سالانه ۲۷ میلیارد دلار خاک از دست میدهیم
بارها نسبت به فرسایش و تخریب خاک هشدار داده شده است. بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی بشر و درصد قابلتوجهی از پوشاک و سایر مایحتاج او در بستر خاک تولید و تامین میشود اما همین بشر بهنام توسعه و پیشرفت با سرعت عجیبی در حال تخریب خاک است.
جالب است بدانیم یک گرم خاک میتواند میزبان حدود ۵۰ هزار گونه گوناگون میکروارگانیسم باشد و تعداد میکروارگانیسمهای موجود در یک قاشق چایخوری خاک هم از تعداد کل انسانهای روی زمین بیشتر است.
فرسایش خاک حاصل مدیریت نامناسب منابع آب و بهرهوری خاک و تغییر اقلیم و خشکسالی است. در امریکا هر تن خاک ۲۷ دلار نرخ دارد.
به عبارتی ما که سالانه حدود یک میلیارد تن خاک بر اثر فرسایش از دست میدهیم در عمل ۲۷ میلیارد دلار را نابود کرده و میسوزانیم.
درحالحاضر در کشور با انواع و اشکال گوناگون فرسایش خاک مواجه هستیم که نیاز به رسیدگی اضطراری دارد.
در نقاط شمالی، شمالشرقی، شمال غربی و همچنین در مناطق کوهستانی بیشتر فرسایش آبی و در نقاط مرکزی و جنوبی و جنوبشرقی فرسایش آبی و بادی وجود دارد.
گلآلود بودن تمام رودهای کشور در مواقع بارندگی و آب شدن برفها از علائم فرسایش شدید خاک بوده که هشداری برای مدیران محیطزیستی کشور است.
بهعنوان مثال، طغیان رود کارون و جریان شدید سیلابهای ناگهانی سبب تخریب شدید خاک میشود، بهطوری که تخمین زدهاند با در نظر گرفتن دبی ۵ هزارمترمکعب آب در ثانیه و جریان حداقل ۵ روز، حدود ۲۱۶ میلیون تن خاک از این ناحیه خارج میشود.
وجود رسوب سالانه حدود ۱۰۰ میلیون مترمکعب خاک در پشت سدهای کشور، دلیل روشنی بر بالا بودن تخریب اراضی در حوزههای بالادست سدهاست.
امید است تصمیمگیرندگان و مدیران حوزه زیستمحیطی کشور توجه ویژهای به این عنصر که در کنار آبوهوا، ۳ عنصر اصلی حیات را تشکیل میدهند، داشته باشند و در قالب برنامههای کاربردی و علمی بهویژه در بخش کشاورزی و با تقویت تشکیلات اجرایی متولی خاک نسبت به مهار فرسایش خاک اقدام کنند.
از سوی دیگر، شایسته است مجلس شورای اسلامی علاوه بر نظارت بیشتر بر نحوه اجرای قانون حفاظت از خاک، ترتیبی اتخاذ کند تا از تغییر کاربری زمینهای حاصلخیز کشاورزی جلوگیری شده و با تصویب تهیه نقشه خاکهای کشور، جلوگیری از شور شدن اراضی کشاورزی، ممانعت از تخریب جنگلها، طرح تعادل دام و مرتع و اجرای برنامه ملی حاصلخیزی خاکهای کشاورزی و سایر موارد به کمک خاک کشورمان بیاید.
بهطور قطع، اجرای دقیق و درست قانون حفاظت از خاک مصوب سال ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی، مهم و راهگشا خواهد بود.
این قانون مغفول واقعشده و نیاز به یک نظارت علمی، مستند و دقیق وجود دارد. مسئله فرسایش خاک جدی و هشداردهنده و ترک فعل وزارتخانهها و سازمانهای دولتی و تمام نهادهای متولی همانند قانون هوای پاک محرز است.
حیات بشر به عناصر طبیعی بستگی دارد و هرچه در این بخش کمکاری شود، سلامت محیطزیست و بهتبع آن سلامت جامعه انسانی با خطر جدی مواجه خواهد شد.
بنابراین پیشنهاد و خواهش میکنم قوه قضاییه بهعنوان ترک فعل به این موضوع ورود کرده و به مسئله رسیدگی کند.