خوشبختانه روز صنعت امسال را در شرایطی برگزار می‌کنیم که صنعت خودرو در حال راست کردن کمر دولاشده‌اش است. در دولت جدید، شرایط روانی، اقتصادی و سیاسی جامعه متحول شده و همه کوشش می‌کنند تا از خمودگی شدید چند سال گذشته بیرون آیند.
در این شرایط ویژه که من آن را تولدی دیگر می‌خوانم، ضروری است به آن عبارت دیرآشنای «گذشته، چراغ راه آینده است» باور داشته و آن را به مرحله اجرا درآوریم. تاکنون در تمام مصاحبه‌ها، مقاله‌ها و پیشنهادها بر توجه به راه‌اندازی و گسترش تحقیق و توسعه، تنوع و توسعه محصول، کیفیت و قیمت رقابت‌پذیر تأکید مکرر شده است. بدون آنکه به پیش‌نیاز زیربنایی آن برنامه‌ها و اقدام‌های پیشنهادی توجهی شده باشد. در زیر به تعدادی از این پیش‌نیازها اشاره می‌شود:
۱. زیربنای صنعت خودرو، شبکه قطعه/ مجموعه‌سازی مقتدر و توانمند است که متأسفانه در دو دهه گذشته، ما خودروسازان از آن غافل بوده‌ایم.
۲. ما تمام همت خود را به افزایش ظرفیت خطوط تولید (تیراژ= کمیت) در داخل کارخانه‌های خودروسازی معطوف کرده‌ایم. پیش‌فرض این بوده که «نیاز ایجاد انگیزه می‌کند و انگیزه رفتار را می‌سازد»؛ بنابراین اگر قطعه‌سازان بدانند که تیراژ تولید طی چند سال آینده با شیب X درصد افزایش می‌یابد، آنها نیز متناسبا ظرفیت تولید خود را افزایش می‌دهند، یا قطعه‌سازان جدیدی پا به عرصه می‌گذارند تا سهم خود را از بازار به دست آورند. بدین‌سان تعداد قطعه‌سازان روزبه‌روز افزایش‌یافته و نیاز کمی ما را هم پاسخگو خواهند بود.
۳. جالب این است که در همین سناریو- سناریوی کمیت‌گرایی- برای اینکه یک خودرو را به تیراژ ۱۰۰هزار دستگاه در سال برسانیم، به‌طور متوسط به ۸ تا ۱۰ سال زمان نیاز داشتیم؛ یعنی وقتی تیراژ ما به ۱۰۰هزار دستگاه رسیده که محصول موردنظر از سوی کارخانه مادر از خط تولید خارج شده است.
۴. سال‌هاست راجع به رقابت‌پذیر کردن صنعت خودرو صحبت می‌شود. حتی در متن اهداف ایجاد شورای رقابت نیز با این مقوله روبه‌رو هستیم؛ اما جای سوال است، مگر می‌شود قبل از اینکه صنعت قطعه/ مجموعه‌سازی ما رقابت‌پذیر باشد محصول نهایی، یعنی خودرو رقابت‌پذیر بشود.
۵. رقابت‌پذیری در ۲ مقوله عمده کیفیت رقابت‌پذیر و قیمت رقابت‌پذیر خلاصه می‌شود. پس در قدم نخست باید شبکه قطعه/ مجموعه‌سازی ما باید از هر دو جنبه یادشده رقابت‌پذیر باشند.
۶. آیا قطعه/ مجموعه‌ساز کپی‌کاری که در ۲۰ سال گذشته قادر به خرید دانش فنی تولید، دانش فنی مدیریت، دانش فنی طراحی و ساخت مهندسی و بالاخره نوسازی ماشین‌آلات و تجهیزات فرسوده خود نبوده است، می‌تواند قطعه/ مجموعه رقابت‌پذیر تولید کند؟
۷. آیا قطعه/ مجموعه‌سازی که به خاطر سیاست‌های غلط ما خودروسازان در ۲۰سال گذشته نتوانسته یا بهتر بگوییم نگذاشته‌ایم به مقیاس اقتصادی تولید برسد و با ایجاد قطعه‌سازان خرده‌پا سعی در افزایش تعداد قطعه‌سازان کرده‌ایم و یک قطعه را به چندین قطعه‌ساز داده‌اند، می‌تواند به قیمت رقابت‌پذیر برسد؟
۸- به گمان نویسنده تا این معضل را با برنامه مشخص ایجاد قطعه و مجموعه‌ساز حل نکنیم و نتوانیم ۵۰-۲۰ مجموعه‌ساز (مهندسی‌ساز) بزرگ با تیراژ میلیونی و توانمند و مجهز به دانش فنی طراحی، تولید مهندسی و... ایجاد کنیم، صحبت از خودروساز شدن، توسعه محصول و... در حد شعار برای چند سال آینده کاربرد خواهد داشت.
داوود میرخانی رشتی - مشاور انجمن خودروسازان ایران