چه کسی چرخه معیوب تولید را می‌شکند؟
مژده پورزکی- خبرنگار و کارشناس امور اصناف
عبارت «جهش تولید با مشارکت مردم» در ابتدایی‌ترین لحظات سال نو، به‌عنوان شعار سال تعیین شد و حالا انتظار می‌رود کارشناسان در یکی، دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳، به بررسی راه‌های رسیدن به این هدف مشترک پرداخته و همزمان آنانکه ایشان را «مردم» می‌دانیم با شنیدن و خواندن نظرات کارشناسان، نقش خود در تحقق این هدف را کشف کرده و هرچه سریع‌تر زیرساخت‌ها و ابزارهای حرکت در این مسیر را فراهم کنند؛ به‌طوری که دست‌کم در شش‌ماهه دوم سال، این «مردم» را در مسیر «جهش تولید» ببینیم. شوربختانه تجربه سال‌های گذشته و نگاهی به شعارهای سال به ما می‌قبولاند که آنچه برای شش‌ماهه دوم سال تصور کردیم، یک مدینه فاضله و احتمالا رویایی دست‌نیافتنی است، اما ما تجربه‌های دیگری هم داریم؛ ملتی که هرگاه با هم، هم‌هدف شدیم، موجی یک‌سویه راه انداخته و چشم جهانیان را به خود خیره کرده‌ایم. ماجرای بم، ماجرای کرمانشاه، ماجرای کرونا و... خوشبختانه ما ملتی هستیم که آماده جریان‌سازی و انجام کارهای مشترک هستیم، اما آن حرکتِ مشترک باید برای ما هدفی خیرخواهانه یا هیجان‌انگیز داشته باشد.شعار سال ۱۴۰۳ به‌نحوی تعیین شده که ما را برای یک حرکت دسته‌جمعی و از جوشش دل و قلب مردم تهییج کند؛ اما واقعا مقوله تولید برای ایرانیان اینقدر هیجان‌انگیز یا خیرخواهانه است؟ این‌گونه به‌نظر نمی‌رسد! هر کدام از ما حداقل یک نفر را در آشنایان خود داریم که به ما گفته‌اند: «هیچ وقت سراغ تولید نرو؛ دردسر داره، دولت حمایت نمی‌کنه! بازار نداره! مردم نمی‌خرند! و...» حال چگونه می‌شود این ملت ۸۳ میلیون و ۵۰۰ نفری را چنان تهییج کرد که هر کدام به تولید دست بزنند. در مقابل هر کدام از ما بارها توصیه‌هایی شنیده‌ایم مبنی بر اینکه « خارجی بخر! ایرانی که کیفیت نداره! » پس چطور می‌توانیم در اقدامی خیرخواهانه به جهش خرید محصولات ایرانی دست بزنیم؟
نه! اینها شدنی نیست. با این حال باز هم در سال جهش تولید با مشارکت مردم می‌توانیم کارهایی کنیم. مثلا اینکه این چرخه معیوب تولید را حداقل از یک ناحیه یا نقطه بشکنیم! «مصرف کننده: کالای ایرانی نمی‌خرم بی‌کیفیته! -دولت: جلوی واردات را بگیرید تا مردم مجبور شوند کالای داخلی بخرند. -تولیدکننده: کیفیت را پایین آوردیم تا ارزان شود مردم بتوانند خرید کنند! -فروشنده: مردم دنبال کار خارجی هستند، اما در بازار موجود نیست؛ پس تولیدکننده برود زیر زمین مارک خارجی بچسباند به داخلی‌هایی که کیفیت بهتری دارند. -مصرف کننده: کالای ایرانی نمی‌خرم؛ بی‌کیفیته! »ای کاش مدارس و دانشگاه‌ها این چرخه را به‌عنوان چرخه معیوب روی تخته‌های سفید و سیاه و سبز بنویسند و به‌عنوان مشق شب و پروژه پایان ترم از دانش‌آموزان و دانشجویان بخواهند که این چرخه را به چرخه مطلوب تبدیل کنند. اگر این فرضیه درست باشد که «ما ملتی آماده جریان‌سازی و کارهای مشترک هستیم؛ مشروط به ذات خیرخواهانه یا هیجان‌انگیز هدف» پس آیا می‌توان تولید و حمایت از تولید را به هدفی هیجان‌انگیز یا خیرخواهانه تبدیل کرد؟ جهش تولید از خیابان و مغازه آغاز نمی‌شود. ما باید به‌دنبال ساخت یک باور باشیم. باور به اینکه می‌توان چرخه معیوب تولید را به چرخه مطلوب تبدیل کرد؛ چیزی مثلِ این: «قوای سه‌گانه: محصولات و خدمات ضروری را تامین می‌کنیم و درباره محصولات و خدمات رفاهی غیرضروری نظرسنجی مردمی داشته و بازرسی کرده و با متخلفان برخورد می‌کنیم؛ -اتاق‌های سه‌گانه، تشکل‌ها و انجمن‌ها: منافع اعضای زنجیره تامین تا مصرف را به هم نزدیک می‌کنیم. -زنجیره تامین تا توزیع: زیرساخت‌ها را با نظارت سه قوا و تشکل بالادستی تامین می‌کنم و هزینه آن را از منتفعان می‌گیرم؛ تحت هیچ شرایطی کالای بی‌کیفیت را وارد بازار نمی‌کنیم؛ حتی اگر گرانقیمت نباشد یا کمبودی در بازار داشته باشیم. -مصرف‌کننده: محصولات و خدمات ضروری را با نرخ کم یا رایگان دریافت می‌کنم و در خریدهای غیرضروری آزاد هستم؛ اگر نظر یا شکایتی داشتم به سامانه نظرسنجی سه قوا ارجاع می‌دهم و مطمئنم که رسیدگی می‌کنند.»
