شاید بتوان گفت از اهداف ایجاد یکی از بزرگترین سایتهای تولید خودرو در آسیا در منطقه آزاد چابهار خروج بازار خودرو از انحصار و ایجاد بازاری رقابتی است اما باید توجه داشت پرداختن به این موضوع نیازمند برنامهریزی در سطوح کلان حوزه خودرو و همسویی با سیاستهای توسعه صنعت خودرو است.
بر این اساس اگرچه طبق سند اهداف و سیاستهای توسعه صنعت در سال ۱۴۰۴ باید خودروسازان ما ۳ میلیون دستگاه خودروی سبک در کشور تولید کنند اما باید توجه داشت که در فرآیند ایجاد هر واحد خودروسازی جدید به شاخصههای مدنظر در سند اهداف و سیاستهای توسعه صنعت خودرو توجه شود که ایجاد قطب سوم خودروسازی کشور نیز از این قاعده مستثنا نبوده و باید در چارچوب استراتژی کلان صنعت خودرو صورت گیرد.
میدانیم هماکنون ظرفیت تولید ۲میلیون دستگاه خودرو در کشور وجود دارد و برای ایجاد ظرفیت ۱میلیون دستگاه دیگر میتوان ظرفیت تولید شرکتهای فعلی را افزایش داده یا شرکت جدیدی ایجاد کرد. اما نکته قابل توجه اینکه، شرکت خودروساز جدیدی که قرار است بهعنوان قطب سوم فعالیت کند نباید مونتاژکار باشد، و درواقع هرگونه قطب سوم خودروسازی باید با محوریت طراحی و تولید داخل فعالیت خود را آغاز کند تا با تنوع محصولات در بازار بتواند هم نظر مصرفکننده را تامین کند و هم از خودروهای تولیدی دیگر خودروسازان کپی و تولید نکند. بههرحال یادمان نرود توسعه صنعت قطعهسازی نیز بهعنوان رکن اصلی صنعت خودرو باید مدنظر قرار گیرد بهگونهای که همزمان با ایجاد قطب سوم خودروسازی، شبکه قطعهسازی مرتبط نیز شکل گیرد. البته نکاتی در رابطه با مکان ایجاد قطب سوم خودروسازی مطرح است.
بهعنوانمثال مشخص نیست که آیا چابهار بهعنوان منطقه موردنظر برای تولید خودرو نقطه مناسبی برای حملونقل قطعات و خودروهای آماده هست یا خیر. اما بهطورکلی صنعت خودروسازی باید در استانی ایجاد شود که نزدیک به قطبهای تولید قطعه در کشور باشد. از سوی دیگر بازارهای هدف آن نزدیک بوده تا محصول تولیدی بهراحتی در اختیار خریدار باشد. از طرفی برخی از استانها به لحاظ خاص بودن منطقه همچون چابهار که منطقهای ویژه با بندری با ظرفیت بالاست، مدنظر قرارگرفتهاند اما نمیتوان تنها بهدلیل اینکه منطقهای تجاری است، آن را برای ایجاد سایت تولید خودرو انتخاب کرد. بهعنوانمثال ممکن است در چابهار مزیت کشتیسازی داشته باشیم اما نمیتوان گفت که چابهار مزیت خاصی برای ایجاد قطب سوم خودروسازی کشور دارد.
ساسان قربانی/ دبیر انجمن قطعهسازان