.

رفیعی در عین حال این نکته را یادآور می‌شود که البته دولت ترکیه با توجه به اهمیتی که برای صنعت گردشگری قائل است، تسهیلاتی برای فعالان گردشگری این کشور، از جمله هتل‌ها قائل شده تا نرخ تمام‌شده برخی خدمات سفر در این کشور کاهش پیدا کند که این تسهیلات به همه گردشگران تعلق می‌گیرد، نه فقط ایرانی‌ها.  رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران ادامه می‌دهد: یک عده این سوال را مطرح می‌کنند که چرا نرخ بلیت پرواز ۷ ساعته آنتالیا در ترکیه حدود ۷، ۸ میلیون تومان است، اما پرواز ۲ ساعته عراق، ۶ میلیون تومان.

شاهد بودید که حتی برای اربعین وزیر راه محکم ایستاد و نرخ پرواز عراق را ۶ میلیون تومان اعلام کرد. مسئله این است که فرودگاه نجف در قیاس با فرودگاه‌های ترکیه، گران‌تر است و بلیت پرواز این مسیر هم طبیعتا نرخ بالاتری دارد. وی در ادامه اظهار کرد: اینکه برخی مسئولان همچون رئیس سازمان حج و زیارت گفته‌اند به پروازهای ترکیه یارانه می‌دهند که ارزان‌تر از عراق تمام شود، صحت ندارد. موضوع این است که دولت ترکیه به هتل، هواپیما و آژانس مسافرتی تسهیلات می‌دهد، مالیات را حذف می‌کند، عوارض نمی‌گیرد و اقدامات حمایتی مشابه انجام می‌دهد، طبیعتا قیمت‌ها ارزان‌تر می‌شود، اما فرودگاه نجف به بهانه خصوصی بودن، نرخ اضافی از مسافر می‌گیرد.

از سوی دیگر هم، تعداد شرکت‌های هواپیمایی و پروازهای چارتر شده در مسیر عراق در قیاس با ترکیه زیاد نیست که نرخ را رقابتی کنند، وگرنه عراق مسافر زیادی دارد.  رفیعی این نکته را هم یادآور شده که مسافران ترکیه از هر قشری هستند و مردمی که به این کشور می‌روند، فقط دنبال تفریح و خوشگذرانی نیستند. از سویی، وقتی هزینه سفر در ایران بالاست و نرخ سفر به یک جزیره با سفر به استانبول برابری می‌کند، طبیعی است مردم سفر به یک کشور خارجی را که خدمات باکیفیت‌تری به مسافر می‌دهد، انتخاب کنند.

سخن پایانی

براساس آمار وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، ایران رتبه پنجم کشورهای پرسفر به ترکیه را به خود اختصاص داده است. پیش از ایران، گردشگران آلمانی، روسی، بریتانیایی و بلغاری‌ها هستند که بیشترین سفر را به ترکیه دارند. ترکیه به‌تازگی آمار داده که سفر گردشگران امریکایی به این کشور هم رکورد زده است. داده‌های سازمان آمار ترکیه نیز حاکی از این است که شهروندان روسیه، ایران و عراق به ترتیب بیشترین خریدار ملک در این کشور بوده‌اند. پایین آمدن ارزش لیر باعث شده ترکیه به مقصد محبوب‌تری برای مسافران خارجی تبدیل شود. از سویی، تمرکز اصلی برنامه اقتصادی اردوغان، افزایش تعاملات مالی با سایر کشورها برای مقابله با تورم و نرخ سود است، بر همین اساس، سودهای صنعت گردشگری برای اقتصاد ترکیه حیاتی به‌شمار می‌رود.