ایران‌خودرو دیزل بنز ۲۶.۲۴ یا ۱۹.۲۴ تولید می‌کند که بسیار قدیمی است و برای آتش‌نشانی قدرت مانور ندارد. این گروه تاکید می‌کنند اگر ناچار به خرید باشیم، از سفارش محصول تا تولید و تحویل آن یک بازه زمانی ۸ ماه نیاز داریم که تولید در چنین شرایطی با مشکل مواجه است؛ بنابراین با وجود نیاز به نوسازی و بهسازی تجهیزات ایمنی خودروهای آتش‌نشانی، سفارشی وجود ندارد، چراکه کمبود نقدینگی اجازه خرید نمی‌دهد.

مشکل تولید پابرجاست

سیدمنصور امامی، عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش‌نشانی درباره تجهیزات ایمنی به صمت گفت: خودرو آتش‌نشانی از دو قسمت اصلی و چند بخش فرعی تشکیل شده‌؛ بخش اصلی شاسی و قوای نیرومحرکه که دارای اهمیت بسیاری است. در این حوزه در داخل کار خیلی زیادی انجام نشده اینکه قدرت لازم را در عملکرد اطفاحریق داشته باشند.

وی افزود: در تولید خودروهای آتش‌نشانی مشکل داریم و معمولا خودروسازان این نوع خودروها را وارد می‌کنند.

این فعال صنعت با بیان اینکه در این بخش پیشرفتی حاصل نشده، ادامه داد: این مسئله مربوط به مشکل کلان صنعت خودرو کشور است؛ بنابراین مدل‌ها قدیمی شده اما شرکت‌ها نتوانستند در این زمینه خود را بروزرسانی کنند.

وی اضافه کرد: در حال‌حاضر یکی از چالش‌های اساسی خودروهای آتش‌نشانی از رده خارج کردن ماشین‌های قدیمی و جایگزینی آنها با مدل‌های جدیدتر است.

هوشمندسازی تجهیزات

امامی در ادامه سخنان خود به بخش دوم خودروهای آتش‌نشانی اشاره کرد و گفت: در تولید تجهیزات ایمنی این نوع خودروها پیشرفت بیشتری در داخل حاصل شده است. به‌عنوان مثال، مدیریت آبپاش‌ها هوشمندسازی شده و مجهز به کنترل از راه دور هستند؛ علاوه‌بر اینکه به لحاظ کیفیت قابل رقابت با نمونه‌های خارجی نیز هستند.

عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش‌نشانی عنوان کرد: پس از حادثه پلاسکو ۵ تا ۶ شرکت داخلی با مشارکت یکدیگر سعی کردند استانداردهای لازم برای آبپاش‌ها را تدوین کنند. پیش از این مولفه‌های استاندارد تدوین نشده بود.۲ تا ۳ سال روی این پروژه کار کردند تا در نهایت مولفه‌های استانداردی آن آماده شد.

او یادآور شد: آزمایشگاه‌ها برای تست تجهیزات آبپاش هم راه‌اندازی شده و مشکلات کمتری در این‌باره داریم.

داخلی‌سازی تجهیزات

امامی با بیان اینکه خرید خارجی در حوزه تجهیزات ایمنی ساختمان‌ها هم به کمترین میزان خود رسیده، گفت: پیش‌تر این تجهیزات ۱۰۰ درصد وارداتی بود و با داخلی‌سازی آنها به ویژه در چند سال اخیر وابستگی ارزی در حال کاهش است.

عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش‌نشانی اظهار امیدواری کرد تا دو سال آینده بیش از ۸۰ درصد این قطعات در داخل تولید شوند.

این فعال صنعت ایمنی در بخش دیگری از سخنان خود در حوزه خودروهای آتش‌نشانی، گفت: در چند سال اخیر موفق به نوسازی خودروهای آتش‌نشانی نشده‌ و به لحاظ فناوری، مانند تجهیزات ایمنی ارتقا پیدا نکرده‌اند. ساختمان‌ها آتش می‌گیرند و امکانات لازم برای اطفاحریق بهنگام وجود ندارد. بنابراین می‌توان گفت در این بخش امکانات موجود، پاسخگو نیست.

امامی درباره تغییرات فناوری در خودروهای آتش‌نشانی در جهان گفت: مهم‌ترین موضوع هوشمندسازی این خودروهاست. به‌عنوان مثال، خودروهای به‌روز هنگام رانندگی هم می‌توانند عملیات اطفاحریق داشته و دیگر لازم نیست یکجا ثابت ایستاده باشند. همچنین در جهان امروز که ساخت برج‌های چند طبقه در حال افزایش است نردبان‌های بسیار بلند طراحی و در تجهیزات ایمنی خودروهای آتش‌نشانی برای ساختمان‌های برطرف مورد استفاده قرار می‌گیرند. 

حتی به‌تازگی پهپادهایی برای این کار ساخته شده که خودروهای آتش‌نشانی را پشتیبانی می‌کنند و اطلاعات لازم را در اختیار آنها قرار می‌دهند. 

عضو اتحادیه صنف تولیدکنندگان و فروشندگان لوازم ایمنی و آتش‌نشانی اضافه کرد: این پهپادها نخست به شناسایی نقطه حریق و طبقه موردنظر می‌پردازند و سپس خودروهای آتش‌نشانی وارد عمل می‌شوند؛ بنابراین پیشرفت‌های زیادی در حوزه فناوری خودروهای آتش‌نشانی در جهان رخ داده است. 

تولید حداقل تجهیزات ایمنی

در ادامه علیرضا صادقی از مدیران فنی حوزه تولید تجهیزات ایمنی درباره داخلی‌سازی و فناوری این تجهیزات به صمت گفت: تجهیزات ایمنی اصلی خودروهای آتش‌نشانی مانند پمپ، مانیتور و... در داخل ساخته می‌شود و تولیدکنندگان سعی در بروزرسانی محصولات داشته‌اند. آنها با مهندسی معکوس به این فناوری دست پیدا کرده‌اند.

وی افزود: با وجود ارتقای محصولات ایمنی در داخل متاسفانه در ۲ تا ۳ سال اخیر واحدهای فعال صنعتی در تجهیزات ایمنی برای خودروهای آتش‌نشانی خیلی فعالیت نداشته زیرا بازار تقاضا ندارند.

صادقی با بیان اینکه سفارش‌گذاری‌ها به حداقل رسیده، گفت: تولید خودروهای آتش‌نشانی در داخل متوقف شده از این‌رو در بخش تامین قطعات و تجهیزات ثبت‌سفارشی انجام نمی‌شود. فقط به شکل محدود برای تعمیر و نوسازی این خودروها سفارش‌گذاری انجام می‌شود که عدد بزرگی نیست.

این مدیر فنی حوزه تولید تجهیزات ایمنی با اشاره به گزارش‌های ارسال شده عنوان کرد: گزارش‌ها حاکی از کمبود خودروهای آتش‌نشانی در کشور بوده و اینکه ظرفیت تامین این خودروها به حداقل رسیده، زیرا کمبود نقدینگی تولید و تامین این خودروها را با معضل اساسی روبه‌رو کرده است.

الزام استانداردهای پنجاه‌ویک‌گانه

این مدیر فنی تجهیزات ایمنی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به مولفه‌های استاندارد در تجهیزات ایمنی، تصریح کرد: استانداردسازی تجهیزات ایمنی دارای دو بخش است؛ یکی مربوط به الزامات و استانداردهای مربوط به تجهیزات خودروهای آتش‌نشانی و بخش دوم مربوط به استاندارد کل این خودروهاست.

او گفت: در حوزه ایمنی خودروها خود خودروسازان باید اظهارنظر کنند که شامل استانداردهای پنجاه‌ویک‌گانه است. خودروساز برای دریافت مجوز تولید ملزم به رعایت این استانداردهاست اما در حوزه تجهیزات آتش‌نشانی پشت این خودروها، مولفه‌های استانداردی در حال تدوین بوده و هنوز به سرانجام نرسیده است.  صادقی خاطرنشان کرد: الزامات تجهیزات ایمنی خودروهای آتش‌نشانی براساس استانداردهای اروپایی است. 

سامانه تدوین استاندارد

همان‌طور که آمد یکی از مشکلات حوزه تجهیزات ایمنی مربوط به مولفه‌های استاندارد بوده و عنوان می‌شود مشکلات مربوط به مولفه‌های استاندارد تجهیزات ایمنی است. پیمان پیرایش، مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد در این باره به صمت گفت: هر آنچه در سامانه تدوین استاندارد در سازمان ملی استاندارد برای تدوین مولفه‌ها استاندارد ملی پیشنهاد می‌شود مورد بررسی و مطالعه قرار می‌گیرد. وی افزود: این پیشنهاد می‌تواند از سوی تولیدکنندگان، بهره‌برداران، واردکنندگان، متخصصان، دانشگاهیان و... باشد؛ بنابراین هرگاه پیشنهادی در این سامانه ثبت می‌شود براساس مقررات، در سازمان کمیته‌ای تشکیل می‌شود و از تمام ذی‌نفعان دعوت شده و مباحث به بحث گذاشته می‌شود. او ادامه داد: اگر آن پیشنهاد مورد موافقت همه قرار بگیرد و طرح رای آورد دبیر کمیته هم تعیین شده و تدوین مولفه‌ها به این کمیته واگذار می‌شود.

همکاری و مشارکت‌

مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد، تصریح کرد: یکی از نهادها که با سازمان ملی استاندارد همکاری بسیار نزدیکی دارد سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران است. این ارتباط هم به‌دلیل تایید تجهیزات ثبت شده در وندورلیست آنهاست. وی در توضیح بیشتر عنوان کرد: وندورلیست، فهرستی است که سازمان آتش‌نشانی اعلام می‌کند مثلا استفاده از فلان سنسور یا فلان کپسول از نظر این سازمان مجاز است. با این تایید، تولیدکننده می‌تواند آن را بسازد و واردکننده هم وارد کند. او ادامه داد: چون آتش‌نشانی یک سازمان واحد ندارد هر استان تشکیلات جدا داشته که زیر نظر شهرداری‌ها اداره می‌شود. از این‌رو تقریبا تمام نگاه‌ها به سوی سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران است. او گفت: همکاری سازمان ملی استاندارد با سازمان مذکور بسیار نزدیک بوده و تفاهنامه امضا شده و در نتیجه برای اعتباربخشی‌ به برندها مکاتبات به‌طور مستمر انجام می‌شود. وی اظهارکرد: سازمان ملی استاندارد هم موارد پیشنهادی را بررسی و پاسخ خود را اعلام می‌کند.

چگونگی تدوین استانداردها

پیرایش درباره تدوین استانداردها ادامه داد: هر نهاد از تولیدکننده تا دانشگاه وقتی احساس نیاز کند و با بررسی بازار متوجه شود برای موردی در داخل استاندارد ملی نداریم با ثبت نظر در سامانه سازمان استاندارد می‌تواند پیگیر موضوع باشد.

مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد در ادامه یادآور شد: خیلی وقت‌ها استانداردهای ملی از منابع معتبر جهانی مانند استانداردهای ISO، اتحادیه اروپا و... تدوین می‌شود و خیلی مواقع هم استانداردی وجود ندارد. از این‌رو بنا به مقتضیات ملی، فرهنگی و جغرافیا اگر استاندارد بین‌المللی مورد نظر وجود نداشته باشد این استانداردها به شکل پژوهش‌محور، پروژه به پژوهشگاه سازمان ملی استاندارد واگذار می‌شود و پس از نتایج تحقیقات استانداردهای مورد نظر تدوین و نوشته می‌شود. 

پیشنهادها بررسی می‌شود

مدیرکل نظارت بر اجرای استاندارد صنایع فلزی سازمان ملی استاندارد در پاسخ به این پرسش که این موضوع که مولفه‌های استاندارد در حوزه تجهیزات ایمنی در سطح خیلی پایینی قرار دارد و تمام شاخص‌ها هنوز تعیین نشده، چقدر صحت دارد، گفت: چنین ادعایی کمی بی‌انصافی است. فضای کار فراهم است و باید پرسید کسانی که چنین ادعایی دارند، چرا مشارکت ندارند. پرسش دیگر این است که آیا پیشنهادی داده و رد شده و اگر رد شده علت آن چه بوده است؟

پیرایش در پایان با بیان اینکه هر نهاد یا فرد متخصص درباره تدوین مولفه‌های استاندارد تجهیزات ایمنی پیشنهاد دارد، می‌تواند عنوان کند، یادآور شد: این اعلام می‌تواند به سازمان ملی استاندارد یا سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران باشد. در ادامه پیشنهاد در کوتاه‌ترین زمان مورد بررسی قرار گرفته و نتایج اعلام می‌شود.

سخن پایانی

بنابر این گزارش، وضعیت تولید تجهیزات ایمنی زیاد مناسب نیست، زیرا ثبت‌ سفارشی وجود ندارد. به‌دلیل نبود بازار تقاضا و متوقف شدن پروژه‌ها، سفارشی به تولیدکنندگان نمی‌شود و با وجود نیاز در بازار خودروهای آتش‌نشانی، خریدی وجود ندارد، زیرا بسیاری از ناوگان آتش‌نشانی فرسوده شده و نیاز به اورهال و جایگزین شدن با خودروهای به‌روزتر دارند.

بخشی دیگر از چالش‌های تجهیزات ایمنی مربوط به مولفه‌های استاندارد بوده که عنوان می‌شود شاخص‌ها به‌طور کامل تدوین نشده است. اما بنا بر اظهارات کارشناسان سازمان ملی استاندارد این مولفه‌ها تدوین شده و اگر نهادی یا افراد متخصص پیشنهاد دارند باید آن را در سامانه‌ای که برای این امر طراحی‌شده ثبت کنند. پیشنهادها در کوتاه‌ترین زمان ممکن بررسی و نتایج اعلام می‌شود. به طور عموم این بررسی در جلسه‌ای با حضور تولیدکنندگان و سایر صاحب‌نظران انجام می‌شود که در صورت تایید اعضا، کمیته‌ای تشکیل و مولفه‌های استانداردی تدوین می‌شود.