تمرکز بودجه بر پروژههای عمرانی
علی ضیایی-کارشناس حملونقل
طرح جامع حملونقل یکی از ملزومات صنعت لجستیک کشور و شاید بشود اینطور عنوان کرد که از نان شب هم واجبتر است. این نکته را مسئولانی که در سازمان برنامه و بودجه فعالیت دارند، احتمالا میتوانند بهتر شرح دهند. در کشور ما در هر سال حدودا ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار میلیارد تومان بودجه توسعه، عمرانی و زیرساختی مصوب و تحویل داده میشود، اما خیلی از این بودجهها در پروژههای مختلف خرج میشوند و متاسفانه آورده برای کشور به همراه ندارند، چراکه در جای بهینه خرج نمیشوند. برای مثال، در حال حاضر بالغ بر ۳۸ پروژه ریلی در حال احداث در خط جدید داریم که این تعداد جدا از ۱۲۰ پروژه ریلی کشور است.ما برای چنین طرحهایی، طوری در حال بودجهریزی هستیم که با یک زمانبندی ساده درمییابیم که ۷۰ تا ۸۰ سال زمان نیاز است تا کاملا اجرایی شود؛ زیرا هر سال بهطورقطرهچکانی به این پروژهها بودجه تعلق میگیرد. از اینرو با طولانی شدن این پروژهها، هزینههای نگهداری از هزینههای احداث بیشتر میشود و باید بهاندازه بودجه احداث یک پروژه، برای نگهداری هزینه کرد تا این طرحها بروزرسانی شوند. بنابراین ضرورت دارد تا با متمرکز شدن بودجه بر چند پروژه عمرانی و حملونقل مشخص از هدررفت سرمایههای ملی جلوگیری شود.طرح جامع حملونقل، طرحی است که پروژههای عمرانی کشور را طبقهبندی و دستگاههای تصمیمگیر و اجرایی را ملزم به بودجهریزی همراه با برنامهریزی میکند. بسیاری از پروژههای عمرانی در کشور ما سیاسی و غیربهینه هستند و مقطعی اقدام به بودجهگیری برای شروع یک یا چند طرح عمرانی میکنند که در نهایت هیچ کاری جز اینکه بودجه کشور را هدر دهند، انجام نداده و هیچ طرحی را توسعه نمیدهند و مسلما در بلندمدت سودی برای ما ندارند. متاسفانه چنین موضوعاتی در بحث فرودگاهی، راهآهن، کشتیرانی و توسعه بنادر نیز دیده میشود. حملونقل و ترانزیت یکی از اشتغالزاترین فعالیتهای اقتصادی است که به اجرایی شدن پروژههای مختلف کمک کرده و هماکنون میلیونها نفر از این طریق درآمدزایی میکنند. عدماستفاده از این فرصت بزرگ که بهواسطه موقعیت خاص جغرافیایی برای ما مهیا شده است، موجب از دست رفتن فرصتهای مناسب توسعه اقتصادی، روابط بینالمللی و هزاران شغل مناسب میشود.
متاسفانه اقدامات زیادی برای اجرایی کردن پروژههای عمرانی در کشور انجام گرفته، اما بهغیر از چند تجربه موفق، آنطور که بایدوشاید، در این زمینه موفقیت حاصل نشده است، چراکه این اقدامات هزینههای زیادی برای دولت بههمراه دارد و میطلبد که بخش خصوصی با مشوقهایی که در اختیارش گذاشته میشود، در این زمینه ورود کند.حملونقل، کلید توسعه یک کشور است. ثروت، برابری و رفاه را تقویت میکند و برای هر ملتی و کشوری حیاتی است، حتی بیشتر برای کشورهای کمترتوسعهیافته. در کشورهای فقیرتر، جایی که بیشتر مردم در آرامش و رفاه زندگی نمیکنند، بهبود حملونقل عمومی برای رشد اقتصادی و کیفیت خوب زندگی ضروری است.توسعه ارتباطات در پیشبرد فعالیتهای حملونقل موجب شده است تا امروزه تبادلات و حملونقل، نقش مهمی در اقتصاد و بازرگانی کشورها داشته باشند؛ اما وجود محدودیتهایی باعث شده است تا کشورهایی مانند ایران، بر حملونقل ریلی و جادهای تمرکز کنند.چراکه بدیهی است که استفاده محض از حملونقل دریایی غیرممکن است و پس از انتقال کالاها به بنادر دریایی باید از شیوههای دیگر حملونقل برای رساندن آنها به مقصد استفاده شود. این امر خود باعث افزایش ترافیک کالا و کاهش فضا شده و در نتیجه، ضرورت نوسازی زیرساختها و اصلاح ساختار موجود احساس میشود. حملونقل، کلید توسعه یک کشور است. ثروت، برابری و رفاه را تقویت میکند و برای هر ملت و کشوری، حتی بیشتر برای کشورهای کمترتوسعهیافته حیاتی است. در کشورهای فقیرتر، جایی که بیشتر مردم در آرامش و رفاه زندگی نمیکنند، بهبود حملونقل عمومی برای رشد اقتصادی و کیفیت خوب زندگی ضروری است.دسترسی منظم به حملونقل، تاثیر عمدهای بر فعالیتهای اقتصادی دارد. بسیاری از مشاغل و صنایع به حملونقل کارآمد و سریع نیاز دارند تا بتوانند مواد اولیه و محصولات را تحویل و سرمایهگذاریهای پایداری را حفظ کنند که میتوانند درآمد ایجاد کنند. رشد اقتصادی متکی به دسترسی به حملونقل قابلاعتماد و موثر است که گسترش تجارت را در طیف وسیعتری از سهامداران ممکن میسازد.