عبدالرحمن رحیمی ـ گروه گزارش: گردش مالی سالانه صنعت خوراک دام کشور در حالی به ۱۱ میلیارد دلار (بیش از ۳۸هزار میلیارد تومان) می‌رسد که هم‌اکنون ۵۱۵ کارخانه خوراک دام با ظرفیت اسمی حدود ۱۳ میلیون تن فعال هستند
ضمن اینکه بیش از ۵۰ نوع محصول مورد نیاز طیور، آبزیان و دام در کارخانه‌های داخلی تولید می‌شود و در کارخانه‌های صنعت خوراک دام کشور از ۵ تا ۴۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری ثبت شده است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی به صمت گفت: هم‌اکنون بازار نهاده‌ها و خوراک دام و طیور از انحصار خارج شده و با رقابتی که در سال گذشته به وجود آمد، روند قیمت‌ها نزولی و مورد رضایت تولیدکنندگان بوده است.
حسن رکنی اظهار کرد: برخی از خوراک دام و طیور مورد نیاز در داخل کشور تولید می‌شود که شامل علوفه خشبی می‌شود و مشکلی در تولید آن وجود ندارد. بخشی دیگر از این نهاده‌ها همان مواد کنسانتره‌ای هستند که به عنوان مثال میزان نیاز صنعت طیور در کشور به این مواد حدود ۸ میلیون تن در سال است که عمده آن به کشور وارد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه عمده مواد کنسانتره‌ای و نهاده‌هایی مانند ذرت، سویا و برخی مکمل‌ها از محل واردات تامین می‌شود، افزود: سیاست دولت این است که با افزایش تولید این محصولات در بخش زراعت، رفع نیاز علوفه‌ای دام و طیور در کشور را به تولید داخل معطوف کند و واردات را در این زمینه کاهش دهد.
رکنی با بیان اینکه بیش از ۶۰ درصد نیاز خوراک دام به کشور وارد می‌شود، اظهار کرد: کیفیت تولید و واردات خوراک دام در کشور با توجه به نظارت‌های دقیقی که از طرف سازمان‌های متولی انجام می‌شود مشکلی ندارد.
وی درباره وضعیت بودجه بخش دام و طیور در سال آینده بیان کرد: باوجود تنگناهای دولت برای تامین کامل بودجه مورد نیاز این بخش، حمایت‌های مناسبی از سوی دولت انجام شده که می‌تواند به کاهش هزینه تمام‌شده تولید
منجر شود. به عنوان مثال می‌توان به اعتبارات مناسب تجهیز و نوسازی واحدهای مستهلک، عملیاتی کردن سیستم اتوماسیون و کاهش مصرف انرژی و نهاده‌ها اشاره کرد.
تولید یک تریلیون تن خوراک دام و طیور و آبزیان در دنیا
هم‌اکنون در دنیا حدود یک هزار میلیارد تن (یک تریلیون تن) انواع متنوع خوراک دام و طیور و آبزیان در سال تولید و مصرف می‌شود.
رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران با بیان این مطلب افزود: سهم بالفعل ایران در این بخش هم‌اکنون بیش از ۸ میلیون تن به ارزش ۲۲ هزار میلیارد تومان و ظرفیت اسمی حدود ۱۷ میلیون تن با تعداد ۵۱۷ واحد تولیدی به ارزش ۳۴ هزار میلیارد تومان است.
مجید موافق قدیری در گفت‌وگوی اختصاصی با صمت افزود: همچنین درحال‌حاضر حدود ۶۰ درصد مواد اولیه واحدهای تولیدی این صنعت از خارج از کشور وارد می‌شود.
وی اظهارکرد: مهم‌ترین و استراتژیک‌ترین نقش کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان، فرآوری مواد خوراکی به‌منظور افزایش بهره‌وری مصرف غلات، دانه‌های روغنی، کاه و کلش و دیگر محصولات و پس‌ماندهای زراعی در تولید محصولات دامی است، به‌طوری‌که طبق گزارش‌ها حدود ۲۰ درصد ضایعات در بخش کشاورزی وجود دارد که این آمار بالایی است و باید با مدیریت و تلاش این ضایعات را کاهش داد.
رییس انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران همچنین با بیان اینکه در جهان مسئله‌ای بزرگ به‌نام تامین امنیت غذایی (هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی)، به‌علاوه بحران آب به بزرگترین چالش بشر در آینده‌ای نه‌چندان دور تبدیل خواهد شد، افزود: پیش‌بینی استراتژیست‌های خبره جهان بر این است که در دهه‌های آینده، نزاع‌های بین‌المللی بر سر تامین آب و غذا خواهد بود. ایجاد این امنیت در جهان و در کشورمان نیازمند مدیریت فاکتورهای فنی، اقتصادی و حتی سیاسی است. محدودیت‌های طبیعی برای توسعه کشت غلات و دانه‌های روغنی، رقابت صنایع نوظهور مانند الکل‌سازی با استفاده از غلات و همچنین ضرورت افزایش کیفیت تولیدات کشاورزی با هدف سلامتی بیشتر، از دیگر محدودیت‌ها است به طوری‌که امروزه در جهان توسعه کشت ذرت برای مصارف صنعتی و تولید پروتئین حیوانی نسبت به برنج در اولویت خاصی قرار گرفته است. وی تاکید کرد: مهم‌ترین نکته در ایجاد امنیت غذایی و کلید اصلی مدیریت آن، ایجاد بهره‌وری(راندمان) در کشاورزی و صنایع تبدیلی کشاورزی است به‌طوری‌که تمامی کارشناسان بر این باورند که توسعه افقی در تولیدات کشاورزی منسوخ شده و توسعه عمودی در بخش کشاورزی (ارتقای راندمان یا بهره‌وری تولیدات کشاورزی) راهکاری کلیدی در مدیریت امنیت غذایی جهان است. بر همین اساس مطابق ماده ۳۰ قانون افزایش بهره‌وری، وزارت جهاد کشاورزی مکلف و موظف به ارتقای بهره‌وری در بخش تولیدات دامی شده و موظف است با هدایت و نظارت بر بخش خصوصی نسبت به افزایش راندمان، ارزش افزوده بیشتر و افزایش کیفیت محصولات دامی اقدام موثر کند.
وی تصریح کرد: در همین راستا یکی از مهم‌ترین حلقه‌های زنجیره تولید محصولات دامی استفاده از خوراک آماده تولیدی توسط کارخانه‌های تولیدکننده خوراک دام، طیور و آبزیان و صنایع وابسته به آن (کارخانه پودرماهی، دی کلسیم فسفات، مکمل‌سازی و...) است.
کاهش قاچاق خوراک دام و طیور
دبیرکل انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران به صمت گفت: در مهر ماه امسال ۱۵۰ هزار تن خوراک دام و طیور صادر شده و اگر موانعی برای ورود مواد اولیه تولید خوراک دام و طیور نباشد، می‌توان نسبت به بازار صادراتی روسیه نیز امیدوار بود.
پیمان ذوالفقاریان با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از مواد اولیه خوراک دام و طیور به کشور وارد می‌شود، اظهار کرد: به شرطی که موانعی برای ورود مواد اولیه نباشد، صادرات این محصول افزایش می‌یابد.
وی ظرفیت کارخانه‌های تولید خوراک طیور را بسیار بالا دانست و افزود: اگر از ظرفیت فرآوری آنها نهایت استفاده شده و مواد اولیه به‌راحتی به کشور وارد شود، بازار صادراتی در این حوزه افزایش پیدا می‌کند.
دبیرکل انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران درباره میزان صادرات خوراک دام و طیور گفت: درحال‌حاضر این محصول به عراق، ارمنستان، آذربایجان، قزاقستان و بخش کمی به افغانستان صادر می‌شود.
وی در ادامه افزود: اگر مذاکرات با روسیه با پیشرفت خوبی همراه باشد جنوب روسیه می‌تواند بازار جدیدی در این حوزه به حساب آید.
ذوالفقاریان با اشاره به فرصت ایجادشده در زمینه بازار صادراتی روسیه گفت: در صورتی که باز شدن این بازار با تسهیل ورود مواد اولیه همراه باشد، می‌تواند این محصول را تا چند برابر افزایش دهد. دبیرکل انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران درباره میزان قاچاق در حوزه خوراک دام اظهار کرد: زمانی که تفاوت نرخ بین بازار داخل و خارج به وجود آید، قاچاق نیز انجام می‌شود. وی با اشاره به پیشنهاد انجمن برای رفع کامل این مسئله گفت: برای کمک به تشکل‌ها بهتر است یارانه مستقیم مواد اولیه به طور کامل حذف شود تا شرایطی مناسب با عرضه و تقاضا در بازار ایجاد شود و دولت در قالب کمک به صادرات و خرید تضمینی محصول نهایی کمک‌های خود را لحاظ کند.
ذوالفقاریان با بیان اینکه در طول دو سال اخیر آمار قاچاق در این حوزه کمتر شده است، تصریح کرد: در گذشته میزان قاچاق در این حوزه بسیار بالا بود اما با تمهیدات در نظر گرفته شده این میزان بسیار کاهش یافت. وی درباره قیمت خوراک دام و طیور گفت: با توجه به افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل ۴ سال پیش قیمت سه‌برابر افزایش یافت اما درطول یک‌سال گذشته ثبات بیشتری در قیمت‌ها وجود داشت.
دبیرکل انجمن صنایع خوراک دام، طیور و آبزیان ایران دلیل این امر را سیاست‌های تعادل بازار ارز عنوان کرد و افزود: این مسائل موجب شد که در یک‌سال اخیر نوسان کمتری در بازار وجود داشته باشد. ذوالفقاریان درباره مشکلات این صنعت اظهار کرد: باید یارانه به‌صورت هدفمند و به‌منظور تقویت صنایع کارآفرین و بکارگیری فناوری‌های نوین در نظر گرفته شود و هرچه بازار به سمت خصوصی شدن پیش رود می‌توانیم فعالیت بهتری داشته باشیم.
وی ادامه داد: حذف موانع تعرفه‌ای و اصلاح قوانین موازی، ظرفیت‌های واردات و صادرات را افزایش داده و موجبات ساماندهی و تنظیم بازار بر اساس عرضه و تقاضا فراهم می‌شود.