بحران بی‌آبی در یک قدمی ایران
آنچه امروزه در محافل بین‌المللی بسیار بر آن تاکید شده بحران کمبود آب شیرین در جهان است که از آن به‌عنوان مهم‌ترین عامل جنگ‌های مناطق خشک جهان یا به‌اصطلاح «جنگ آب» یاد شده است. از آنجایی که ایران و کشورهای منطقه خاورمیانه روی کمربند قرمز خشکسالی قرار دارند، وقوع چنین جنگی در صورت نبود مدیریت در بهره‌برداری بهینه منابع آبی کشور خیلی دور از ذهن نیست.
از سوی دیگر خشکسالی که خود عامل مولد قحطی است، می‌تواند در بلندمدت به یکی از عوامل «جنگ داخلی» در هر کشوری تبدیل شود. با این نگاه می‌توان به اهمیت این مایه حیات پی برد. براساس موارد یادشده کمبود آب معضلی بسیار جدی است که می‌تواند یک کشور را به‌شدت بی‌ثبات کند که بارزترین نمونه این مسئله کشور سوریه است. از سال ۲۰۰۶ به این سو، این کشور ۵ سال مداوم دچار خشکسالی شدید شد، در حالی که رود فرات که رودخانه اصلی سیراب‌سازی این کشور است، مورد بهره‌برداری کشورهای همسایه مانند ترکیه و عراق قرار گرفت و در ادامه توسعه خشکسالی برخی از شهروندان سوری مجبور به کوچ اجباری شدند.
شواهد حاکی از آن است که هنوز جایگاه آب در جهان و ارزش و اهمیت آن جا نیفتاده، این در حالی است که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند از سال ۲۰۵۰ میلادی آب به‌تدریج جایگاه نفت را به‌عنوان نخستین ماده تجاری جهان بگیرد.
بحران آب در وهله نخست از مدیریت نادرست منابع و در مرحله بعد از افزایش جمعیت و محدودیت جغرافیایی و طبیعی منابع آب نشأت می‌گیرد. برای غلبه بر این بحران لزوم مدیریت یکپارچه منابع آبی کشور و داشتن یک چشم‌انداز مدیریتی آب و در نهایت صرفه‌جویی در تمامی بخشهای مصرف آب امری ضروری به‌نظر می‌رسد. در این شرایط گاهی نبود تفکر سیستمی باعث می‌شود سازمان‌ها و وزارتخانه‌ها همسویی لازم را نداشته باشند و در نبود برنامه‌ریزی‌های منسجم، ضربات جبران‌ناپذیری بر روند توسعه کشور وارد آید.
برای رفع و مدیریت بحران آب نیز در گام نخست باید برای مصرف بهینه فرهنگ‌سازی شود. در تمام دنیا، کشورهایی در زمینه مصرف آب موفق بوده‌اند که دست به روش‌های توسعه پایدار زده‌اند و هر بارگذاری جمعیتی براساس منابع محیط‌زیستی هر منطقه‌ای انجام شده است.
در میان اخبار
در طبقه‌بندی سهم مصرف آب نیز به آمار قابل‌توجهی می‌رسیم. سهم ۹۱ درصدی کشاورزی، ۶ درصدی شرب و ۳ درصدی صنعت و خدمات از آب حاکی از نحوه مصرف این مایه حیات در بخشهای مختلف است. باید به این نکته نیز توجه داشت که موضوع بحرانی در این تقسیم‌بندی هدررفت آب در حوزه کشاورزی است. براساس آمار راندمان آبیاری کشاورزی در ایران تنها ۳۵ درصد است، در حالی که راندمان آبیاری کشاورزی براساس استاندارد جهانی ۷۰ درصد است. این یعنی راندمان آبیاری کشاورزی در ایران نصف راندمان جهانی است. به این ترتیب تنها راه برون‌رفت از وضعیت فعلی مصرف آب در حوزه کشاورزی اصلاح سیستم‌های آبیاری و تغییر رویکرد از روش‌های سنتی به روش‌های مدرن است. مقایسه استانداردهای جهانی و آنچه در این صنعت در ایران رخ می‌دهد، حکایت از هدر رفت سرسام‌آور آب در بخش کشاورزی دارد.
به‌علاوه اینکه در تمام دنیا حق‌آبه‌ها دائم در حال بازنگری است، اما در ایران بعد از ارائه مجوز حفر چاه، بازتخصیص صورت نمی‌گیرد. تا زمانی که به مسئله بازتخصیص و افزایش تعرفه آب توجه نشود، مسئله کمبود منابع آبی کشور حل نمی‌شود.
همچنین براساس آمار و شاخص‌های بین‌المللی هر کشوری که بیش از ۴۰ درصد منابع تجدیدپذیر خود را مصرف کند با بحران کم‌آبی مواجه خواهد شد؛ بنابراین ایران که بیش از ۷۲ درصد منابع آب تجدیدپذیر خود را مصرف کرده، از کم‌آبی هم عبور کرده است. این موضوع نشان‌دهنده مدیریت غلط در زمینه آب است و بحران تامین آب که تا همین ۲ دهه اخیر به‌عنوان دومین بحران پیش روی کشور مطرح بود امروزه به بحران اصلی کشور تبدیل شده و مشکلات زیادی به‌ویژه در بخش کشاورزی به‌وجود آورده است.
