چالشهای انحصار در صنعت بیمه
فعالیت در بخش معدن و صنایع معدنی با انواع خطرات همراه است و در همین حال، ریسکهای متعددی نیز برای تولیدکنندگان و صاحبان سرمایه به همراه دارد. در چنین شرایطی، بهرهگیری از انواع خدمات بیمهای میتواند نقشی اساسی در تداوم فعالیت این صنایع یا بهبود فضای کسبوکار در این بخش ایفا کند.
صنعت بیمه، نقش ویژهای در کنترل فشار و توزیع ریسک در حوزههای گوناگون بر عهده دارد و بر همین اساس نیز میتواند به بهبود فضای کسبوکار کمک کند. بیمهها فرصتی برای توسعه فعالیت صنایع در اختیار آنها قرار میدهند. در مجموع بهرهگیری از بیمه در مسیر فعالیت صنایع به منزله ایجاد امنیت در مسیر تولید و فعالیت واحدهاست.
در حالحاضر یکی از شروط انعقاد انواع قرارداد میان یک واحد تولیدی با بانک برای دریافت تسهیلات، بهرهمندی از خدمات بیمهای است. البته این روند در سایر کشورها نیز جریان دارد. در واقع بهرهگیری از خدمات بیمهای یکی از ارکان فعالیت واحدهای تولیدی بهشمار میرود.
بهرهمندی از خدمات بیمهای مزیتهای متعددی دارد. چنانچه یک بنگاه اقتصادی ریسکهایی که در روند فعالیت خود دارد را بیمه کند، در زمان بروز خسارت، این آسیبها جبران میشود. در چنین شرایطی، بروز یک حادثه، زمینه توقف فعالیت و آسیب اقتصادی به تولیدکنندگان را فراهم نمیکند.
بهعنوان مثال در روند فعالیت خود از این امتیازات بیمهای بهرهمند شده و در دورهای بخشی از مواد اولیه موردنیاز خود برای تولید را از آلمان وارد میکردیم. در جریان ورود این بار، یکی از کشتیها ما در دریای خزر غرق شد اما خوشبختانه بیمه خسارت ما را پرداخت کرد و این حادثه باعث توقف فعالیت ما نشد.
با وجود تمام مزیتهای یادشده از صنعت بیمه باید تاکید کرد که انتقادهایی به روند فعالیت صنعت بیمه در کشور وارد است. بهعنوان نمونه، از شرکتهای فعال در حوزه صنعت بیمه انتظار میرود همانطور که در سالهای اخیر، روند انعقاد قراردادها را آسان و تسریع کردهاند، مسیر پرداخت را نیز تسهیل کنند. ما در حالحاضر و در تعاملات خود با بیمهها با مشکلاتی مانند تعلل در پرداختیها روبهرو هستیم، هرچند این تعللها فقط مختص این موضوع نیست و به جزیی از روند فعالیتهای اداری کشور بدل شده است.
واحدهای تولیدی از انواع خدمات بیمهای بهره میگیرند تا جاییکه حتی ماشینهای سواری مجموعهها نیز مشمول قراردادهای بیمهای میشوند اما روند پرداخت خسارتها عموما غیرمتعارف است. بهعنوان نمونه، حق بیمه براساس نرخ ماشین دریافت میشود اما پرداختی با توجه به نرخ ماشینی که خسارت را وارد کرده، محاسبه میشود. در واقع کاستیهایی در این زمینه وجود دارد که رفع آنها ضروری بهنظر میرسد.
یکی از مشکلات دیگری که با بیمه داریم این است که بیمه حق خود را براساس ارزش فعلی یک دارایی دریافت میکند اما اواسط سال و بهدلیل نرخ تورم و با رشد ارزش آن دارایی، نرخ بیمه بهروز و دوباره هزینهای از طرف قرارداد دریافت میشود.
این اجحاف در حق طرف بیمهشونده است اما متاسفانه تاکنون موردتوجه مسئولان و متولیان امر قرار نگرفته است. توجه به این نکته ضروری بهنظر میرسد که این روند غیرمنصفانه به هیچ عنوان در بیمههای بینالمللی وجود ندارد.
در پایان باید به محدودیتهای کنونی در مسیر بهرهمندی از بیمههای بینالمللی برای تولیدکنندگان و تجار ایرانی اشاره کرد. امکان بهرهگیری از بیمههای خارجی در گذشته برای وجود داشت اما این امکان درحالحاضر منتفی شده و بیمههای ما پشتوانه بینالمللی ندارند.
در همین حال، نبود ضعف در صنعت بیمه و همچنین بیتوجهی به فضای رقابت، از مهمترین ایرادات واردشده به صنعت بیمه در ایران است. با توجه به شرایط تحریم بیمههای داخلی هیچ رقیب خارجی ندارد و به نوعی فضایی انحصاری در اختیار آنها قرار گرفته است. همین انحصار نیز بهنوعی اجحاف در حق مشتری است. در همین حال از کیفیت رقابت آنها نیز میکاهد.