فریبرز حقیقی‌طلب، رئیس اتاق مشترک ایران و کانادا معتقد است در کنار صادرات محصولاتی که به‌طورسنتی به کانادا می‌رود، ظرفیت‌های خوبی در حوزه محصولات نوآورانه داریم که دست‌نخورده باقی مانده‌اند.

در حال‌ حاضر، سبد صادراتی ایران به کشور کانادا عمدتا متکی بر محصولات سنتی و پایه‌ای است که از دیرباز در بازارهای جهانی شناخته ‌شده‌اند. این کالاها بیشتر شامل محصولات غذایی و کشاورزی (خرما، زعفران، خشکبار مثل پسته و بادام، گلاب و عرقیجات گیاهی)، صنایع‌دستی (فرش دستباف و محصولات سنتی)، مواد پتروشیمی و مشتقات نفتی سبک (به‌صورت محدود و تحت شرایط خاص) و محصولات معدنی فرآوری‌شده (سنگ‌های تزئینی و سنگ گرانیت) هستند.

باوجود این سبد سنتی، ظرفیت‌های گسترده و ارزشمندی برای توسعه صادرات ایران به کانادا همچنان دست‌نخورده باقی مانده‌اند. این ظرفیت‌ها عمدتا شامل این حوزه‌های نوآورانه و دارای ارزش‌افزوده بالا هستند:

فناوری‌های دانش‌بنیان: مخصوصا در حوزه نانو، بیوتکنولوژی، پزشکی و فناوری‌های محیط‌زیستی

محصولات ارگانیک و حلال: به‌ویژه در صنایع غذایی، نوشیدنی‌ها و آرایشی ـ بهداشتی (بازار مسلمانان و جامعه ایرانی‌تبار در کانادا)

محصولات سلامت‌محور: گیاهان دارویی، مکمل‌های طبیعی و تجهیزات‌پزشکی ساده

صنایع خلاق: بازی‌های رایانه‌ای، موسیقی، محتوای رسانه‌ای و دیجیتال (با نگاه به دیاسپورای ایرانی)

خدمات فنی و مهندسی: در پروژه‌های عمرانی، طراحی و مشاوره، با رویکرد همکاری با شرکت‌های کانادایی در بازارهای ثالث

اما صادرات به کانادا با چالش‌های ویژه اعم از داخلی و خارجی مواجه است. در حوزه داخلی با ۵ چالش اصلی از جمله پیچیدگی‌های بروکراسی اداری و ناهماهنگی میان دستگاه‌های صادرکننده مجوز، عدم‌ثبات نرخ ارز و نبود تضمین بازگشت ارز حاصل از صادرات، ضعف در استانداردسازی و بسته‌بندی مطابق با بازار هدف، نبود بانک‌های بین‌المللی فعال برای نقل‌وانتقال مالی با کانادا و فقدان حمایت موثر از شرکت‌های کوچک و متوسط مواجهیم.

اما عمده چالش‌های خارجی شامل تحریم‌های بانکی و سیاسی است که باعث محدودیت در تبادلات مالی و بیمه صادراتی شده است. همچنین رقابت بالا در بازار کانادا با کشورهایی که روابط تجاری باثبات‌تری دارند، نیاز به تطابق با مقررات سختگیرانه کیفیت، سلامت و ایمنی در کانادا، نبود نمایندگی یا دفتر فروش فعال از شرکت‌های ایرانی در این کشور و فاصله جغرافیایی و هزینه بالای لجستیک، از دیگر دشواری‌های تجارت با این کشور است.

بنابراین برای توسعه صادرات ایران به بازار کانادا، مجموعه‌ای از اقدامات اساسی باید در دستور کار قرار گیرد. از جمله این اقدامات می‌توان به یکپارچه‌سازی پلتفرم‌های صادراتی برای تسهیل امور مجوز، گمرک و مالیات، ایجاد صندوق‌های حمایت از صادرات به بازارهای دوردست همچون کانادا، توسعه رایزنی‌های اقتصادی از طریق وزارت امور خارجه و راه‌اندازی مراکز مشاوره و استانداردسازی محصولات صادراتی با تمرکز بر الزامات فنی و بسته‌بندی کانادایی اشاره کرد.

همچنین تشویق صادرات غیرنفتی و حمایت از برندهای ایرانی با کیفیت بالا می‌تواند جایگاه محصولات ایرانی را در این بازار رقابتی تقویت کند. در کنار این راهکارها، انتظاراتی مانند ثبات در سیاست‌های ارزی، تلاش برای انعقاد توافقنامه‌های تجاری و گمرکی با کانادا و حمایت از ایجاد دفاتر تجاری و نمایشگاه‌های دائمی در این کشور نیز نقش موثری در تسهیل و گسترش صادرات ایفا خواهند کرد.

اتاق مشترک ایران و کانادا می‌تواند با ایجاد شبکه ارتباطی میان تجار 2 کشور، زمینه تعاملات مستقیم و مؤثر را فراهم کند. ارائه آموزش‌های تخصصی درباره استانداردها، بسته‌بندی و قوانین تجارت کانادا، از دیگر اقدامات کلیدی برای عبور از موانع تحریمی و افزایش صادرات است.