زینب عبدی - گروه استان‌ها: این روزها گل‌های نرگسی که بوی آن در دستان فروشندگان شامه نوازی می‌کند و مشاهده افرادی که به تمیز کردن شیشه‌های خانه خود مشغولند خبر از آمدن اسفند و روزهای پایان سال می‌دهد.
اما نزدیکی نوروز برای مسئولان دغدغه‌هایی از نوع تنظیم بازار و رفع نیاز متقاضیان دارد که عمده‌ترین کالای آن مرکبات است. مرکباتی که از باغ‌های شمالی کشور در مازندران به عنوان استانی که قطب تولید مرکبات کشور است، می‌آید. به گفته کارشناسان میزان مرکبات مازندران در مقایسه با ۲ سال قبل کاهشی نداشته اما در قیاس با سال قبل که سال فراوانی محصول بود، با کاهش مواجه است. امری که بهانه‌ای برای سودجویان شده تا قیمت این محصول را در بازار افزایش دهند. با این حال کارشناسان بر این اعتقادند که ظرفیت موجود در تولید مرکبات استان مازندران و نزدیکی به کشورهای حاشیه دریای خزر ازجمله مزایای تجاری است که با اقدامات اساسی می‌توان بازهم به سطح بالای تجاری مرکبات در این استان دست یافت.
این درحالی است که دلاور حیدرپور رییس سازمان جهاد کشاورزی مازندران از انتقال ۴ هزار تن پرتقال از مازندران به استان‌های کشور برای تنظیم بازار شب عید خبر می‌دهد و می‌گوید: امسال مسئولیت ذخیره‌سازی مرکبات در کشور برعهده سازمان تعاون روستایی است که در حال انجام است و امیدواریم با توزیع پرتقال در استان‌های کشور براساس سهمیه این میوه به میزان کافی و با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار گیرد. وی با اشاره به اینکه ذخیره‌سازی پرتقال برای شب عید به میزان کافی انجام می‌شود و هیچ‌گونه مشکلی برای تامین پرتقال شب عید وجود ندارد و نیازی به واردات نیست، ادامه می‌دهد: پیش‌بینی ما این است تا شب عید ۴۰ هزار تن پرتقال با قیمت مصوب توسط ستاد تنظیم بازار در اختیار مردم قرار گیرد.
حیدرپور با اشاره به اینکه امسال با توجه به مساعد بودن شرایط آب و هوایی برخی از درختان شروع به گل‌دهی کردند و در صورتی که سرمای شدید نباشد دچار خسارت نمی‌شوند، تصریح کرد: امیدواریم باغداران با تغذیه مناسب و جلوگیری از آفت‌های احتمالی با وضعیت بهتری به استقبال سال زراعی آینده بروند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با تاکید بر اینکه باغداران مازندران بحث تغذیه را جدی بگیرند، افزود: با توجه به اینکه سرمای سال گذشته خسارت وارد کرد تاکید ما روی بحث تغذیه است.
از حمل‌ونقل تا بسته‌بندی
مازندران با داشتن بیش از ۱۱۰هزار هکتار از سطح زیر کشت محصولات باغی قطب تولید مرکبات در کشور محسوب می‌شود و در واقع تامین‌کننده اصلی نیاز بازار داخلی به ویژه در ایام پایانی سال است اما برخی از کارشناسان می‌گویندصادرات مرکبات استان مورد غفلت قرار گرفته و در واقع آن‌طور که باید نیازسنجی، بازارسازی، تعیین تعرفه‌های معقول، استانداردسازی، بهبود کیفیت محصولات، تجهیز ناوگان حمل‌ونقل و تامین زیرساخت‌ها انجام نشده است.
مهدی گلچوب، کارشناس بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران در گفت‌وگو با صمت معتقد است که کاهش صادرات مرکبات به چند عامل بسته است. مواردی چون پایین بودن کیفیت و بسته‌بندی محصول صادراتی، همچنین ضعف ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی و بالابودن هزینه‌ها در این بخش ازجمله این عوامل هستند.
ایران در بخش صادرات مرکبات در بین کشورهای صادرکننده مرکبات در جهان در رتبه ۳۱ قرار دارد. و استان مازندران ۴۷ درصد مرکبات کشور را تولید می‌کند و با تولید ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن در ۱۱۲ هزار هکتار از باغ‌های استان توانسته است رتبه نخست کشور را از آن خود کند که این مرکبات شامل انواع معروف پرتقال ازجمله تامسون، سانگین، بیروتی و ناول می‌شود. همچنین انواع نارنگی، لیموشیرین و گریپ‌فروت در باغ‌های مازندران تولید می‌شود.
گلچوب با بیان این مطلب می‌افزاید: نگاهی به‌روند صادرات این محصول در ۱۵ سال گذشته بیانگر کاهش شدید میزان صادرات و به تبع آن از دست دادن سهم حضور در بازارهای هدف است درصورتی که در روزهای نه‌چندان دور حیاط خلوت بازرگانان ایرانی به‌ویژه مازندرانی‌ها بود.
کارشناس بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مازندران می‌گوید: بررسی چگونگی دستیابی به توسعه صادرات مرکبات نیازمند تحلیلی درست و واقع‌بینانه از دلایل این کاهش است و سپس تدوین برنامه‌ای جامع و اجرایی که از پشتوانه حمایت‌های قانونی برخوردار باشد. اما این کاهش صادرات بستگی به چند عامل دارد که پایین بودن کیفیت و بسته‌بندی محصول صادراتی یک مورد از آن است. ورود جدی و عملیاتی نمایندگی‌های کشور به توسعه بازارهای صادراتی و نیز تجهیز ناوگان حمل‌ونقل بین‌المللی به منظور حمل سریع، آسان و البته با قیمت مناسب محموله‌های صادراتی ازجمله اقدامات کوتاه‌مدت محسوب می‌شود. بنابراین تنوع تولید محصولات باغی در ۴ فصل سال و میزان تولید بیش از نیاز بازار داخلی با وجود ذخیره‌سازی ستاد تنظیم بازار برای ایام پایانی سال از جمله دلایلی است که ایجاب می‌کند زمینه‌های صادراتی مرکبات به کشورهای همسایه را فراهم کنیم. درحال‌حاضر بیش از ۲۰۰هزار تن مرکبات مازندران در سال صادر می‌شود در صورتی که توان صادراتی استان تا بیش از ۴۰۰هزار تن در سال است اما زیرساخت‌ها مناسب نیست همچنین قیمت تمام شده محصولات در ایران بیشتر از سایر کشورهاست.