همان‌طور که می‌دانید خودروهای با آلایندگی بالا یکی از سه عامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح جهان به‌شمار می‌روند. دی‌اکسیدکربن، متان و اکسید نیتروژن از جمله ترکیبات عمده این آلاینده‌ها هستند. براساس آمارهای موجود، خودروهای آلاینده سهمی بیش از ۲۰ درصد در تولید گازهای گلخانه‌ای دارند. افزایش این گازها، به ویژه دی‌اکسیدکربن، پیامدهای جدی برای سلامت انسان به همراه دارد و می‌تواند موجب بروز مشکلاتی در سیستم تنفسی، قلب و ریه‌ها شود. در نتیجه، کاهش انتشار این گازها از خودروها نقش مهمی در بهبود کیفیت هوا و حفظ سلامت عمومی جامعه ایفا می‌کند.

مقررات مرتبط با کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای نخستین بار در سال ۱۹۷۰ به تصویب رسید، اما نخستین استاندارد رسمی اتحادیه اروپا با عنوان یورو ۱ (Euro 1) در سال ۱۹۹۲ معرفی شد. این استاندارد، تغییراتی اساسی در سیستم کاتالیستی خودروهای تازه تولیدشده ایجاد کرد و اجرای آن در انگلستان الزامی شد. دلیل این اقدام، نیاز کشورهای اروپایی به کاهش میزان آلایندگی خودروها و استفاده از سوخت‌هایی با استانداردهای زیست‌محیطی بالاتر در خودروهای جدید بود. براساس این مقررات، تولیدکنندگان موظف شدند خودروهایی با سطح آلایندگی پایین‌تر روانه بازار کنند تا از این طریق، روند انتشار گازهای گلخانه‌ای در سطح قاره اروپا کاهش یابد.

امروزه استانداردهای زیست‌محیطی با حمایت انجمن سازندگان موتور و فروشندگان خودرو (SMMT) نقش مهمی در کاهش میزان آلایندگی هوا ایفا می‌کنند. این انجمن اعلام کرده که هر ۵۰ خودرو تولید شده در حال حاضر، به اندازه یک خودرو تولید شده در دهه ۱۹۷۰ آلودگی ایجاد می‌کند. این ادعا بر اساس داده‌هایی است که نشان می‌دهد پیشرفت‌های تکنولوژیکی و استانداردهای سخت‌گیرانه منجر به کاهش چشمگیر آلاینده‌ها شده است.

 

بر اساس آمارهای ارائه شده توسط SMMT، خودروهای بنزینی ۶۳ درصد و خودروهای دیزلی ۸۲ درصد کمتر از سال ۱۹۹۳ مونوکسیدکربن تولید می‌کنند. همچنین، میزان هیدروکربن‌های منتشر شده توسط خودروهای بنزینی از سال ۲۰۰۱ تاکنون به نصف کاهش یافته است. تولید اکسید نیتروژن نیز در همین بازه زمانی ۸۴ درصد کاهش یافته و میزان تیتانیوم منتشر شده توسط خودروهای دیزلی نسبت به سال ۱۹۹۳، ۹۶ درصد کمتر شده است. این آمارها به وضوح نشان‌دهنده تاثیر مثبت استانداردهای جدید در بهبود کیفیت هوای محیط زیست است. از سال 1992 تا 2014 این استانداردها به‌صورت سختگیرانه‌تری اجباری شده است. آخرین استاندارد یورو 6 است و در صورت تخطی از این استانداردها جرایم سنگینی به خودروسازان تحمیل خواهد شد.

امروزه در بسیاری از شهرهای اروپایی، رعایت استانداردهای مربوط به میزان آلایندگی خودروها الزامی است و خودروهای با آلایندگی بالا مشمول جریمه‌های مختلف می‌شوند. هر خودرو براساس میزان انتشار آلاینده‌ها با یک کد و برچسب رنگی مشخص می‌شود که سطح استاندارد آن را نشان می‌دهد و به این ترتیب امکان شناسایی و کنترل بهتر خودروها فراهم می‌آید. این سیستم در برخی شهرهای فرانسه اجرا شده است و ورود خودروهایی که فاقد این برچسب باشند یا در روزهای مشخص شده اجازه تردد نداشته باشند، با جریمه همراه است. علاوه بر این، خودروهای ساخت پیش از سال ۱۹۹۲ که با استانداردهای یورو هماهنگ نیستند، اجازه ورود به این شهرها را ندارند. این محدودیت‌ها به منظور کاهش آلودگی هوا و بهبود کیفیت زندگی شهروندان اعمال شده‌اند و نشان‌دهنده تلاش کشورهای اروپایی برای مقابله با معضل آلودگی ناشی از وسایل نقلیه است.

به این ترتیب، ترکیبی از شناسایی دقیق خودروها و اعمال محدودیت‌های تردد، به کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی در مناطق شهری کمک می‌کند و به عنوان یک الگوی موفق در مدیریت آلودگی هوا شناخته می‌شوداستاندارد یورو برای آلایندگی زیست‌محیطی ناشی از تردد وسایل نقلیه است و باید در خودروها اعمال شود. قسمت زیادی از آلودگی محیط‌زیست نیز مربوط به دیگر آلاینده‌هاست. وجود ضایعات صنعتی، مواد رادیواکتیو، زباله شهری، مواد شیمیایی، آلوده‌کننده‌های طبیعی، مونواکسیدکربن، اکسیدهای ازت هیدروکربن‌ها یا ترکیبات آلی فرار، اکسیدهای گوگرد و به‌طور عمده 2So، ذرات معلق، سرب و ازن از اصلی‌ترین آلوده‌کنندگان هستند که هوای شهرها را به‌شدت خطرناک کرده‌اند. البته در این مجال فقط آلاینده‌های خودرو در کشور را مدنظر داریم.

در استانداردهای یورو، تنها به خودرو توجه نشده و سوخت مصرفی نیز دارای اهمیت بسزایی است، چراکه در آلایندگی هوا تاثیر زیادی دارد. در استاندارد یورو وان (یک)، اولین قطعه اجباری کاتالیست خودروها بوده که خودروسازان به‌انحنای مختلف از نصب این قطعه روی تولیدات‌شان خودداری می‌کنند. دیگر مورداستفاده از قطعات با برندهای و عملکردهای متفاوت در زمان‌های متوالی بوده است. به‌عنوان مثال، یکی از مهم‌ترین این قطعات، حسگر اکسیژن است. در موتور احتراق داخلی، این حسگر نسبت اکسیژن موجود در گازهای خروجی از اگزوز را اندازه‌گیری می‌کند و مقادیر حاصل برای مدیریت موتور در سیستم‌های سوخت‌رسانی انژکتوری و کنترل آلاینده‌های حاصل از احتراق به‌کار می‌رود.

در واقع این حسگر میزان غنی یا رقیق بودن نسبت سوخت به هوای ارسال شده به موتور را اندازه‌گیری می‌کند. با استفاده از داده حسگر، یک سیستم کنترلی فیدبک، حلقه بسته مقدار سوخت ارسال‌شده به موتور را تصحیح می‌کند. با تفاوت در قطعات، داده‌ها و عملکرد سیستمی هم متفاوت خواهد بود که در خدمات بعد از فروش و وجود قطعات غیراستاندارد معضلات بیشتری را به همراه خواهد داشت. واقعیت این است که شهروندان نباید اختلاف چندمیلیون تومانی بابت قطعات متقبل شوند، بلکه این از وظایف کارخانجات سازنده خودرو است که خودرو را منطبق با استاندارد تعیین‌شده به مشتریان تحویل بدهند.

یکی دیگر از مشکلات زیست‌محیطی، خودروهای دوگانه‌سوز کارگاهی هستند که با هدف استفاده مجدد از نسل اول سیستم‌های دوگانه‌سوز، حتی خودروهایی که استاندارد یورو ۲ را دارند، به خودروهایی با سطح آلایندگی پایین‌تر از حد استاندارد یورو تبدیل می‌کنند. البته نوع آلایندگی این خودروها متفاوت است؛ به طوری که در حالت بنزینی میزان دی‌اکسیدکربن بیشتر تولید می‌شود، اما هنگام استفاده از گاز، خطر انتشار اکسید نیتروژن افزایش می‌یابد. این وضعیت باعث می‌شود این خودروها باوجود تلاش برای کاهش مصرف سوخت، همچنان به آلودگی محیط‌زیست آسیب برسانند و چالش‌های جدیدی در کنترل آلاینده‌ها ایجاد کنند.