پس از کش‌وقوس‌های فراوان در زمینه استقلال مس آذربایجان، سفر رئیس‌جمهوری به آذربایجان شرقی و پیگیری‌های مجدانه مدیریت ارشد استان کارساز شد و رویاهای مردم این خطه در حال تحقق است و انتظار بیش از ۱۵ ساله آنان، غروب و رویاهای مسی مردم طلوع می‌کند. مدافعان این طرح معتقدند اشتغال، توسعه و تحول منطقه‌ای، درآمدهای چند هزار میلیاردی، توسعه صادرات، کمک به پیشرفت سایر شاخه‌های معدنی و صنعتی از جمله فواید استقلال مس به‌شمار می‌رود.

استقلال مس سونگون در حال تحقق است

زین‌العابدین خرم در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: استقلال مس سونگون به‌عنوان هلدینگ و شرکت، مستقل از دستاوردها و انتظارات استانی بود که در حال تحقق است. خرم ادامه داد: آورده‌هایی برای توسعه کامل مجتمع، ایجاد شهرک‌های پایین‌دستی و حقوقی که باید به‌صورت قانونی به استان برگردد، مطالباتی است که در حال پیگیری و تحقق آن از مجاری قانونی هستیم. استاندار آذربایجان‌شرقی یادآور شد: موضوع توسعه نباید مغفول واقع شود و باید متناسب با ذخایر و اکتشافاتی که انجام می‌شود توسعه نیز شکل بگیرد. عابدین خرم با اشاره به نشست اخیر خود با معاون اجرایی رئیس‌جمهوری گفت: در این نشست پیگیری‌های مصوبات اتفاق افتاد؛ بر این اساس از ابعاد مختلف شهر ورزقان، کلیبر، اهر و آذربایجان شرقی بر محور توسعه با منتفع شدن از ذخایر مس استان حرکت خواهند کرد. استاندار آذربایجان‌شرقی تاکید کرد: با تحقق این مصوبات بارقه امیدی در حوزه‌ معادن استان ایجاد شده است. وی افزود: سند ساختار مس آذربایجان پیشنهاد شده و اکنون اساسنامه دارد و این اساسنامه تحویل مدیرعامل شرکت ملی مس ایران شده تا به لحاظ حقوقی بررسی و موارد احتمالی اعلام و برطرف شود. خرم یادآور شد: حقوق معادن به لحاظ قانونی مشخص است و باید بخشی از این حقوق در منطقه وقوع معدن هزینه شود و به منطقه بهره برساند اما متاسفانه واقعیت این است که در سال‌های گذشته از این ظرفیت بی‌بهره مانده‌ایم.

گام آخر برای استقلال مس سونگون

معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان شرقی نیز گفت: با پیگیری‌های استاندار آذربایجان‌شرقی دستور رئیس‌جمهوری برای تاسیس شرکت مستقل مس آذربایجان، در یک قدمی اجرای کامل قرار گرفته و یکی از جدی‌ترین مطالبات مردم منطقه و استان یعنی تزریق درآمدهای معدن مس سونگون به آذربایجان شرقی جامه عمل می‌پوشد. جواد رحمتی اظهار کرد: در ادامه پیگیری‌های مدیریت ارشد آذربایجان‌شرقی برای اجرایی شدن دستورات مساعد رئیس‌جمهوری و مصوبات سفر استانی که جلب نظر شرکت ملی مس برای انجام تغییرات لازم در ساختار شرکت‌های تابعه برای تاسیس شرکت مستقل مس آذربایجان در عین تامین اعتبار لازم برای طرح‌های توسعه این مجتمع را به همراه داشت، جلسه مهمی به ریاست صولت مرتضوی، معاون اجرایی و سرپرست نهاد ریاست جمهوری با حضور استاندار آذربایجان‌شرقی، مدیرعامل شرکت ملی مس ایران و برخی مدیران ملی و استانی برگزار شد.وی افزود: دستور رئیس‌جمهوری برای استفاده از درآمدهای مس سونگون در دیگر بخش‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای منطقه و استان نیز مورد توجه قرار گرفت. رحمتی با اشاره به روش‌های مورد بررسی در این زمینه افزود: حقوق دولتی معادن و استفاده از ماده ۱۴۸ قانون مالیات‌های مستقیم برای احتساب هزینه‌کردهای شرکت مس سونگون در منطقه به‌عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی از جمله این روش‌ها بوده و در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی این شرکت در منطقه نیز توافقاتی صورت گرفته است. معاون استاندار با بیان اینکه پایدار شدن بودجه‌های موردنیاز برای طرح‌های توسعه و فرآوری مس سونگون از محل حقوق دولتی دریافتی در قالب بودجه سالانه از دیگر موارد طرح‌شده در این جلسه بود، گفت: میزان این اعتبارات در بودجه امسال ۱۵ درصد در نظر گرفته شده بود که مقرر شده این اعتبارات در بودجه‌های سنواتی آینده نیز لحاظ شود. در این صورت تحول مهمی در زمینه اعتبارات استانی حاصل از درآمدهای معدن مس اتفاق خواهد افتاد. این اعتبارات می‌تواند در طرح‌های توسعه‌ای مجتمع و بخش عمرانی استان مورد استفاده قرار گیرد.

افزایش گردش مالی آذربایجان‌شرقی

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نیز گفت: با تکمیل زنجیره تولید در مس سونگون، از محل عوارض و مالیات حاصل از فروش تا ۳۵ هزار میلیارد تومان در سال به گردش مالی استان اضافه خواهد شد. صابر پرنیان اظهار کرد: سرمایه‌گذاری و تکمیل زنجیره تولید در هر یک از بخش‌های تولیدی و صنعتی استان منجر به خلق ثروت و در نهایت رفاه و آسایش عمومی خواهد شد. در همین حال مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران درباره تشکیل شرکت مس آذربایجان به سوابق این موضوع اشاره کرد و گفت: وزیر صمت به شرکت ملی مس ایران تکلیف کرده که این بحث که مطالبه جدی مسئولان و نمایندگان استان آذربایجان شرقی است، به‌طور جدی دنبال شود. در این راستا کارگروهی متشکل از متخصصان برای بررسی ابعاد حقوقی موضوع تشکیل شده و تا یک ماه و نیم آینده گزارش نهایی آن ارائه خواهد شد. علی رستمی حضور رئیس‌جمهوری در مجتمع مس سونگون را نقطه عطفی در تاریخ این مجتمع و کل صنعت مس کشور و نشانه اهتمام ویژه رئیسی به توسعه این صنعت عنوان کرد و گفت: اهتمام ویژه و جدی استاندار و مدیران آذربایجان شرقی به توسعه صنعت مس، در راستای منویات رهبر معظم انقلاب است. مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران اعلام کرد: از ابتدای امسال، امور مالیاتی مجتمع مس سونگون در استان اجرایی و عملیاتی شده و برای تمرکز حساب‌های این مجتمع در بانک‌های استان نیز نهایت تلاش خود را می‌کنیم. وی از برنامه‌ریزی شرکت ملی مس ایران برای احداث یک نیروگاه خورشیدی ۳۰۰ مگاواتی و راه‌اندازی خط تولید سلول‌های خورشیدی در استان آذربایجان شرقی خبر داد و گفت: صنعت مس جزو کم‌مصرف‌ترین صنایع است و آلایندگی آن هم نسبت به صنایع دیگر بسیارکم است. مدیرعامل شرکت ملی مس ایران درباره ایجاد صنایع پایین‌دستی مس در استان نیز گفت: ایجاد این صنایع جزو برنامه‌ها و اهداف اصلی شرکت است و در کنار آن آمادگی داریم در هر پروژه پایین‌دستی با سرمایه‌گذاران بخش خصوصی مشارکت کنیم.

سخن پایانی

ذخایر معدن مس سونگون 4 میلیارد تن برآورد شده و با وضع فعلی، استخراج کل این ذخایر ۱۵۰ سال طول می‌کشد. مسئولان می‌گویند بنا دارند طبق اقتضای بخش معدن، این مدت را به ۵۰ سال کاهش دهند؛ از همین رو باید ظرفیت استخراج را به 3 برابر وضع فعلی یعنی ۹۰۰ هزار تن برسانند و در کنار آن، اجرای پروژه ذوب و تولید کاتد مس هم جزو برنامه‌هاست که تلاش می‌شود تا 3 سال آینده این آرزوی دیرینه مردم منطقه برآورده شود. باتوجه به موارد یادشده شرکت ملی مس ایران اعلام آمادگی کرده بعد از اکتشاف ذخایر معدنی، طبق تجربه‌های مشابهی که در دنیا وجود دارد، جنگل‌ها را احیا کند؛ بنابراین در این فرصت تاریخی، نباید اجازه دهیم که توسعه صنعت مس با تعلل و وقفه مواجه شود.