نیازمند راهکارهای فوری و نوآورانه
نادیا محرابی-کارشناس حوزه انرژی
با تداوم ناترازی بنزین، باید ۱۰ سال بعد، معادل یک میلیون بشکه نفت خام برای واردات بنزین هزینه کنیم! افزایش مصرف بنزین نهتنها ذخایر ارزی کشور را تحتفشار قرار میدهد، بلکه خطر اتکای بیشازحد به واردات را نیز به همراه دارد که میتواند منجر به آسیبپذیری در بازار جهانی انرژی شود. هزینه پیشبینیشده سالانه حدود ۳ میلیارد دلاری برای واردات بنزین بر ضرورت یافتن راهحلهای پایدار و بهصرفه برای کاهش مصرف بنزین و افزایش تنوع انرژی در ایران تاکید میکند. علاوه بر این، در صورت تداوم روند مصرف فعلی، نیاز بالقوه به فروش یک میلیون بشکه نفت در روز برای تامین مالی واردات بنزین در ۱۰ سال آینده خواهیم داشت که فاجعهای بزرگ را رقم خواهد زد.نقطه کانونی سوختهای جایگزین توسط صنعت خودرو ایران بهعنوان راهحلی حیاتی برای رسیدگی به موضوع دائمی کمبود بنزین و متعاقب آن اتکا به واردات بنزین ظاهر میشود. این چالش خطرات امنیتی و اقتصادی قابلتوجهی برای کشور به همراه دارد و نیاز به راهکارهای فوری و نوآورانه برای کاهش تقاضای فزاینده بنزین و کاهش نیاز به واردات پرهزینه دارد.حاکمیت اقتصادی ایران در مدیریت کمبود بنزین و ظهور واردات بنزین در کشور با چالش مبرمی مواجه است. پایداری و امنیت تامین انرژی کشور به شناسایی راهحلهای موثر برای مهار افزایش تقاضا برای بنزین و کاهش بار مالی واردات این منبع سوخت ضروری بستگی دارد. با افزایش مصرف بنزین که تا حدی تحتتأثیر عواملی مانند تولید باثبات و بهبود اقتصادی پس از بیماری همهگیر هدایت میشود، نیاز به پرداختن به این موضوع برای جلوگیری از تأثیرات مخرب بر اقتصاد و امنیت انرژی کشور حیاتیتر میشود.
افزایش مصرف بنزین نهتنها ذخایر ارزی کشور را تحتفشار قرار میدهد، بلکه خطر اتکای بیشازحد به واردات را نیز به همراه دارد که میتواند منجر به آسیبپذیری در بازار جهانی انرژی شود. هزینه پیشبینیشده سالانه حدود ۳ میلیارد دلاری برای واردات بنزین بر ضرورت یافتن راهحلهای پایدار و بهصرفه برای کاهش مصرف بنزین و افزایش تنوع انرژی در ایران تاکید میکند. علاوه بر این، در صورت تداوم روند مصرف فعلی، نیاز بالقوه به فروش یک میلیون بشکه نفت در روز برای تامین مالی واردات بنزین در ۱۰ سال آینده خواهیم داشت که فاجعهای بزرگ را رقم خواهد زد. در مقابله با چالش کمبود بنزین و پرداختن به ناکارآمدی در مصرف بنزین، کارشناسان از مجموعهای جامع از اقدامات اعم از سیاستهای قیمتی تا سیاستهای غیرقیمتی حمایت میکنند. مرکز اصلی این تلاشها، شناخت شدت بالای انرژی مرتبط با مصرف بنزین در بازار ایران است که نیاز فوری به اصلاحات و نوآوریها در بخش حملونقل را برای ترویج استفاده کارآمدتر و پایدارتر سوخت نشان میدهد.یک گام مهم در جهت کاهش اتکای کشور به بنزین و ارتقای بهرهوری انرژی در توسعه و ترویج سوختهای جایگزین در صنعت خودرو نهفته است. ایران با اولویت دادن به خودروهای دوگانهسوز که میتوانند براساس فناوری هیبریدی یا گاز طبیعی فشرده ( CNG ) کار کنند، میتواند وابستگی خود به بنزین را به میزان قابلتوجهی کاهش دهد، منابع سوخت خود را متنوع کند و نیاز به واردات پرهزینه بنزین را کاهش دهد. این تغییر استراتژیک به سمت سوختهای جایگزین نهتنها به چالشهای فوری کمبود بنزین میپردازد، بلکه با اهداف ملی گستردهتر افزایش امنیت انرژی، ارتقای پایداری و کاهش انتشار گازهای گلخانهای همسو میشود.
گذار به خودروهای دوگانهسوز، خودروهای هیبریدی یا خودروهای گازسوز نشاندهنده راهبردی محوری برای بهینهسازی ترکیب سوخت در بخش حملونقل ایران و کاهش اتکای کشور به بنزین وارداتی است. با تشویق به پذیرش گسترده فناوریهای سوخت جایگزین و ایجاد انگیزه برای تولید و استفاده از خودروهای دوگانهسوز، ایران میتواند یک سیستم حملونقل انعطافپذیرتر، کارآمدتر و پایدارتر از نظر زیستمحیطی ایجاد کند. توسعه زیرساختهای سوخت جایگزین، مانند ایستگاههای سوختگیری CNG و تسهیلات شارژ خودروهای هیبریدی، برای حمایت از ادغام موفقیتآمیز این فناوریها در بازار ضروری است. علاوه بر ترویج وسایل نقلیه با سوخت جایگزین، یک رویکرد جامع برای کاهش مصرف بنزین و افزایش بهرهوری انرژی باید شامل اقداماتی مانند بهبود سیستمهای حملونقل عمومی، اجرای استانداردهای بهرهوری سوخت، ترویج ابتکارات همراهی و اشتراک سواری و سرمایهگذاری در برنامهریزی شهری پایدار باشد. ایران با پرداختن به دلایل ریشهای مصرف بالای بنزین و تشویق به تغییر به سمت روشهای حملونقل پاکتر و کارآمدتر، نهتنها میتواند اتکای خود به بنزین وارداتی را کاهش دهد، بلکه میتواند یک اکوسیستم انرژی پایدارتر و انعطافپذیرتر را تقویت کند.در پایان، تمرکز استراتژیک بر سوختهای جایگزین در صنعت خودرو ایران، مسیر امیدوارکنندهای را برای کاهش چالشهای مرتبط با کمبود بنزین، کاهش وابستگی کشور به بنزین وارداتی و افزایش امنیت انرژی و پایداری ارائه میدهد. ایران با اولویتبندی توسعه و پذیرش خودروهای دوگانهسوز و فناوریهای سوخت جایگزین، میتواند فرصتهای جدیدی را برای رشد اقتصادی، نوآوریهای فناوری و نظارت بر محیطزیست در بخش حملونقل باز کند.