روزی روزگاری خانه هنرمندان تلویزیون
حسین مختاری -کارگردان و پیشکسوت صدا و سیما
![]()
چنانچه از اخبار و روایات و تحولات ملموس این روزهای سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برمیآید، دگرگونی با جدیت دست به کار ایجاد تحولی بنیادی در این نهاد رسانه شده و براساس فرصتها، امکانات و محدودیتها از یک سو و با عنایت به تحولات زمانه در عرصه رسانههای امروزی از سوی دیگر به بازسازی مفهومی این دو رسانه پرداخته و این بار قرار است که هویت و ماموریت هر یک از شبکهها با دقت بازبینی و بازتعریف شود، ادامهها و هدفهای موج مشخص شود و چابکسازی سازمانی کوچکسازی برای بهترین استفاده از منابع در دسترس و پویاسازی تشکیلات در دستور کار قرار گیرد.
در روند چنین تحولی در هر سازمان بازبینی کارکرد و توانمندی منابع در دسترس و منابع بالقوه قابلیت رشد و توسعه آنها و افزودن توانمندی و کارآیی آنهاست. مهمترین و حیاتیترین این بازنگریها نگاه دوباره به سرمایهها و گنجینههای انسانی، یعنی بزرگترین و اصلیترین سرمایه هر سازمان است که میتواند طراح و هدایتگر نقشه آینده سازمان باشد.
در این میان نیروی انسانی کهنهکار سازمان با تاریخچهاش در زمینه تحولات و پیشرفتهای هنری، فنی و تکنولوژیکی آن میتواند نقشی کلیدی در این روند تحول داشته باشد. نیروی انسانی بازنشسته سازمان صداوسیما در عرصههای گوناگون برنامهسازی تلویزیون اصلیترین گنجینه این رسانهاند؛ چرا که مجموع تجربهها به دهها هزار سال میرسد، گرچه به تعبیری در کار هنری بازنشستگی با مفهوم رایج اداری آن وجود ندارد کسی میتواند به دلیل عدمخلاقیت و پویایی ذهنی و عملی در همان سالهای اولیه کار رسمی بازنشسته فکری و کاری به عنوان بازنشسته شناخته شود و دیگری حتی پس از رسیدن به حدود قانونی پیشبینیشده در آییننامه اداری همان پویایی و نوگرایی و اندیشه خلاق خود را حفظ کند و کمک فکری و اندیشگی سازمانی باشد که نسلهای پیدرپی برنامهساز آنجا را خانه دوم خود میدانند و اگرچه در صحنه تولید برنامهها حضور ندارند اما پیکر برنامهها و تولیدات سازمان هستند و صادقانه و منصفانه آنها را نقد و درباره آن احساس مسئولیت میکنند.
به همین منظور برپایه تفکر و با مشورت و همکاری با دوستان بود که در دهه ۱۳۷۰ و اوایل دهه ۱۳۸۰ در دوران ریاست علی لاریجانی پیشقدم شدم و طرح جامعی درباره ضرورت تشکیل باشگاه هنرمندان تلویزیون و خصوصیات آن به ایشان ارائه دادم.
اصولاً ایجاد چنین نهادی بار مالی چندانی برای سازمان نداشته و نخواهد داشت و فضای فیزیکی فعالیت آن را میتوان در گوشهای از این سازمان پهناور ایجاد کرد اما تجمع آن دسته از برنامهسازان حرفهای که همچنان دل در گرو محبت این سازمان دارند و میتوانند همچنان در روند تکاملی آن سهیم باشند و به این گنجینه عظیم دانایی و توانایی، ساختار ببخشند تا یک اتاق فکر حرفهای برای سازمان به ارمغان آورد و محصول فکری و اندیشگی آن چراغ راه نسلهای کنونی و آینده برنامهسازان
باشد.
توجه کنیم که برای رشد دانش هنری و عملی نسلهای پیشین برنامهساز سازمان سرمایهگذاری زیاد و هزینههای سنگینی شده است.
گرچه آنها جواب این سرمایهگذاری و رشد و بالندگی عرصه تخصصی خود را در طول سالهای فعالیتشان به شکلی خلاق بازپس دادند و این سرمایهگذاریها از بازگشت سرمایه مناسبی بهرهمند شدند اما آنها میتوانند همچنان نقشآفرین و موثر باشند بدون آنکه چشمداشت مالی داشته باشند.
دکتر لاریجانی با فلسفه فکری هدفها و ماهیت این تشکل بسیار موافق بودند و موجودیت آن را تصویب کردند اما برخلاف دستور ایشان، بازدارندههای سازمانی نقش مخرب خود را ایفا کردند و این طرح را به هزار توی بروکراسی کشاندند تا در گذر زمان و در دهه قبلی عمر سازمان در محاق فراموشی قرار گیرد. جالب آنکه در فرصت دیداری که با دکتر لاریجانی در مقام ریاست مجلس شورای اسلامی با نگارنده دست داد، ایشان جویای پیشرفت کار این نهاد شده و دوباره بر ضرورت شکلگیری و فعالیت آن تأکید کردند.
حال امید میرود با توجه به اینکه دکتر جبلی حامی دیرینه برنامهسازان با آن به کار بازآفرینی و نوسازی دهها شبکه تلویزیونی پرداختهاند در بازاندیشیهای خود تشکیل این اتاق فکر گرانبها و پربار را مدنظر قرار دهند و نقشی فعال به آن واگذار کنند.
از طرف تمام نسلهای پیشین و کهنهکار عرصه برنامهسازی تلویزیون اطمینان میدهم، به محض موافقت ایشان با ایجاد این نهاد، سازمان میتواند در کوتاهترین مدت از خدمات و تجربههای بیحد و مرز آن بهرهمند
شود.
در شرایط حاضر که سازمان دست به چابکسازی، تجدید ساختار سازمانی به نفع کوچکسازی و در واقع کارآمدسازی تشکیلات زده است تشکیل باشگاه هنرمندان پیشکسوت تلویزیونی میتواند یکی از بزرگترین پشتوانههای فکری برای ارائه ساختار نوین و پویای تولید برنامههای تلویزیونی باشد و به عنوان یک گنجینه فکری به شکل رایگان تجربهها و دانشهای اصیل خود را برای بهرهبرداری در اختیار مدیریت عالی سازمان بگذارد.