چک برگه‌ای اعتباری است که از دیرباز حضور پررنگی در تبادلات مالی کشور داشته و به‌عنوان سند پرداخت نقدی مورد استفاده قرار گرفته است. این برگه سال‌هاست که در مراودات تجاری خرد و کلان نقش پول اعتباری را برعهده دارد. با گسترش فناوری‌های نوین و کمتر شدن نیاز جامعه به پول و همچنین امکان سوءاستفاده از این برگه‌های پول‌نما اعتماد عمومی به این واسطه مالی تا حد زیادی سلب شد. در ادامه این روند بانک مرکزی تصمیم گرفت در اقدامی همراستا با کشورهای پیشرو در زمینه چک پول، قوانین مرتبط با اعتبارسنجی این برگه جایگزین پول را سختگیرانه و دقیق‌تر کند.

در راستای امنیت‌بخشی به دسته‌چک اشخاص حقیقی و حقوقی «چک الکترونیک» به تبادلات مالی کشور افزوده شد. کارشناسان بانکی معتقدند اجرای فرآیند چک الکترونیک و بر خط شدن سامانه چک الکترونیک میان بانک‌های کشور و قوه قضاییه، امکان برگشت خوردن چک را به صفر نزدیک می‌کند و عملا چک بی‌محل از چرخه اقتصاد کشور حذف می‌شود و اعتبار و اعتماد به چک بازخواهد گشت.

با اجرای طرح چک الکترونیک، پرداخت اعتبار چک با بکارگیری شیوه‌های نوآورانه مقدور می‌شود و دیگر تحت سلطه سیستم‌های پرداخت سنتی مانند پول نقد، کارت‌های اعتباری و نقل‌وانتقالات بانکی نخواهد بود. این روند بازاری در حال تحول بوده که روی آسان‌سازی، جهانی‌سازی، نوآوری‌های فناوری و امنیت تمرکز دارد. به‌علاوه اینکه کاهش هزینه مبادله در اجرای طرح چک الکترونیک از جمله اقدامات دولت در راستای حمایت از تولید و تسهیل تجارت است. از سوی دیگر اجرای طرح چک الکترونیک هزینه انعقاد قرارداد، مشکلات حقوقی، قضایی و کیفری را کاهش می‌دهد؛ بنابراین هر قدر نظام اقتصادی و حقوقی به کاهش این دست نااطمینانی‌ها کمک کند سرعت گردش کالا و خدمات افزایش می‌یابد. بر همین مبنا و در سایه اعتماد به چک الکترونیک رونق اقتصادی بیشتر خواهد شد. یکی دیگر از شاخص‌های مهم چک، اعتبارسنجی صاحبان این برگه‌های اعتباری است که در سال‌های اخیر با چالش‌های بسیاری همراه بوده است. در حقیقت اعتبارسنجی صاحبان چک با بکارگیری تکنیک‌ها و روش‌های پیشرفته و نوین آماری و استفاده از مدل‌های استاتیکی مبتنی بر تاریخچه و حساب‌های اعتباری افراد انجام می‌شود. در این فرآیند وضعیت نقدینگی چک صادرشده بررسی می‌شود و ریسک و خطر احتمالی اعطای چک به متقاضیان امور بانکی مورد اندازه‌گیری و امتیازبندی قرار می‌گیرد.

در ایران تجهیز و تخصیص منابع به فعالیت‌های اقتصادی از طریق بازار مالی انجام می‌پذیرد که بازار اعتبارات بانک بخشی از این بازار است؛ بنابراین بانک‌ها به‌عنوان عضو اصلی تخصیص منابع مالی بیشترین امکان اعتبارسنجی اشخاص حقیقی و حقوقی را دارند. تخصیص چک به اشخاص به‌عنوان اصلی‌ترین نقش بانک در بازار مالی از طریق اعطای اعتبار به مشتریان صورت می‌گیرد؛ بنابراین یکی از موضوعات دارای اهمیت، اعتبارسنجی مشتریان در شبکه بانکی است. در همین راستا چک الکترونیک تنها در اختیار متقاضیانی قرار می‌گیرد که اعتبار مالی آنها از طریق بانک احراز شده باشد.

اعتبارسنجی متقاضیان چک الکترونیک عامل کاهش و کنترل ریسک به‌عنوان یکی از عوامل موثر بر بهبود فرآیند اعطای چک الکترونیک و در نتیجه عملکرد بانک‌ها مطرح است و نقش اساسی در تداوم ارائه تسهیلات و بقای بانک‌ها و مؤسسات مالی دارد؛ بنابراین اعتبارسنجی متقاضیان چک الکترونیک روشی مطمئن و متداول برای افزایش کیفیت اعطای خط اعتباری چک و مدیریت ریسک در نظام بانکی و همچنین بازارهای مالی به‌شمار می‌رود.

با اعتبارسنجی متقاضیان دریافت چک الکترونیک، تعداد افرادی که به‌دلیل موضوعات حقوقی چک با سیستم قضایی درگیر هستند، کاهش خواهد یافت؛ بنابراین با گذر زمان افزایش اعتبار چک به بهبود فضای کسب‌وکار می‌انجامد، زیرا با برخط شدن سامانه چک این بار صادرکنندگان آن برای حفظ اعتبار خود نزد بانک پیگیر پرداخت چک خواهند بود. باتوجه به موارد یادشده اجرای طرح چک الکترونیک می‌تواند تحولی بزرگ در نظام مراودات مالی بین اشخاص به‌وجودآورد. در این روش سیستم کاغذی به سیستم الکترونیک بدل می‌شود، اما تمامی قوانین مرتبط با چک کاغذی برای آن قابل‌اجراست. همچنین از آنجایی که این چک فقط با امضای دیجیتال اعتبار پیدا می‌کند، امکان سوءاستفاده از چک به کمترین میزان ممکن کاهش خواهد یافت.