پنج‌شنبه 09 فروردین 1403 - 28 Mar 2024
کد خبر: 19800
تاریخ انتشار: 1401/07/01 16:01

اول مـهـر تعـطیـل بود

زنگ مهر امسال در حالی زده شد که از چند مدت قبل، دانش‌آموزان، دانشجویان و حتی خانواده‌ها نیز خود را برای حضوری شدن مدارس آماده کرده بودند.

 پس از شیوع ویروس کرونا، بهناچار سیستم آموزشی کشور از حضوری به مجازی تغییر جهت داد. حتی باوجود فروکش کردن تبوتاب این ویروس، مدارس و دانشگاهها بهطورکامل دست از آموزش آنلاین برنداشتند. این روند با حمایتها و مخالفتهای زیادی همراه بود. مهمترین پیامد آموزش مجازی در دوران کرونا، آن بود که مدارس و دانشگاهها با سیستم آنلاین و ظرفیتهای آن بهطور کامل آشنا شده و به این ترتیب آموزش و پرورش کشور با وقفه مواجه نشد، هرچند بسترهای زیرساختی مانند اینترنت پرسرعت یکی از خلأهای اصلی بوده و دولت نتوانست برای اقشار دانشآموز و دانشجو، اینترنت مناسب و بدون قطعی فراهم کند. حال خبر حضوری شدن سیستم آموزشی کشور بهگوش میرسد، اما برخی فعالان این حوزه معتقدند اماواگرهایی برای ادامهدار بودن روند حضوری آموزش وجود دارد و نمیتوان با قطعیت گفت سیستم مجازی بهطورکلی برچیده خواهد شد. تمامی این احتمالات در حالی است که کارشناسان آموزشی معتقدند استمرار روند مجازی آموزش بهنفع دانشآموزان نیست. دانشآموزان مقطع ابتدایی که نخستین سالهای آموزش را در دوران کرونا پشتسر گذاشتهاند، در حالی وارد مدرسه میشوند که از چارچوبهای قانونی فعالیت مدرسه، تنها پشت سیستم نشستن را آموختهاند. اگر این موضوع مستمر باشد و توجهی به معایب و پیامدهای منفی آموزش آنلاین برای دانشآموزان بهویژه مقاطع ابتدایی نشود، در آینده قشر محصل جامعه درگیر بحرانهای جدی خواهند شد. هرچند هفته اول مهر با تعطیلیهای پیدرپی عجین شده، اما امید آن میرود در ادامه با حضوری شدن کامل مدارس، درهای بسته سیستم آموزشی برای دانشآموزان باز شود. صمت در این گزارش، با کارشناسان آموزشی درباره شرایط فعلی سیستم آموزشی کشور به گفتوگو پرداخته است.

ضعفهای دنبالهدار آموزشی

اعظم طوافی، کارشناس آموزشی و تربیت کودک در گفتوگو با صمت نسبت به پیامد آموزشهای آنلاین بر رفتار دانشآموزان واکنش نشان داد. او معتقد است آموزش آنلاین، تبعات منفی زیادی داشته و در اینباره توضیح داد: پس از گذشت 2 سال از رواج آموزش مجازی، اعلام شده بهدلیل فروکش کردن بحران کرونا، آموزش مدارس و دانشگاهها بهصورت حضوری خواهد بود. یکی از مهمترین اتفاقاتی که رخ داده، آغاز دوران تحصیل دانشآموزان طی ۲ سال اخیر است. بسیاری از دانشآموزان، دوران ابتدایی خود را در ۲ سال گذشته بهصورت مجازی آغاز کردند و هنوز درک مشخصی از روال مدرسه و چارچوبهای آموزشی ندارند. آنها پشت سیستمهای کامپیوتری، تحصیل را آغاز کردند و همین موضوع چالشهای زیادی را برای این دانشآموزان و خانوادههای آنها بههمراه داشته است. وی ادامه داد: وجود ایراد برای در دست گرفتن قلم، نبود آشنایی مناسب با شیوههای صحیح نوشتاری، ناآشنا بودن با مقررات آموزشی و انتقال ناقص مطالب درسی به دانشآموزان دوران ابتدایی بهویژه پایههای اول و دوم، از مهمترین ایرادات آموزش مجازی طی ۲ سال گذشته بود. بسیاری از دانشآموزانی که امسال به پایههای تحصیلی بالاتر میروند، هنوز بهطورکامل با الفبا آشنا نیستند. آنها مهارتهای یادگیری گفتار و نوشتار صحیح را نیاموخته و با نقایص بنیادین اینچنینی به مقاطع بالاتر راه یافتهاند.

آسیبهای مدیریت غلط دانشآموزان

این کارشناس آموزشی به تاثیرات مخرب کار استفاده بیوقفه دانشآموزان از وسایل الکترونیکی و فضای مجازی اشاره کرد و گفت: دانشآموزان دوران ابتدایی با وسایل الکترونیکی مانند لپتاپ و تبلت مشغول به تحصیل شدند، از اینرو از سنین بسیار کم، کار با تلفنهای همراه و اینترنت را یاد گرفتند که این موضوع میتواند جنبههای مثبت و منفی را همراه خود داشته باشد.

 برخی دانشآموزان، والدین شاغل داشته و زمانی که در کلاسهای مدرسه خود شرکت میکردند، والدین بر آنها یا نظارتی نداشتند یا مدیریت اعمالشده مناسب نبوده است. برخی خانوادهها نیز باوجود شاغل نبودن، از تربیت، مدیریت و همراهی کردن فرزندان خود شانه خالی کرده و آنها را با بازیهای رایانهای از سنین کم مشغول کردند. وی تصریح کرد: آشنا شدن کودکان ۶ تا ۹ سال با اینترنت بدون وجود نظارتهای صحیح، به آن معنا است که با دانشآموزانی مواجهیم که نمیدانیم از اینترنت چه استفادههایی و چه نوع اطلاعات درست و غلطی را کسب کردهاند. این دست اطلاعات بهطورمستقیم بر روند شکلگیری شخصیت آنها نفوذ کرده و در ادامه، حذف عادات رفتاری غلط از کودکان، بسیار سخت است.

نبود امکان تدریس چهرهبهچهره

این کارشناس در ادامه صحبتهای خود به جنبههای دیگری از پیامدهای منفی آموزش مجازی برای دانشآموزان اشاره کرد و گفت: آموزش آنلاین توانست تا حدی از توقف روند آموزشی جلوگیری کند، اما این به آن معنا نیست که کیفیت این نوع آموزشها، به اندازه آموزشهای حضوری است.  در مقاطع تحصیلی بالاتر، پیامدهای منفی آموزش آنلاین شاید بهطور واضح بهچشم نیاید، اما در پایههای تحصیلی اول و دوم ابتدایی این آثار بهوضوح قابلمشاهده است. همانطور که پیشتر عنوان شد، پایههای علمی دانشآموزانی که مقاطع پایین تحصیلی خود را بهصورت مجازی گذراندهاند، بهطور معمول ضعیفتر از حد مجاز است. وی خاطرنشان کرد: نبود آگاهی علمی مناسب دانشآموزان را میتوان یکی از چالشهای مهم برای آنها در پایههای بالاتر عنوان کرد.  این پایههای ضعیف علمی بهویژه در دروس مهم و تخصصی مانند املا و ریاضی، چالشهای جدی برای دانشآموزان و معلمان ایجاد میکند. متاسفانه نگارش و املا، یکی از ضعفهای جدی دانشآموزان پایههای اول و دوم ابتدایی است،همچنین درس ریاضی نیازمند تدریس چهرهبهچهره است که در طول دوران کرونا، این امر میسر نبود.

از دست رفتن فرصت روابط اجتماعی

طوافی همچنین تاکید کرد: پایههای اول و دوم ابتدایی، فرصتی برای شکلگیری ارکان زندگی اجتماعی افراد است. تنها آموزش دروس تحصیلی، وظیفه مدارس نیست و باید به پرورش و تربیت دانشآموزان نیز توجه داشته باشند.

طی دوران کرونا، دانشآموزان کمترین کار گروهی را انجام دادند و مهارتهای مربوط به انجام کارهای جمعی را بهطور صحیح فرا نگرفتند. آنها در این مدت نتوانستند مهارتهای اجتماعی مانند دوستیابی، همراهی، تعامل و صبر را بیاموزند.

وی ادامه داد: دانشآموزان در کنار همسنها و همکلاسیهای خود پروژههای جدی و مهمی که ساختار شخصیتی افراد را شکل میدهند، انجام ندادند و همین موضوع یک بحران جدی برای دانشآموزان پایههای اول و دوم ابتدایی محسوب میشود.

نبود تجربه مناسب از زندگی در فضای اجتماعی، قوانین آموزشی و آگاهی مناسب از چارچوبهای آموزشی، مهمترین نقایص شخصیتی فعلی دانشآموزان دوران ابتدایی است، هرچند اعلام شده سال تحصیلی پیشرو حضوری خواهد بود، اما هنوز اماواگرهایی در اینباره وجود دارد، بنابراین امسال نیز آموزش بهطور کامل حضوری شده و دانشآموزان میتوانند نقایص آموزشی و پرورشی خود را تا حدی رفع کنند.

تهیه تجهیزات برای همه میسر نبود

سحر درویشی، آموزگار دوره ابتدایی در گفتوگو با صمت، به تشریح آسیبها و سختیهای آموزش آنلاین پرداخت. او در ابتدا کمبودهای زیرساختی را یکی از چالشهای اصلی آموزشهای مجازی عنوان کرد و در اینباره گفت: آموزش مجازی نقاط قوت و ضعف بیشماری دارد، اما متاسفانه ابعاد منفی آن، تاثیرات مخربی را برای آموزگاران و دانشآموزان داشته است.  یکی از این مشکلات، کمبودهای زیرساختی و تجهیزاتی است. سرعت اینترنت در تمامی نقاط یکسان نیست و همه نمیتوانند به اینترنت پرسرعت دسترسی داشته باشند، همچنین آموزش مجازی به وجود لوازم و امکاناتی وابسته بوده و ممکن است برای تمامی خانوادهها، مهیا کردن لوازمی مانند تبلت و لپتاپ امکانپذیر نباشد. همین موضوع سبب شده تا طی 2 سال اخیر شاهد باشیم، دانشآموزانی که در مناطق محروم زندگی میکردند، بهدلیل نبود اینترنت یا وجود مشکلات مالی، از تحصیل بازماندند.  وی ادامه داد: بازماندن از تحصیل، تنها پیامد نبود زیرساخت برای تحصیل نیست. این دانشآموزان دچار سرخوردگی و آسیب روحی میشوند، چرا که میدانند همکلاسیهای آنها امکانات مناسب برای تحصیل دارند و این تفاوت میان آنها وجود دارد. از سویی دیگر، کار کردن مداوم معلمان با کامپیوتر و خیره شدن طولانیمدت دانشآموزان به تبلت، باعث شده مشکلات بینایی برای این افراد شکلگیرد. دانشآموزان دوره ابتدایی در سن رشد بوده و هر نوع آسیب جسمی میتواند موضوعی مهم برای آنها باشد.

مشکلات آموزش مجازی

درویشی در ادامه تنبلی و کسلی را یکی از پیامدهای منفی آموزشهای مجازی عنوان کرد و در اینباره توضیح داد: آموزش بلندمدت مجازی، باعث شد تا فعالیت جسمی دانشآموزان بهطرز چشمگیری کاهش یابد، در نهایت دانشآموزان تحرک نداشته و تنبلی در شخصیت آنها رسوخ کرده است. در حال حاضر بیشتر دانشآموزان دوران ابتدایی تمایلی برای انجام فعالیتهای جسمی مانند ورزش یا حتی رفتن به پارک را ندارند. این اتفاق برای کودکانی که در سن رشد بوده و باید تحرک و پویایی داشته باشند، امری نامناسب و بحران تلقی میشود. این آموزگار افزود: طی ۲ سال گذشته دانشآموزان بهصورت حضوری در مدارس حاضر نشدند و همین موضوع سبب شد تا در برقراری تعاملات و ارتباطات اجتماعی با سایر همکلاسیهای خود دچار مشکل باشند.  روحیه کار تیمی در بین دانشآموزان تقویت نشده و شاهد هستیم برخی از این کودکان دچار مشکلات مربوط به عزتنفس هستند. کیفیت روابط اجتماعی، بهطورمستقیم بر پیشرفت تحصیلی تاثیر داشته و مولفه مهمی در شکلگیری شخصیت دانشآموزان است. اعلام شده سال تحصیلی جاری، بهصورت حضوری برگزار خواهد شد، هرچند بهنظر میرسد ممکن است اماواگرهایی در اینباره در ادامه وجود داشته و روند حضوری بودن مدارس را مجدد به آموزش آنلاین تغییر دهد، اما بهطورکلی با حضوری شدن مدارس، دانشآموزان مهارتهای اجتماعی و نحوه همکاری با همسن و سالان خود را بهتدریج یاد خواهند گرفت، همچنین با افزایش حضور در جامعه، متوجه خواهند شد که با افراد در سنین و جایگاههای مختلف باید چه نوع تعاملات صحیح و مناسبی داشته باشند.

قضاوتهای غیرکارشناسی تدریس

درویشی همچنین کمکاری برخی والدین در روند آموزش مجازی را یکی دیگر از نقایص بخش آموزشی در طول دوران کرونا عنوان کرد و گفت: کلاسهای مجازی قواعد و چارچوبهای منظم و مشخصی دارند، اما بدیهی است که این مقررات بهپای انضباط کلاسهای حضوری نمیرسد.  بهشخصه عقیده دارم باید کلاسهای مجازی و حضوری همراستا و همراه با یکدیگر برگزار شوند، چرا که این 2 نوع آموزش مکمل یکدیگر بوده و نمیتوان تنها به آموزشهای آنلاین برای پرورش و تربیت علمی و عملی دانشآموزان تکیه کرد، همچنین باید والدین نیز بهعنوان سرپرستان اصلی دانشآموزان، نظارتی جدی بر عملکرد فرزندان خود داشته باشند، اما متاسفانه بنا به دلایل مختلفی از جمله نبود آگاهی و اطلاعات کافی از سوی خانوادهها، والدین از نظارت و مدیریت تحصیل دانشآموزان سر باز زده و تمامی مسئولیتها را بر دوش معلم و مدرسه میاندازند. وی ادامه داد: یکی از چالشهای اصلی در ۲ سال اخیر میان والدین و معلمان در گرفت، بحث مقایسه شیوه تدریس آموزگاران با یکدیگر است. بارها دیده شده والدین شیوه تدریس مجازی معلمان مدارس مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده و ملاحظاتی مانند تفاوت دانشآموزان با یکدیگر را در نظر نمیگیرند. این مدل قضاوتهای غیرکارشناسی، تنشهای جدی را میان مدرسه و خانوادههای دانشآموزان در این مدت بهوجود آورده است. امید آن میرود با باز شدن مدارس، این دست از مشکلات نیز پایان یابند.

سخن پایانی

یکی از پیامدهای رواج آموزش آنلاین، تعطیل شدن راحت کلاسهای دانشگاهی بود. از سال گذشته گمانهزنیهای متعددی درباره حضوری شدن دانشگاهها و آموزش در سطح عالی مطرح شده بود که بنا بر مسائل مختلفی به مرحله اجرا نرسید. بیشتر میتوان علاقه مدیران دانشگاهها و تمایل دانشجویان بهاستمرار آموزش در فضای مجازی را عامل این موضوع معرفی کرد، بنابراین بحثهایی مانند کرونا دیگر عامل تعیینکننده بسته بودن درهای دانشگاهها نبود و اعمالنظر سلیقهای، رکنی اساسی در این موضوع شد، بهعنوان مثال، پیش از آغاز مهر، دانشگاه تهران اعلام کرد تا ۲ هفته، آموزشهای خود را بهطور مجازی ادامه خواهد داد.

 بهبیانی دیگر، بازدهی متوسط آموزشهای مجازی، راه را برای بسته شدن گاه و بیگاه دانشگاهها که محل اصلی تجمعات دانشجویی محسوب میشوند، باز کرد.


کپی لینک کوتاه خبر: https://smtnews.ir/d/45ag8q